زندگی‌نامه امام موسی کاظم علیه السلام

▪ نام:موسی‏ بن جعفر.
▪ کنیه: ابو ابراهیم، ابوالحسن، ابوالحسن اوّل، ابوالحسن ماضی، ابوعلی و ابواسماعیل.
▪ القاب: کاظم، صابر، صالح، امین و عبدالصالح.
▪ نکته: آن حضرت در میان شیعیان به «باب الحوائج» معروف است.
▪ منصب: معصوم نهم و امام هفتم شیعیان.
▪ تاریخ ولادت:هفتم ماه صفر سال ۱۲۸ هجری. برخی نیز سال ۱۲۹ را ذکر کردند.
▪ محل تولد: ابواء (منطقه‏ای در میان مکه و مدینه) در سرزمین حجاز (عربستان سعودی کنونی).
▪ نسب پدری: امام جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابی‏طالب علیهم السلام.
▪ نام مادر:حمیده مصفّاهٔ. نام‏های دیگری نیز مانند حمیده بربریه و حمیده اندلسیه نیز برای او نقل شده است. این بانو از زنان بزرگ زمان خویش بود و چندان فقیه و عالم به احکام و مسائل بود که امام صادق علیه السلام زنان را در یادگیری مسائل و احکام دینی به ایشان ارجاع می‏داد. و درباره‏اش فرمود: «حمیده، تصفیه شده است از هر دنس و چرکی؛ مانند شمش طلا. پیوسته فرشتگان او را حفاظت و پاسبانی نموده تا رسیده است به من، به خاطر آن کرامتی که از خدای متعال برای من و حجت پس از من است.»
▪ مدت امامت: از زمان شهادت پدرش، امام جعفر صادق علیه السلام، در شوال ۱۴۸ هجری تا رجب سال ۱۸۳ هجری، به مدت ۳۵ سال. آن حضرت در سن بیست سالگی به امامت رسید.
▪ تاریخ و سبب شهادت: ۲۵ رجب سال ۱۸۳ هجری، در سن ۵۵ سالگی، به‏ وسیله زهری که در زندان سندی بن شاهک به دستور هارون ‏الرشید به آن حضرت خورانیده شد.
▪ محل دفن: مکانی به نام مقابر قریش در بغداد (در سرزمین عراق) که هم اکنون به «کاظمین» معروف است.
▪ همسران:
۱) فاطمه بنت علی.
۲) نجمه.
▪ فرزندان: درباره تعداد فرزندان آن حضرت چند قول وجود دارد. بنابر نقل یکی از آنها، آن حضرت ۳۷ فرزند داشت که ۱۸ تن از آنان پسر و ۱۹ تن دختر بودند.
الف) پسران‏
۱) امام علی بن موسی الرضا(ع).
۲) ابراهیم.
۳) عباس.
۴) قاسم.
۵) اسماعیل.
۶) جعفر.
۷) هارون.
۸) حسن.
۹) احمد.
۱۰) محمد.
۱۱) حمزه.
۱۲) عبداللّه.
۱۳) اسحاق.
۱۴) عبیداللّه.
۱۵) زید.
۱۶) حسین.
۱۷) فضل.
۱۸) سلیمان.
ب) دختران
۱) فاطمه کبری.
۲) فاطمه صغری.
۳) رقیّه.
۴) حکیمه.
۵) ام ابیها.
۶) رقیّه صغری.
۷) کلثوم.
۸) ام جعفر.
۹) لبابه.
۱۰) زینب.
۱۱) خدیجه.
۱۲) علیّه.
۱۳) آمنه.
۱۴) حسنه.
۱۵) بریهه.
۱۶) عائشه.
۱۷) ام سلمه.
۱۸) میمونه.
۱۹) ام کلثوم.
یکی از دختران آن حضرت به نام فاطمه، معروف به حضرت معصومه علیهاالسلام که برای دیدار برادرش امام رضا علیه السلام عازم ایران شده بود، در شهر قم بیمار شد و پس از چند روز بیماری، وفات یافت و در این شهر مدفون گردید. هم اکنون مقبره ایشان زیارتگاه شیعیان سراسر جهان و دانشگاه عالمان و مجتهدان شیعی است.
▪ اصحاب ویاران:
تعداد یاران، اصحاب و راویان امام موسی کاظم علیه السلام بسیار است. در این جا نام تعدادی از اصحاب بزرگ آن حضرت ذکر می‏گردد:
۱) علی بن یقطین.
۲) ابوصلت بن صالح هروی .
۳) اسماعیل بن مهران.
۴) حمّاد بن عیسی.
۵) عبدالرحمن بن حجّاج بجلی.
۶) عبداللّه بن جندب بجلی.
۷) عبداللّه بن مغیره بجلی.
۸) عبداللّه بن یحیی کاهلی.
۹) مفضّل بن عمر کوفی.
۱۰) هشام بن حکم.
۱۱) یونس بن عبدالرحمن.
۱۲) یونس بن یعقوب.
▪ زمامداران معاصر:
۱) مروان بن محمد اموی - معروف به مروان حمار- (۱۲۶ - ۱۳۲ ق.).
۲) ابوالعباس سفاح عباسی (۱۳۲ - ۱۳۶ ق.).
۳) منصور عباسی (۱۳۶ - ۱۵۸ ق.).
۴) مهدی عباسی (۱۵۸ - ۱۶۹ ق.).
۵) هادی عباسی (۱۶۹ - ۱۷۰ ق.).
۶) هارون الرشید (۱۷۰ - ۱۹۳ ق.).
امام موسی کاظم علیه السلام در عصر خلافت منصور عباسی به مقام امامت نایل آمد. از آن زمان تا سال ۱۸۳ هجری، سال وفات آن حضرت، چندین بار توسط خلفای عباسی دستگیر و زندانی گردید. تنها در دوران خلافت هارون الرشید به مدت چهار سال زندانی و در همان زندان به شهادت رسید.
▪ رویدادهای مهم:
۱) شهادت امام جعفر صادق علیه السلام، پدر ارجمند امام موسی کاظم علیه السلام، به دست منصور دوانیقی، در سال ۱۴۸ هجری.
۲) پیدایش انشعاباتی در مذهب شیعه، مانند: اسماعیلیه، اَفْطَحیه و ناووسیه، پس از شهادت امام صادق علیه‌السلام و معارضه آنان با امام موسی کاظم علیه السلام در مسئله امامت.
۳) ادعای امامت و جانشینی امام جعفر صادق علیه السلام، توسط عبدالله اَفْطَحْ، برادر امام موسی کاظم علیه السلام و به وجود آوردن مذهب افطحیه در شیعه.
۴) اعراض بیشتر اصحاب امام صادق علیه السلام از عبدالله اَفْطَحْ، و گرایش آنان به امام‏ موسی کاظم علیه‌السلام.
۵) مرگ منصور دوانیقی، در سال ۱۵۸ هجری، و به خلافت رسیدن ابوعبدالله مهدی عباسی، فرزند منصور.
۶) احضار امام موسی کاظم علیه السلام به بغداد و زندانی نمودن ایشان در آن شهر، به دستور مهدی عباسی.
۷) زندانی شدن امام موسی کاظم علیه السلام در بغداد، در دوران حکومت هادی عباسی.
۸) مبارزات منفیِ امام موسی کاظم علیه السلام با دستگاه حکومتیِ هارون‏الرشید، در مناسبت‏های گوناگون.
۹) بدگویی و سعایت علی بن اسماعیل، برادرزاده امام موسی کاظم علیه السلام از آن حضرت، نزد هارون الرشید با توطئه‏چینی یحیی برمکی، وزیر اعظم هارون.
۱۰) دستگیری امام کاظم علیه السلام در مدینه و فرستادن آن حضرت به زندان عیسی بن جعفر در بصره، به دستور هارون‏الرشید، در سال ۱۷۹ هجری.
۱۱) انتقال امام علیه السلام از زندان بصره به زندان فضل بن ربیع در بغداد.
۱۲) انتقال امام علیه السلام از زندان فضل بن ربیع به زندان فضل بن یحیی برمکی.
۱۳) مراعات کردن حال امام علیه السلام در زندان، توسط فضل بن یحیی و عکس‏العمل شدید هارون به این قضیه.
۱۴) مضروب و مقهور شدن فضل بن یحیی، توسط هارون، به خاطر مراعات حال امام علیه السلام در زندان.
۱۵) انتقال امام علیه السلام از زندان فضل بن یحیی به زندان سندی بن شاهک.
۱۶) مسموم کردن امام علیه السلام با خرمای زهر آلود، توسط سندی بن شاهک در زندان.
۱۷) شهادت امام کاظم علیه السلام به خاطر مسمومیت در زندان سندی بن شاهک، در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ هجری.
۱۸) انتقال پیکر مطهر امام موسی کاظم علیه السلام به جِسر (پل) بغداد و فراخوانیِ مردم برای دیدن آن توسط مأموران هارون‏الرشید.
۱۹) انزجار سلیمان بن جعفر بن منصور دوانیقی از تحقیر پیکر امام موسی کاظم علیه السلام، توسط مأموران حکومتی، و دستور او به تجهیز و تکفین مناسب شأن پیکر آن حضرت و به خاک سپاری در مقابر قریش بغداد.

منبع: از کتاب "خاندان عصمت علیهم السلام" ، سید تقی واردی.

منبع : مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران