یک زن آهنی

گوهر خیراندیش ۲ سال قبل با نمایش «روزی روزگاری آبادان» به کارگردانی حمیدرضا آذرنگ در بیست‌وچهارمین جشنواره تئاتر فجر حضور داشت.
این بازیگر امسال با «ملاقات بانوی سالخورده» به کارگردانی حمید سمندریان راهی جشنواره شده است. او حدود یک ماه پیش از شروع جشنواره، نقش کلارا را در این نمایش ایفا کرد و در طول برپایی جشنواره، دو نوبت به ایفای این نقش می‌پردازد.
گوهر خیراندیش در «ملاقات بانوی سالخورده» نقش را برعهده گرفته است؛ نقش زنی که برای انتقام‌جویی راهی زادگاه خود می‌شود و انسان را در معرض یک تصمیم‌گیری سخت قرار می‌دهد.
گوهر خیراندیش، دیدگاه خود را نسبت به این نقش تشریح می‌کند.
▪ چطور شد پس از سال‌ها فاصله از بازیگری در تئاتر تصمیم گرفتید در «ملاقات بانوی سالخورده» بازی کنید؟
ـ «ملاقات بانوی سالخورده» همه ویژگی‌های یک نمایشنامه خوب را داشت و از سوی دیگر نقشی که برای من تعیین‌ شده بود، یک نقش خوب و قابل قبول به‌نظر می‌رسید.
علاوه بر اینها من در دوران دانشجویی این نقش را برای استاد بازی کرده بودم. وقتی که دوباره پیشنهاد شد، دلیلی برای رد آن ندیدم.
▪ این نقش چه ویژگی‌هایی داشت که شما را به حضور در آن راغب کرد؟
ـ مهم‌تر از هر ویژگی دیگری، این نقش از سوی استاد سمندریان به من پیشنهاد شد. هنگام شروع بازی من در مجموعه تلویزیونی «میوه ممنوعه» نقش را پیشنهاد دادند و منتظر شدند تا کار من تمام شود و سپس تمرین‌ها را آغاز کردند. در این شرایط من راهی غیر از اینکه بازی در نقش کلارا را با شوق بسیار بپذیرم، نداشتم.
▪ آنچه در حال حاضر به‌عنوان نوع بازی شما در «ملاقات بانوی سالخورده» مشاهده می‌شود، تا چه حد برگرفته از ایده‌های شما و چقدر وابسته به نظرات حمید سمندریان است؟
ـ کلارای کنونی بر اساس راهنمایی‌های استاد سمندریان و تمرین‌های من، روی فرمایشات ایشان به‌وجود آمده است.
▪ به‌نظر می‌رسد گرمی رایج در شیوه بازی شما که در اغلب کارهایتان مشاهده شده است، در این نقش وجود ندارد. این گرمی به‌ چه دلیل از بین رفته است؟
ـ به اعتقاد من هر نقشی باید مهار شده بازی شود و در چارچوبی که کارگردان از بازیگر می‌خواهد، ارائه شود. حتی شلختگی و بی‌نظمی را هم از دیدگاه من باید مهارشده بازی کرد. در مورد کلارا، استاد سمندریان از من خواستند که نقش را اینچنین که شاهد آن هستیم، بازی کنم.
▪ یعنی شما کاملا مطابق با خواسته کارگردان پیش رفته‌اید؟
ـ تصور من این است که باید چنین عمل کرد. ویژگی بیرونی و اجرایی نقش از سوی کارگردان به‌صورت حساب‌شده به من منتقل شد و تلاش کردم آنچه کارگردان خواسته، به‌خوبی به اجرا دربیاورم. سعی کردم باورپذیری را برای نقشم به‌وجود آورم اما بیش از هر چیز سعی کردم به تحلیل‌های کارگردان نمایش نزدیک شوم.
▪ تحلیل خودتان از این نقش چیست؟
ـ کلارا پس از سال‌ها به زنی تبدیل شده که در مقابل مسائل دنیا هیچ واکنشی ندارد و تنها دغدغه زندگی او، عشق او به ایل است.
پول، ثروت و تمامی اینها برای زن هیچ اهمیتی ندارد و او زنی بی پروا است. او از مشکلاتش در جمع صحبت می‌کند و نوع واکنش انسان‌ها در مقابل تفکراتش برایش اهمیتی ندارد. او همه چیز را برای رسیدن به عشق خود کنار زده و این عشق تنها مساله مورد نظر اوست.
▪ برای چنین شخصیتی شما چه روشی برای بازی پیش گرفتید؟
ـ همان طور که گفتم تمامی آنچه در بازی من مشاهده می‌شود براساس گفته کارگردان شکل گرفته است. ایشان تصوری روبات‌گونه از کلارا داشتند و او را پیام‌آور مرگ می‌دانستند. بر همین اساس در مورد چنین شخصیتی نمی‌توانیم ریزه‌کاری‌های بازی و نقش زنان را متصور شویم. حاصل این تفکرات آن چیزی است که در «ملاقات بانوی سالخورده» شاهد آن هستیم.
▪ کلارا در اغلب صحنه‌ها در مقابل عشق قدیمی‌اش، ایل، که نقش آن را پیام دهکردی ایفا می‌کند، قرار گرفته است. تفاوت سن دهکردی و نقشی که او ایفا کرده، شما را در ارتباط‌گیری با بازیگر مقابلتان دچار مشکل نکرد؟
ـ پیام دهکردی جوان بااستعدادی است که برایش آینده درخشانی پیش‌بینی می‌کنم. در اجرای قبلی این نمایش، اکبر زنجانپور این نقش را ایفا کرده بود و نمی‌دانم برای چه ایشان در نمایش حاضر نشدند اما مسوولیت این انتخاب برعهده کارگردان بود و من نمی‌توانم اظهار نظری بکنم.
▪ نمایشی همانند «ملاقات با بانوی سالخورده» که مدت زمان طولانی برای اجرا دارد و ویژگی‌های خاص موجود در آن به اعتقاد شما تا چه حد در جلب نظر تماشاگران موفق بوده است؟
ـ خوشبختانه تماشاگران حتی در شب‌های سرد سال و در زمانی که سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر هم سیستم گرمایشی مناسبی نداشت استقبال گسترده و بسیار خوبی از نمایش به عمل آوردند. آنها حتی روی پله‌ها نشسته و نمایشی را تماشا کردند اما هیچ یک از اینها مانع از حضور پرتعداد آنها در سالن نشد. بنابراین می‌بینیم که مخاطب ما همچنان دوستدار تئاتر حرفه‌ای و قوی است.
▪ قصد دارید همچنان بازی در تئاتر را ادامه دهید؟
ـ بازیگری در تئاتر کمتر فرصتی برای حضور در کارهای سینمایی را به وجود می‌آورد و به دلیل آنکه پیشنهادهای زیادی در زمینه سینما دارم، در صورتی که با کار مورد توجهم در عرصه تئاتر مواجه شوم، بازی در آن را می‌پذیرم.
من در روزهای دهه فجر که اجرای تئاتر تعطیل است، بازی در «دعوت» ابراهیم حاتمی‌کیا را پذیرفتم از همین فرصت اندک برای پاسخ به درخواست آقای حاتمی‌کیا استفاده کردم.
پیشنهادی هم برای بازی در فیلم جدید ایرج قادری دارم و با توجه به آنکه اجرای «ملاقات بانوی سالخورده» تا پایان سال ادامه دارد، فعلا کار جدی در تئاتر نپذیرفته‌ام.

سمیه علیپور

منبع : روزنامه تهران امروز