سیستم عامل سایت سازمان زندان‌ها

امروزه می‌دانیم وقتی نام كامپیوتر مطرح می‌شود دو بحث سخت افزار و نرم افزار پیش می‌آید. سخت‌افزار به بخشهای مختلف از جمله پردازنده، حافظه اصلی، مولفه‌های ورودی/خروجی و اتصالات داخلی سیستم اطلاق می‌شود و از نرم‌افزار‌ها می‌توان نرم افزارهای كاربردی ـ سیستمی و برنامه‌نویسی را نام برد.
در بخش سخت افزار پردازنده عملیات را كنترل می‌كند و اعمال پردازش داده‌ها را انجام می‌دهد. حافظه‌ها داده‌ها و برنامه‌ها را ذخیره می‌كند. دستگاه‌های ورودی مانند صفحه كلید و موس داده‌ها را به داخل كامپیوتر منتقل و دستگاه‌های خروجی مانند مانیتور و پرینتر داده‌ها را نشان می‌دهند.
●پردازش ردیفی:
در اولین كامپیوتر‌ها (از اواخر دهه ۱۹۴۰ تا اواسط ۱۹۵۰) برنامه‌ساز مستقیما با سخت افزار در تراكنش بود. این ماشین‌ها از طریق یك میز فرمان (شامل چراغهای نمایش، كلید‌ها، نوعی دستگاههای ورودی) اجرا می‌شدند. برنامه‌ها كه به زبان ماشین بودند به وسیله دستگاه ورودی (مثل كارتخوان) باز می‌شدند. اگر در حین كار خطایی برنامه را متوقف می‌كرد شرایط خطا توسط چراغ‌ها بیان می‌شد و برنامه‌ساز می‌توانست حافظه‌ها را برای تعیین خطا بررسی كند.
●سیستم عامل و اهداف و وظایف آن
سیستم عامل نرم‌افزاری است كه از منابع سخت‌افزاری یك یا چند پردازنده برای ارائه مجموعه‌ای از خدمات به كاربران استفاده می‌كند در واقع پل ارتباطی بین سخت‌افزار و نرم‌افزار است و یا می‌توان گفت كه از طریق سیستم‌عامل برنامه‌ها قادرند سخت‌افزار را در اختیار گیرند یا به تعبیر دیگر سیستم عامل واسط بین برنامه‌های كاربردی، برنامه‌های سودمند و كاربران از یك سو و سخت‌افزار كامپیوتر از سوی دیگر است. آنچه مسلم است اینكه در هر رایانه حداقل یك سیستم عامل وجود دارد. معمولا برای سیستم عامل سه هدف را در نظر می‌گیرند:
۱ـ سهولت: سیستم عامل، استفاده از كامپیوتر را ساده‌تر و راحت‌تر می‌كند.
۲ـ كارآمدی: سیستم عامل موجب استفاده كار‌آمد از منابع سیستم كامپیوتر می‌شود.
۳ـ قابلیت رشد: سیستم عامل باید طوری ساخته شود كه برای توسعه، آزمایش و معرفی قابلیتهای جدید سیستمی را بدون ایجاد مزاحمت میسر شود.
●وظایف اصلی سیستم عامل‌ها عبارتند از:
۱ـ برقراری ارتباطات بین كاربران، سخت‌افزار‌ها و نرم‌افزار‌ها
۲ـ مدیریت و سازماندهی برنامه‌ها، نرم‌افزارها و پرونده
۳ـ راه‌اندازی، مدیریت و به كارگیری سخت‌افزارها
۴ـ مدیریت و سازماندهی ارتباطات شبكه‌ای
●انواع سیستم عاملها
از گونه‌های سیستم عاملها می‌توان Unix، Os/۲ و Naval و... را نام برد. به دلیل اینكه روی ماشینهای قدیمی كاربرد داشتند و به صورت گرافیكی طراحی نشده‌آند امروزه كاربرد چندانی ندارند. از گونه‌های جدید‌تر برای سیستم عامل‌ها كه در كشورمان بسیار استفاده می‌شود می‌توان به دو سیستم عامل زیر اشاره می‌شود:
۱ـ محصولات مایكروسافت (ویندوزها)
۲ـ لینوكس
با توجه به گسترش شبكه‌ها لازم است كه سیستم‌های فوق مدیریت و سازماندهی ارتباط شبكه را بر عهده داشته باشند و بسته‌های اطلاعاتی برای دریافت و ارسال از طریق این سیستم‌ها انجام شود. امنیت سیستم عامل جزو مهمترین مولفه‌های فنی امنیت اطلاعات و ارتباطات شبكه‌ای است كه نظر كاربران را به خود جلب كرده است.
