ماه پنهان است
آثار او از ادراكی كامل درباره زندگی و نظری بلند و وسیع درباره مسائل انسانی واقع‌بینانه بیان شده و در ادبیات معاصر امریكا مقامی عالی به دست آورده است.این داستان‌نویس در ۲۷ فوریه ۱۹۰۲ در سالیناس كالیفرنیا به دنیا آمد. پدرش كه بعدها خزانه‌دار استان مونتری شد از اهالی «سنت اگوستین» ایالت فلوریدا و اصالتا آلمانی بود و مادرش معلم مدرسه و اهل ایرلند بود. مهاجرت خانواده ایرلندی مادرش به كالیفرنیا بعدها نقش مهمی در نگارش رمان «شرق بهشت» اشتاین بك داشت.جان اشتاین بك، تحصیلات خود را ابتدا در زادگاهش شروع كرد سپس آن را در دانشگاه استنفرد در رشته زیست شناسی ادامه داد و بی‌آنكه به دریافت مدركی نایل آید، دانشگاه را ترك كرد و پیش از انتشار نخستین رمانش به نام جام زرین كه درباره دزد دریایی پرهیاهویی به نام «سرهنری مورگان» بود، در نیویورك و كالیفرنیا به كارهای مختلفی از جمله كارگری، نقاشی و داروفروشی برای امرار معاش مبادرت ورزید. از كارهای جانبی دیگر كه اشتاین بك برای گذراندن زندگی به آن توسل جست، خبرنگاری مطبوعات بود اما نتوانست در این شغل نیز به توفیقی دست یابد. در طی این سالها به نوشتن پناه آورد چرا كه احساس می كرد نوشتن برایش یك نیاز روحی است كه در آن خود را می‌یابد.در سال ۱۹۳۲ یكی از آؤار خوبش كه به توصیف زندگی روستایی در دره كالیفرنیا می‌پردازد را با عنوان چمنزارهای بهشت به رشته تحریر در آورد اما فروش خوبی نداشت.در آغاز سال ۱۹۳۵ بخت به اشتاین بك رو آورد و انتشار رمان دشت تورتیلا كه البته به نام تورتیلا فلت هم ترجمه شده است سبب شد تا همگان به اشتاین بك به چشم یك نویسنده توانا بنگرند، شهرت و پول رهاورد نگارش و انتشار این رمان بود.رمان تورتیلا فلت، شرح حال زندگی افراد رنگارنگ و جلب توجهی است از نژادهای مختلف از جمله سرخپوست‌ها، سفیدپوست‌ها و اسپانیایی‌ها كه با روحی شاد و بی هیچ‌گونه قید اخلاقی در كلبه‌های چوبی جنوب كالیفرنیا در میان فقر و تنگدستی روزگار می‌گذرانند.واقع‌بینی موجود در داستان تورتیلا فلت، موافق طبع مردمی افتاد كه از داستان‌های رمانتیك دیگر به تنگ آمده بودند.پس از اقبال عمومی از انتشار این كتاب، اشتاین بك نگارش كتاب‌هایی با مضامین اجتماعی را ادامه داد كه از آن جمله می‌توان به داستان «در بندری مشكوك» در سال ۱۹۳۶ اشاره كرد. مضمون این داستان روایت سرگذشت اعتصاب كارگران كشاورز مزارع كالیفرنیا بود كه با نهایت دقت، به تصویر كشید.مضمون و همچنین استفاده از جملات زیبا كه حق مطلب را بخوبی ادا می‌كرد باعث شد كه همگان، اشتاین بك را تحسین كنند. هنگامی‌كه این داستان منتشر شد، خود نویسنده در میان كارگران مهاجر زندگی می‌كرد از این رو با دردها و مشكلات آنها از نزدیك آشنا بود.در همین ایام بود كه اشتاین بك برای گذراندن زندگی مقالاتی را برای روزنامه‌های مختلف می‌نوشت كه چند سال بعد تحت عنوان «خون آنها قوی است» به چاپ رسید.«جان ارنست اشتاین بك» در سال ۱۹۳۹ به اروپا سفر كرده و از كشورهای اسكاندیناوی و روسیه دیدن كرد كه همین سفرها در تكوین قدرت ادبی‌اش نقش بسیار مهمی ایفا كرد. او زمره این سفرها را در یادداشت‌هایی به نام یادداشتهای روسیه نوشت كه احساس نویسنده را درباره شهر زیبای مسكو و بطور كلی كشور شوروی آن زمان نشان می‌دهد.