فقط دولت نهم می تواند!

آخرین گزارش البرادعی در مورد پرونده هسته‌ای ایران، همچون گزارش‌های قبلی او دارای نکات مثبت ومنفی بود و بازتاب‌های داخلی و خارجی این گزارش نیز شباهت فراوانی با واکنش‌هایی داشت که پس از انتشار گزارش‌های پیشین مدیر کل آژانس، به سطح رسانه‌ها کشیده می‌شد. البته در این دوره، تمرکز رسانه‌ها و سیاستمداران ایرانی بر نکات مثبت گزارش البرادعی، پررنگ‌تر از نوبت‌های قبلی بود و رسانه‌های خـارجـی هـم در بـهره‌برداری‌های یکطرفه از این گزارش، احتیاط بیشتری از خود نشان دادند. مواجهه سیاستمداران ایرانی با گزارش اخیر و تاکید بر نکات مثبت و مفید آن به جای تمرکز بر ادعاهای ضد ایرانی، نشان دهنده نوعی تدبیر بود که در چند ماه اخیر، بر دیپلماسی کشور حاکم شده است. البته در همین مدت شعارهای تند تریبونی همچنان ادامه دارد اما آنچه در عمل به وقوع می‌پیوندد پذیرش این نکته بدیهی و عقلا‌نی است که کشورهای گوناگون در سه عرصه <همکاری، رقابت و دشمنی> با یکدیگر برخورد دارند و نمی‌توان هیچ یک از این عرصه‌ها را به خاطر عرصه دیگر نادیده گرفت، اما باید تلا‌ش کرد که دشمنی‌ها را به حداقل رساند، رقابت‌ها را به فرصتی برای کسب منافع هر چه بیشتر برای هر دو طرف تبدیل کرد و نـهایتاً همکاری‌ها را درحدی توسعه داد که نیاز به خصومت‌ورزی به حداقل برسد. در یکی دو سال اخیر، تریبون‌های گـونـاگـون در داخـل کـشـور شـاهـد تهدید برخی کشورهای دیگر بوده است و گاه عدم همراهی بعضی از کشورها با ایده‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ایران، بهانه‌ای برای حملا‌ت تند لفظی علیه برخی سران عرب، گروهی از اروپایی‌ها و دیگر رهبران جهانی بوده است. اما در زمان تصمیم‌گیری، تصمیمات مدبرانه اتخاذ شده است.
البته شاید در برخی موارد، اظهارات تریبونی، هزینه ایران در مذاکرات را بالا‌ برده و یا کار را بر مذاکره کنندگان ایرانی سخت کرده است. در حالی که بسیاری از همین امور در سال‌های گذشته با سهولت بیشتر - یا گرفتاری کمتر - انجام می‌شد. اظهار بی‌نیازی به مذاکره با اروپایی‌ها در موضوع هسته‌ای و تبلیغ سیاست نگاه به شرق، تهدید غیررسمی هند به حذف از پروژه خط لوله صلح، طرح بعضی شـعـارهـا در مـورد قـراردادهای گازی - از جمله قـرارداد کـرسـنـت - و حمله شدید به گروهی از فـلـسـطـیـنـی‌هـا و حـمـایت تلویحی از گروه دیگر، نمونه‌هایی از مواجهه تریبونی سیاستمداران ایرانی با برخی تحولا‌ت مهم است که نهایتاً با <تأکید ایران به تداوم مذاکره هسته‌ای با اروپایی‌ها و نکوهش محترمانه اروپا به خاطر ترک میز مذاکره با ایران>، <اعطای مهلت‌های مکرر به هند برای مشارکت در خط لوله صلح>، <اعلا‌م آمادگی برای اجرای قراردادهای پیشین گازی> و تاکید بر اینکه <ایران هیچ گروه فلسطینی را بر دیگری ترجیح نمی‌دهد> جایگزین شد. در دو سال اخیر، تصمیم ایران به تفکیک میان عرصه‌های دوستی و دشمنی تا جایی پیش رفت که رئیس جمهور ایران به صراحت اعلا‌م کرد: <رای مثبت هند به قطعنامه ضد ایرانی شورای حکام آژانس انرژی اتمی، بر روابط دو کشور تاثیری نخواهد گذاشت> و وزیر کشور ایران، تلویحاً این را‡ی را از نظر هندیها قابل توجیه دانست زیرا به گفته او <براساس منافع ملی هند بوده است.> اصرار ایران بر شناسایی اشتراک‌ها و ترجیح آنها بر موارد اختلا‌ف، در روابط اقتصادی ایران و ترکیه نیز به خوبی آشکار شد. به طوری که بدون توجه به روابط صمیمانه و استثنایی ترکیه با اسرائیل و پذیرائی‌های بی‌نظیر سیاستمداران تـرک از هـمـتـایـان اسـرائـیـلـی خـود، رونـد تـقویت همکاری‌های اقتصادی دو کشور سرعت بیشتری یافت و حتی نخست وزیر ترکیه از حضور آن کشور در پروژه‌های ۵/۳ میلیارد دلا‌ری نفتی ایران بدون رعایت تشریفات مناقصه خبر داد.