۱ـ سیستم عامل ویندوز (محصولات مایكروسافت):
شركت مایكروسافت در ابتدا سیستم عامل Dos را وارد بازار كرد. Dos در ورژنهای مختلف طراحی و در هر بار نسبت به قبل بهتر می‌شد اما از معایب آن عدم توان طراحی گرافیكی آن بود. یعنی بیشتر بصورت text كاربرد داشت تااینكه این شركت اولین محصولات ویندوزی خود با نام win۳.x را ارائه كرد. این ویندوز قابلیت‌های dos و كمی كار گرافیك انجام می‌داد. همچنین در مدیریت شبكه كاربرد زیادی نداشت و جوابگوی كاربران نبود تا اینكه ارائه ویندوز ۹۵ شركت به عرصه جدید ویندوز هدایت كرد. مدیریت شبكه، مدیریت فایلها و سایر مدیریت نرم‌افزارها به مراتب در این سیستم عامل بهتر بود. با رفع مشكلات پیش آمده، ویندوز ۹۵ به ۹۸ ارتقاء یافت و تقریبا این دو ویندوز به عنوان پایه كار شركت شناخته شدند.
از آن پس ویندوزهای ورژنهای مختلف با نام‌های ویندوز XP ـ ویندوز me برای سیستم‌های معمولی و ویندوزهای سروری شامل ویندوز ۲۰۰۰ و ویندوز ۲۰۰۳ و همچنین ویندوز NT به بازار راه یافتند.
سیستم عامل ویندوز به دلیل در اختیار نبودن كد آن (سورس برنامه) و امكان گذاشتن كانال مخفی برای سرقت یا خرابی اطلاعات توسط شركت مایكروسافت (باگها) و آسیب‌پذیر بودن آن در مقابل ویروس به هیچ عنوان قابل اتكا نیست. همانگونه كه گفته شد سورس برنامه ویندوز متعلق به شركت مایكرو سافت (یك شركت آمریكایی) می‌باشد و كشورها می‌بایست از قابلیت‌های آن استفاده نمایند. در این محصولات امكان تغییر آن بر اساس نیازها و سیاستهای هر كشور وجود ندارد. خصوصا با توجه به رابطه سیاسی كه بین كشور ایران و آمریكا وجود دارد نمی‌توان از این سیستم به عنوان سیستم معتبر برای كشور استفاده كرد. تحریمهای ایران برای خرید ویندوزهای ورژن جدیدتر، عدم پشتیبانی سرورهای موجود در خارج از كشور مشكلاتی به وجود می‌آورد. گرچه امروزه از CDهای ارزان قیمت برای نصب ویندوزها استفاده می‌شود اما در واقع هزینه خرید ویندوز دارای Licence مقرون به صرفه نمی‌باشد (حدودا قیمت ویندوز XP ۲۸۰ دلار می‌باشد.)
كاربران سیستم با توجه به سهولت یادگیری ویندوز به مراتب از این سیستم عامل استفاده بیشتری نسبت به سایر سیستم‌های عامل دارند.
۲ـ سیستم عامل لینوكس
دانشجویانی به فكر طراحی و برنامه‌نویسی سیستم عامل جدیدی‌ شدند. آنها به هدف غیرانحصاری فكر كرده و شروع به كار كردند در ابتدا نیازسنجی و سپس برنامه‌نویسی را با جدیت ادامه دادند پس از طراحی اولیه سیستم عامل را در معرض دید عموم كاربران فنی قرار ‌دادند شعار آنها این بود كه برنامه بصورت متن باز (open sorce) بوده و كاربران علاقمند با مطالعه نسبت به تكمیل آن اقدام و در اختیار عموم قرار دهند.
به طبع با توجه به نیازهای مختلف كشورها و كاربران متعدد، سورس باز برنامه عملیاتی تكمیل و برنامه به خوبی پیش ‌رفت و امروزه به عنوان رقیب سرسخت محصولات ویندوز می‌باشد. این سیستم عامل همانگونه كه گفته شد با سیستم باز (در اختیار گذاشتن كد برنامه) در اختیار كاربران قرار گرفت و هر كشوری بنابر نیاز و شرایط مختلف برای تامین امنیت اطلاعات و ارتباطات آن را تكمیل و مورد استفاده قرار می‌داد از این سو نظر كشورهای زیادی از جمله ژاپن ـ آلمان ـ انگلیس ـ چین و ... را جلب كرد تا در مورد سرورها از این سیستم عامل استفاده نمایند.