اشتاین بك در بازگشت از سفری كوتاه به امریكا، با قدرتی مضاعف به نویسندگی پرداخت. عمده شهرت اشتاین‌بك با رمان موشها و آدم‌هادر سال ۱۹۳۹ آغاز شد. این كتاب داستان عجیبی است از دو كشاورز كه یكی با وجود داشتن نیروی جسمانی فراوان دارای مغز ضعیفی است كه پیوسته او را تحت حمایت دیگری قرار می‌دهد. در این داستان اشتاین بك همدردی خود را با مردم محروم با شیوه‌یی بسیار نو و دلپذیر بیان می‌كند.داستان زیبای موشها و آدم‌ها در اروپا و امریكا چندین بار به صورت نمایشنامه اجرا شد كه پیروزی فراوان به دست آورد و بدین‌سان اشتاین‌بك را به صورت رمان‌نویس برجسته عصر خود مطرح كرد. همگان دیگر با نام و داستان‌های اشتاین‌بك آشنا شده بودند و با اشتیاق وصف‌نشدنی داستان‌های او را می‌خواندند. بعد از انتشار این كتاب، او داستان دره دراز را در سال ۱۹۳۹ به رشته تحریر درآورد. این كتاب شامل دوازده داستان كوتاه است كه از میان آنها داستان اسب كهر، زبانزد خاص و عام است. دقیقا در همین سال بود كه مهمترین رمان اشتاین‌بك به نام خوشه‌های خشم منتشر شد كه بیانگر اوج نبوغ هنری اوست. داستان در مورد زندگی پرحماسه خانواده‌یی است كه در نهایت فقر و تنگدستی زندگی می‌كنند و مزرعه‌شان به زور غصب شده است. لذا بر آن می‌شوند كه به كالیفرنیای مستعد و در عین حال خصومت‌آمیز مهاجرت كنند و در همان جا سكنی گزینند.نویسنده در این اثر، امور عینی و ذهنی، سختی و نرمی را در هم آمیخته و شاهكاری پدید آورده كه او را در صف اول رمان‌نویسان امریكا قرار داد و این كتاب دو سال از بهترین كتاب‌های پرفروش بود كه «جایزه ملی كتاب» و جایزه «پولیتزر» را نصیب اشتاین‌بك كرد.با احراز این افتخار بزرگ، نام اشتاین بك بر سر زبانها افتاد. اما این چیزی بود كه خود وی همواره از آن می‌گریخت. در سال ۱۹۴۰ كمی از نوشتن دست كشید و به مكزیك رفت تا فیلم مستند «دهكده فراموش شده» را فیلمبرداری كند و در ضمن همراه زیست‌شناس دریا به نام «ادوارد اف. ریكتز» اطلاعاتی درباره حیات دریایی گردآورد.اشتاین بك بعدها از شخصیت ریكتز برای نوشتن رمان برجسته‌اش به نام «ردیف قناری» در سال ۱۹۴۵ و نیز «سه‌شنبه شیرین» در سال ۱۹۵۴ الگوبرداری می‌كند. كتاب «دریای كورتز» ماحصل تحقیقات دریایی آن دو بود كه بشدت اشتاین‌بك را تحت تاؤیر قرار دارد.او در سال ۱۹۴۳ و در جریان جنگ جهانی دوم با سمت خبرنگار جنگی روزنامه پرتیراژ «هرالد تریبیون» به انگلیس و از آنجا به جبهه جنگ در منطقه مدیترانه فرستاده شد.در همین سالها بود كه دومین داستان كوتاه نمایشی خود را به نام «ماه پنهان است» نوشت. موضوع كتاب مذكور، جنبش مقاومت مردم یك كشور تحت اشغال نازیها است. این اؤر یكی از كتاب‌های تحسین‌برانگیز اروپاییان به حساب می‌آید. بعد از نگارش این كتاب، داستان «راسته كنسروسازی» را در سال ۱۹۴۵ منتشر كرد كه نموداری از آثار خیال‌انگیز و رمانتیك دوره اول نویسندگی‌اش بود. در سال ۱۹۴۷ نیز رمان «اتوبوس سرگردان» را و داستان «مروارید» را به رشته تحریر درآورد كه در نوع خود اثر برجسته‌یی به شمار می‌آید. داستان اخیر آمیخته‌یی است از حقیقت و افسانه و سرگذشت صیادی است كه به صید مروارید درشتی كه همه مردم از آن صحبت می‌كنند، دست می‌یابد و دوباره آن را از دست می‌دهد. داستان در نظر خواننده از جاذبه فراوان برخوردار است. وصف شهر و مردم و همچنین تنوع حوادث كه با آهنگ‌ها و نغمه‌های مختلف از قبیل نغمه خوشبختی، نغمه مروارید، نغمه خانواده و نغمه دشتی و در پایان نغمه بدبختی همراه است، سراسر دلنشین و تاثرآور و حاكی از لطافت ذوق است كه همگی تمثیلی از سفر پرفراز و نشیب بشر در سرزمین زندگی است.جان ارنست اشتاین بك یكی دیگر از سفرنامه‌های خود با عنوان «جنگی رخ داد» را در سال ۱۹۵۸ منتشر كرد.سه كتاب بعدی او عبارتند از: آتش درخشان ۱۹۵۰ كه البته در زبان فارسی به لهیب سوزان نیز ترجمه شده، شرق بهشت ۱۹۵۲ و سلطنت كوتاه پی‌پین چهارم ۱۹۵۷نخستین رمان‌های اشتاین بك حاكی از سال‌های ركود اقتصادی هستند. پس از ۱۹۴۵ ظاهرا اشتاین بك متوجه می‌شود كه تصویر كردن این دنیای فوق‌العاده پیچیده هیچ ثمری ندارد. لذا با نوشتن رمان «زمستان نارضایتی ما» در سال ۱۹۶۱ به سنت‌های كهنه امریكایی‌ها و این بار به حومه «لانگ آیلند» نیویورك باز می‌گردد.
بالاخره، روزی كه هر نویسنده‌یی منتظر رسیدن آن روز موعود است، فرا رسید. اشتاین بك به سبب سبك ادبی‌اش كه در عین واقعگرایی سرشار از تخیل است و وجه بارز آن طنز دلسوزانه و آگاهی از مسائل اجتماعی است، مفتخر به دریافت جایزه نوبل ادبی می‌شود. او نویسنده‌یی بود منزوی و بی‌اعتنا به شهرت كه تنها به نوشتن عشق می‌ورزید.او بعد از دریافت جایزه ادبی نوبل از ناشر رمان خوشه‌های خشم شنید كه زنی روستایی در دانمارك همراه قایق خود چند كیلومتری تا شهر پارو زده تا دو مرغ خانگی‌اش را با یك كتاب اشتاین‌بك معاوضه كند. جان اشتاین بك این حادثه را مهمتر از دریافت جایزه ادبی نوبل برای خود می‌دانست و همواره می‌گفت علاقه و عكس‌العمل خوانندگان آثارش مهمتر از نظرات خودخواهانه بعضی از منتقدین ادبی است.به نظر او یك نویسنده واقعی باید به مسائل و مشكلات عصر و در طیفی كوچكتر به دشواری‌های جامعه خود بپردازد و به نوعی بیان كننده آلام همنوعان خود باشد و با بی‌عدالتی‌های به ظاهر پذیرفته شده در اجتماع، مبارزه كند.به اعتقاد منتقدین، آثار اشتاین بك را می‌توان در نتیجه سه پدیده: فرهنگ اروپایی، طبیعت امریكا و بحران اقتصادی دهه ۳۰ در جهان صنعتی آغاز قرن بیستم دانست.
«جان اشتاین بك» نه تنها نویسنده‌یی است اجتماعی بلكه یكی از داستان‌نویسان مدرن قرن گذشته امریكا است. او نخستین بار موضوع مهم محیط زیست را وارد ادبیات كرد و بدین‌سان به یكی از پرخواننده‌ترین نویسندگان امریكا بدل شد. جریان نویسندگی او در نیمه اول قرن بیستم مصادف با شكوفایی ادبیات مدرن در امریكا شد و اغلب نوشته‌هایش تاكنون به صورت فیلم درآمده است، كه از جمله می‌توان به فیلم‌های آن سوی عدن، خوشه‌های خشم، موشها و آدم‌ها اشاره كرد.تاكنون نیز اكثر كتاب‌های او به فارسی برگردانده شده‌اند كه از آن جمله: اتوبوس سرگردان، جام زرین، چمنزارهای بهشت، دره دراز، موشها و آدم‌ها، مرگ و زندگی، مروارید، به خدایی ناشناخته... است.
«جان اشتاین بك» با تالیف كتاب‌های بسیار در ردیف نویسندگانی است كه هنوز آثارش با طراوت و با مضامین اجتماعی، در سراسر جهان خوانندگانی بی‌شمار دارد. این نویسنده مشهور امریكایی در روز بیست دسامبر ۱۹۶۸ در نیویورك چشم از جهان فرو بست.
آزاده بابایی‌نژاد