همچنین اختلا‌ف عمیق ایدئولوژیک ایران با کشورهای امریکای لا‌تین و حتی تفاوت‌های آشکار رفتار شخصی رئیس جمهور ایران با بعضی سران آن کشورها، هیچ گاه باعث نشد که نقاط اشتراک سیاسی و اقتصادی نادیده گرفته شود تا جایی که به نظر می‌رسد روابط با آن کشورها به صورت افراطی در حال گسترش است. در اروپای غربی نیز نمونه‌هایی از این دست وجود دارد مثلا‌ً همراهی آلمانی‌ها با مخالفان قسم خـورده ایران - در عرصه هسته‌ای - نتوانست زمینه‌های موجود برای همکاری‌های اقتصادی را از بین ببرد و از آن بالا‌تر، انگلیس به عنوان یکی از پایه‌های اصلی طراحی‌های ضد ایرانی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای امنیت، هنوز از موهبت برخی قراردادهای اقتصادی در ایران - به صورت مستقیم یا غیرمستقیم - بهره‌مند می‌شود.
در هـمـســایـگــی ایــران، ادعــاهــای مـضـحـک کشورهای عربی در مورد مالکیت بر جزایر ایرانینیز هیچ گاه موجب نادیده گرفتن زمینه همکاری‌های مشترک نگردید. علا‌قه‌مندی ایران به پیگیری و تقویت زمینه‌های مشترک همکاری حتی سایر کشورها را شامل شد و در موضوعاتی مانند عراق و افغانستانتا مرحله همکاری‌با امریکا علیرغم اختلا‌ف نظرهای عمیق، پیش رفت.
البته نمونه‌های دیگری نیز می‌توان ارائه کرد که نشان می‌دهد نه تنها انگیزه‌ای در ایران برای توسعه دشمنی‌ها وجود ندارد، بلکه تلا‌ش اصلی دولت ایران بر شناسایی هر چه بیشتر زمینه‌های مشترک است که البته همراهی سایر نهادها و عدم بهانه‌گیری بعضی از رسانه‌ها نیز در این زمینه به کمک دولت نهم آمده است. امروز نه کسی از رئیس جمهور ایران ایراد می‌گیرد که چرا رئیس جمهور امریکا را <جناب آقای جرج بوش> خطاب کرده است و نه کسی با یادآوری موافقت مقامات ترکیه برای انجام اولین سخنرانی رئیس جمهور اسرائیل در پارلمان یک کشور اسلا‌می، دولت نهم را به خاطر توسعه همکاری‌های اقتصادی با آن کشور محکوم می‌کند.همچنین رسانه‌هایی که در زمان دولت اصلا‌حات، رسماً خواستار تعلیق همکاری‌های اقتصادی با پاریس به خاطر اخراج یک بانوی محجبه از محل کار خود در فرانسه می‌شدند، اکنون در برابر خبر انعقاد قرارداد ۵۶۰ میلیون یورویی با آلمان - علیرغم درشت‌گویی‌های مقامات آلمان علیه ایران- سکوت پیشه‌ می‌کنند. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد دولت نهم قادر است بدون هرگونه نگرانی داخلی و با اتخاذ تدابیر دیپلماتیک، بخشی از مشکلا‌ت موجود میان ایران و امریکا را نیز حل کند تا شاهد کاهش مزاحمت‌ها و آزارهای سیاستمداران امریکایی باشیم.این فرصتی است که دولت‌های پیشین از آن بهره‌مند نبودند و مبهم بودن شرایط آینده منطقه و نیز احتمال تحولا‌ت داخلی امریکا، تداوم این وضعیت در آینده را نیز با ابهام مواجه می‌سازد.
امریکا در حال حاضر قادر به سنگ‌اندازی در برابر برخی برنامه‌های ایران و نیز ایجاد مزاحمت‌هایی در مسیر دستیابی ایران به حقوق خود می‌باشد که تاکنون نیز از این <امکان> ،حداکثر بهره‌برداری را نموده است. ایران نیز از امکانات ویژه‌ای در منطقه برخوردار است و نفوذ ایران در برخی کشورهای دیگر نیز غیرقابل انکار است و همین امر، امریکا را نیازمند همراهی‌های ایران نموده و متأسفانه باید اذعان کرد که گاه این همراهی‌ها به خاطر دیگران، به صورت بلا‌عوض تقدیم امریکا شده است. پس چه بهتر که از شرایط ویژه فعلی برای کاستن هزینه‌هایی که برکشورمان تحمیل می‌شود استفاده کنیم و دشمنی‌های سابق و فعلی با امریکا ما را از نیازمندی‌های متقابل و زمینه همکاری‌ها، غافل نکند. البته شاید برای اجرای این پیشنهاد، حتی لا‌زم نباشد که به توصیه دکتر احمدی‌نژاد، گذشته‌ها را فراموش کنیم.

منبع : روزنامه آفتاب یزد