«چت» در دنیای مجازی

به محض این كه رایانه خود را روشن می كند، یك راست می رود سر اصل مطلب، اسم مستعار و رمزی كه به آن «آی-دی» می گویند، در قسمت «چت» سایت «یاهو» به نام «یاهو مسنجر» وارد كرده و سپس برنامه مناسب «چت كردن» باز می شود و بعد از این در خانه های «چت» مشغول گشت و گپ زدن می شود با هر كسی كه دوست دارد می تواند صحبت كند، پیام بگیرد و پیام بفرستد. با هر ملیتی و هر نژادی، هیچ محدودیتی در بین نیست تنها بستگی به توانایی كاربر دارد، تا این كه شخص مورد نظرش را پیدا كند و مشغول گپ زدن شود. بعضی از این جوانك هایی كه مشتری پروپا قرص «چت» هستند، حتی معنی كلمه «چت» را هم نمی دانند، اهمیتی هم ندارد كه بدانند، آنچه اهمیت دارد این است كه اوقات فراغت آنها را به راحتی پر می كند. اگر خانواده فرزند سالاری باشد خوب شانس با جوان و نوجوان خانواده یار است، چون با خیال راحت هر چقدر كه بخواهد وقت گرانبهایش را در خانه های شلوغ چت می گذراند، اما اگر از بخت بدش خانواده پدرسالار و سختگیری باشد، در این صورت مجبور است آواره كافی نت ها شود و گاه در نوبت هم منتظر بنشیند تا رایانه ای خالی شود و او با اشتهای سیری ناپذیرش مشغول چت كردن شود.در این حالت، دیگر گذشت زمان را نمی فهمد و وقتی كه به خود می آید می بیند كه ساعت ها از وقتش را به چت كردن گذرانده است. چت فقط مختص جوانان و نوجوانان و گپ زدن های معمولی نیست، گزارش زیر به بررسی چت در بین جوانان و پیامد های آن پرداخته است.
براساس آمارهای ارایه شده از سوی سایت یاهو در سراسر جهان و در طی ۲۴ ساعت، چهار هزار میلیارد پیام مبادله می شود. در این میان جوانان ایرانی، بیش از چهار میلیارد تومان در سال صرف چت می كنند كه این خود گویای دل مشغولی فراوان كاربران اینترنتی ایرانی است كه ساعت های زیادی را در چت روم ها می گذرانند و در جست وجوی دوست هستند.دكتر علی اكبر جلالی، استاد دانشگاه در این باره می گوید: اگر «چت» به عنوان یك وسیله ارتباطی دارای پیامدها و معایبی است، بستگی به كاربر آن دارد نه ماهیت چت.وی به مزایا و تبعات مثبت چت بیش از معایب آن اعتقاد دارد و می گوید: چون ما سالیان سال در دنیای حقیقی زندگی كرده ایم، لذا قدم برداشتن در دنیای مجازی برایمان سخت به نظر می رسد، ولی در عین حال نمی توانیم خود را از پیشرفت فناوری در عصر حاضر محروم بكنیم.دكتر جلالی در مورد فرهنگ راستگویی و دروغگویی در چت می گوید: در چت این امكان وجود دارد كه فرهنگ راستگویی و دروغگویی، به راحتی فراهم شود. فقیری می تواند خودش را ثروتمند معرفی كند و یا برعكس. زن و مرد می توانند خود را به جای یكدیگر جا بزنند و بزرگ و كوچك نیز به همین ترتیب و به تدریج بعضی اوقات این ارتباطات موجب دلبستگی هایی می شود. درست است چت امكان تعیین هویت و تغییر هویت اصلی را برای كاربران ایجاد می كند ولی همه اینها باعث نمی شود كه ما استفاده از آن را انكار كنیم. آنچه مهم است ترویج آموزش استفاده درست از چت در میان افراد، بخصوص جوانان است.