استفاده از این سیستم عامل چهار ویژگی را به دنبال داشت:
الف: در اختیار گذاشتن كد برنامه و یا سورس برنامه به عموم كاربران فنی كه با توجه به نیازهای كشورشان از آن استفاده می‌كنند.
ب: هزینه ایگان آن كه به سرعت مورد استقبال دانشگاه‌ها و موسسات تجاری قرار گرفت.
ج: تحولات به روز آن با توجه به رشد سریع سخت افزارها و نرم افزارها. علی رغم باز بودن برنامه می‌توان با كمی دقت سخت افزارهای جدید را به كار گرفت.
د: امنیت بالای این سیستم در هنگام نصب بر روی سرورها كه مورد تایید كاربران فنی قرار گرفت.
بازبودن برنامه و كار بر روی قسمت امنیتی آن از یك طرف و شناخت كمتر هكرها نسبت به لینوكس از طرف دیگر امنیت این سیستم را بالا برده است.
جالب است بدانیم علی رغم اینكه شركت مایكروسافت یك شركت آمریكایی است اما در این كشور بر روی بسیاری از سرورهای مهم از جمله نیروی هوایی ـ دفاع ـ انرژی و سازمان هواپیمایی و بورس اصلی آمریكا و... سیستم لینوكس نصب شده است. در كشورهایی مانند انگلیس و ژاپن نیز مواردی مشابه به چشم می‌خورد.
●سیستم عامل ایده آل برای كشورمان
در كشور ما با توجه به شرایطی همچون تحریمها، زبان فارسی و كاربران فارسی زبان باید از سیستم عاملی با ویژگی‌های مرتبط استفاده شود از جمله:
الف: سیستم عامل از استانداردهای بین‌المللی پیروی كرده و زبان فارسی را پشتیبانی نماید تا كاربران فارسی زبان در داخل و خارج از كشور به راحتی از سایتهای فارسی استفاده نمایند.
ب: امكان ایجاد قابلیتهای مختلف فارسی را داشته و نسبت به ویرایش آن انعطاف زیادی داشته باشد.
ج: جذابیت گرافیكی بالا كه از ویژگی‌های خوب یك سیستم عامل می‌باشد.
د: ایجاد امنیت بالا برای سرورها جهت جلوگیری از حمله هكرها.
هـ: ‌از لحاظ اقتصادی به صرفه باشد.
●سایت سازمان زندانها: www.prisons.ir
سایت سازمان زندانها در قالب محتوایی شامل اخبار ـ قوانین ـ اطلاعات آماری ـ تاریخچه ـ طرحهای تحقیقاتی ـ مقالات ـ گزارشات ـ مصاحبه‌ها ـ معرفی ادارات (قضایی ـ فرهنگی ـ بهاشت و درمان ـ كانون اصلاح وتربیت ـ اشتغال و حرفه‌آموزی) مركز مراقبت بعد از خروج و بخشهای آموزشی و تحقیقات و ... می‌باشد.
از آنجایی كه این سایت به عنوان یك سایت دولتی و زیر نظر قوه قضاییه فعالیت می‌كند مباحث فنی آن بسیار مهم است. نوع سیستم عامل، تكنیك برنامه نویسی، الگوریتم كار، امنیت و رمزگذاری سیستم و هزینه‌های اقتصادی از مواردی است كه در این سایت حایز اهیمت است.
سایت مذكور در مهرماه سال ۸۰ با سیستم عامل ویندوز شروع به كار كرد. طراحی اولیه آن به صورت html و بسیاری ساده و روان بود و سیستم مدیریتی و كنترل از راه دور وجود نداشت. پس از كمی تحقیقات برای بالا بردن امنیت نوع سیستم عامل از ویندوز به لینوكس تغییر یافت و از نرم افزار برنامه نویسی php استفاده شد. در این سایت منوی مدیریتی اضافه شد و قابلیتهای عضوگیری ـ اضافه نمودن اطلاع و ویرایش یا حذف اطلاعات به صورت شبكه اینترنتی امكان پذیر شد.
عبدالرحیم گرجی