ایشان در مورد ازدواج های اینترنتی با اشاره به این كه ازدواج هایی كه در سطح كشور اتفاق می افتد یا براساس شناخت قبلی و یا براساس سیستم سنتی است، می گوید: چت وسیله ای است برای افرادی كه طرف خود را نمی شناسند. هر دو حق دارند كه با شناخت كامل ازدواج كنند. شاید در ابتدا این ارتباط در یك فضای مجازی اتفاق بیفتد، ولی این یك وسیله است، مثل هر فضای دیگر و بعدها طرفین می توانند به صورت حضوری با یكدیگر معاشرت كنند. لذا مانند هر ازدواج دیگری مسیر خود را می پیماید. چه بسا خیلی از این ازدواج ها موفق بوده است.ایشان در مورد استفاده جوانان ایرانی از چت می گوید: متأسفانه جوانان ما بیشتر برای وقت گذرانی و دوست یابی از چت استفاده می كنند. حال اگر ما آموزش خوبی بدهیم و از طریق آموزش در مدارس و رسانه های جمعی، اطلاع رسانی درستی نسبت به چت به سطح عموم، به خصوص جوانان ارائه دهیم، می توانیم امیدوار باشیم كه این آمار كاهش یابد و استفاده كاربران اینترنتی از چت در جهت مصالح عمومی تر كه منافع بیشتر مردم جامعه را در برمی گیرد، صورت پذیرد. ولی آیا فقط به این دلیل كه ممكن است از وسیله استفاده غیرضروری و یا منفی نیز می شود، می توانیم خود را از پیشرفت تكنولوژی محروم كنیم و همگام با پیشرفت وسایل ارتباطی در دنیای مجازی پیش نرویم؟ حتی همان چت نوشتاری كه بیشتر جوانان را به خود مشغول داشته، اگر در جهت طرح مباحثی در زمینه افزایش آگاهی باشد، می تواند بسیار مفید و مؤثر عمل كند. در همان چت روم ها موضوعات مختلفی مطرح شده است كه می توان از آن استفاده های مناسبی كرد. مهم آن است كه در چنین دنیای مجازی، همه چیز را یك جا و یك دفعه قبول نكنیم. اول فكر كنیم و به تدریج با این فضا، آشنا شویم تا مسیر درست را به مرور پیدا كنیم. یعنی با علم و منطق و آگاهی، این وسایل را توسعه دهیم تا به راه حل های منطقی تر برسیم كه متناسب با عقل و منطق و شرایط جامعه خودمان باشد.پس از سخنان دكتر علی اكبر جلالی، سری به یكی از كافی نت های شهر تهران می زنیم و با یكی از كاربرانی كه مشغول چت كردن است گفت وگوی كوتاهی نیز انجام می دهیم. ایشان با معرفی خود به نام «پویا» می گوید:
من پویا و از دوستداران چت هستم و اگر فرصتی پیدا كنم سری هم به اتاق های همیشه شلوغ چت می زنم. در یكی از این گشت های شبانگاهی كه فرصتی كوتاه پیدا كرده بودم اسمی توجهم را به خودش جلب كرد. «باران»، من از بچگی باران را دوست داشتم، تصمیم گرفتم یك «پی ام» برای او بفرستم و این كار را كردم. اول جوابم را نداد، دوباره این كار را كردم، با بی میلی پاسخی كوتاه به من داد و گفت كه الان سرش شلوغ است. من از او اجازه گرفتم كه او را به جمع دوستان خود اضافه كنم و او این اجازه را به من داد.
روز بعد هم حدود یك ساعت با هم چت كردیم و روزهای بعد هم این كار تكرار شد تا این كه حسابی به هم عادت كردیم. در تماس های بعدی فهمیدم كه «باران» دختری است دانشجو حدوداً ۲۰ ساله در یكی از شهرهای استان خراسان رضوی. او هم تقریباً مشخصات كامل مرا می داند. كم كم به «باران» عادت كردم. وقتی كه تنها وارد چت می شدیم و دیگری نبود برای هم پیام های محبت آمیز می گذاشتیم، البته این پیام های محبت آمیز و عشق آتشین بیشتر از جانب من بود. اگر دیر با او چت كنم دلم برایش تنگ می شود. حالا احساس می كنم كه او یكی از بهترین دوستانم است. این را هم بارها به او گفته ام، ولی «باران» قبول نمی كند، می گوید: چگونه ممكن است كسی را كه حتی یك بار هم در زندگی ات ندیده ای، بهترین دوست تو باشد، اگرچه حرف او منطقی است، ولی به هر حال من در صحبت هایی كه در چت با او داشته ام تا حدودی او را می شناسم، فقط چهره اش را ندیده ام كه آن هم زیاد برایم مهم نیست. من در رویاهایم چهره ای از او ساخته ام، درد دل هایم را با او در میان گذاشته ام و احساس می كنم كه او حتی می تواند شریك زندگی خوبی برای آینده من باشد. جدایی از او واقعاً برایم مشكل است. حالا من مانده ام و این «عشق اینترنتی» كه نمی دانم با آن چه كار كنم؟!متأسفانه غفلت از فواید آن به عنوان یك وسیله ارتباطی و تعامل فكری بسیار كارآمد و جذب شدن غیرعقلانی و احساسی و اعتیادگونه به آن می تواند موجب این نوع وقایع عجیب شود كه كمترین زیان آن در حد زیان ازدواج ها و آشنایی های ناشی از عشق های خیابانی است كه قریب به اتفاق آنها فاجعه بار و دارای نتایج توأم با شكست های بزرگ در زندگی است.البته در ماجرایی مشابه، یك زوج رومانیایی نیز به نشانه تشكر از اینترنت و یاهو كه باعث آشنایی و ازدواج آنها شده بود، اولین فرزند خود را «یاهو» نام نهادند.این زوج رومانیایی پس از گذشت سه ماه از آشنایی شان در اینترنت، به یكدیگر علاقه مند شده و تصمیم می گیرند كه با هم ازدواج كنند و بعد از ازدواج اولین فرزندشان را كه در كریسمس به دنیا آمد به نشانه تشكر به نام سایت «یاهو» نامگذاری كردند.ولی تفاوت این وضعیت با وضعیت های مشابه در جامعه ما همانند تفاوت های فرهنگی و اجتماعی ما و رومانی است!!!ماجراهای فوق همه از اتفاقات دنیای بی حد و مرز «چت» بود، اما در این دنیای مجازی كه اتفاقات و پی آمدهای آن خیلی وقت ها به دنیای واقعی هم كشیده می شود، ممكن است كه بعضاً اتفاقات نه چندان خوشایندی نیز روی دهد كه این نه به این علت است كه چت وسیله مضری است، بلكه بسته به نوع استفاده ما از آن دارد. تیغ جراحی هم می تواند باعث مرگ یك نفر شود و هم این كه یك نفر را از مرگ نجات دهد، فقط نوع كاربر مهم است كه از این وسیله استفاده مفید انجام دهد و یا از آن بهره برداری منفی كند.بعضی وقت ها در اتاق های «چت» مباحث خوبی روی می دهد و افرادی كه در یك اتاق هستند به مسایل علمی و اجتماعی می پردازند و تبادل نظر می كنند. گاهی اوقات هم در مشكلات، همدیگر را كمك می كنند.به تازگی در تهران دو دختر جوان به علت حادثه ای فوت كردند. آنها مشتریان قدیمی چت بودند، وقتی افراد اتاقی كه این دو دختر در آن چت می كردند توسط والدین دخترها از مرگ آنها مطلع شدند،غلغله ای شده بود. همه تسلیت می گفتند و به طور مجازی از طریق شكل هایی كه نشانه گریه كردن است، تأثر و گریه خود را نشان می دادند، همه به خانواده این دو دختر تسلیت می گفتند و اعلام همدردی می كردند. حتی اعلام آمادگی می كردند كه هر كمكی كه از دستشان برمی آید برای آنها انجام دهند، ولی افسوس كه كمكی از دست هیچ كس ساخته نبود.این ماجرا چگونگی تبدیل یك حركت احساسی سنتی و پذیرفته شده را به یك حركت در محیط مجازی نشان می دهد كه مسلما نمی تواند تاثیرات عاطفی وضعیت اول را داشته باشد و نیز مصنوعی به نظر می رسد تا انسانی. كه اگر بتوانیم این پدیده نوظهور عصر اینترنت را كنترل كنیم و از افراط و زیاده روی در آن خودداری كنیم، می تواند دارای وجوه بسیار مثبتی باشد كه مضرات آن را تحت الشعاع قرار می دهد، ولی متأسفانه معمولاً این طور نیست و خیلی از موارد از چت كردن فقط وقت گذرانی می ماند و گاهی هم باعث عقب افتادن جوانان از درس و تحصیل نیز می شود كه بایستی پدر و مادرها و بزرگترها بر روی فرزندان خود كنترل بیشتری داشته و از دادن آزادی عمل بی حد و حصر به جوانانشان خودداری كنند. «عشق های اینترنتی» گاهی وقت ها ممكن است مشكلاتی نیز به دنبال داشته باشند و این بستگی به رفتار بزرگترها و والدین دارد كه چه اندازه بر فرزندان خود كنترل دارند.در پایان یادآوری این نكته ضروری است كه چت به عنوان سوغات عصر ارتباطات ذاتاً وسیله خوبی است، تنها وظیفه ما این است كه از این وسیله استفاده درستی به عمل آوریم و پاك كردن صورت مساله به دلیل این كه ما نمی توانیم از آن درست بهره برداری كنیم نه منطقی است و نه چاره كار.پس بیاییم به جای این كه یكسره همه اتهامات را به چت نسبت دهیم، راه درست استفاده كردن از آن را به فرزندان خود بیاموزیم و با این كار به همه غائله ها خاتمه دهیم، همین و بس.

منبع : روزنامه کیهان