آیا فلسطینی‌ها به خانه‌ بازمی‌گردند

اوایل ریاست‌جمهوری بیل کلینتون پیشرفتی در روند صلح خاورمیانه حاصل شد که ارتباط زیادی با دیپلماسی آمریکا نداشت. در حاشیه مذاکراتی که به پیشنهاد جورج بوش پدر و جیم بیکر وزیر خارجه در مادرید در اکتبر ۱۹۹۱ ترتیب داده شده بود، اسرائیل با فلسطینی‌های غیروابسته به ساف و همین‌طور اردنی‌ها، لبنانی‌ها و سوری‌ها، ملاقات‌هایی در واشنگتن انجام داد. چارچوب کلی برای دستیابی به صلحی گسترده مورد بحث قرار گرفت اما اسرائیلی‌ها متوجه شدند که از طریق مذاکرات رسمی پیشرفتی حاصل نمی‌شود، به همین جهت با کمک دولت نروژ مسیری دیگر برای مذاکرات صلح ایجاد کردند و از طریق آن اسرائیلی‌ها با مذاکره‌کنندگان ساف ملاقات کرده و به توافقاتی رسیدند که در ۱۳ سپتامبر سال ۱۹۹۳ در کاخ سفید امضا شد.
اکنون با گذشت ۱۵ سال از پیمان اسلو رابطه با اسرائیل پیشرفتی نکرده و در این مدت چندین طرح صلح مطرح شده که نتیجه‌ای در بر نداشته است.
با وجود اینکه تاکنون رهبران آمریکا، فلسطین و اسرائیل تغییر کرده‌اند، هیچ تغییری در مشکلات اساسی حاصل نشده است.
انفجار خونین انتقاضه دوم کشوری که هنوز شکل نگرفته و پناهندگان فلسطینی که به خانه‌هایشان باز نگشته‌اند - چون کشوری نیست که به آن بازگردند- و یهودیانی که در سرزمین آنها سکنی گزیده‌اند همه مشکلات فلسطین هستند. اکنون مشکل دیگری هم اضافه شده، فلسطینی‌ها با خود رقابت می‌کنند، حماس و فتح نیز رقیب یکدیگرند.
نقطه روشنی که در این ماجرا به چشم می‌خورد خروج نیروهای اسرائیلی از غزه به دنبال محاصره سخت سال‌های گذشته است. محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین گفته است اکثر مردم می‌دانند این موافقتنامه تا پایان امسال به نتیجه نمی‌رسد. جورج بوش اعلام کرده بود ماه نوامبر برای منتفی کردن ضرب‌الاجل به آناپولیس خواهد رفت.
برای جلوگیری از نابسامانی‌ها و برخلاف انکار مقامات رسمی، مقامات فلسطینی و اسرائیلی مذاکرات توافقنامه بنیادی خود را به امید اینکه از آن تا سال ۲۰۰۹ نتیجه بگیرند بنیان نهاده‌اند. به این معنی که فلسطین قصد حفظ میانه‌روی، در مذاکرات صلح تا زمانی‌که به سوی پیشرفت و تغییرات نسبی حرکت می‌کند را دارد.
به بیان دیگر فلسطین تسلیم عقیده آمریکا شده است. باید مسیر را بدون توجه به نتیجه ادامه داد. طی چند روز آینده محمودعباس به آمریکا سفر می‌کند و بوش در جهت منافع اسرائیل با وی مذاکره خواهد کرد. بوش انتظار دارد عباس تا پایان دوره ریاست خود، حتی زمانی که بوش از ریاست بر کاخ سفید کنار می‌رود،‌کار خود را ادامه دهد. اکثر فلسطینی‌ها نیز از وی انتظار دارند خواسته‌های آنان را برآورده کند، گرچه می‌دانند تا زمانی که اسرائیل سیاست سلطه‌جویانه خود را تحت حمایت آمریکا ادامه می‌دهد، مذاکرات نتیجه‌ای برای آنها نخواهد داشت.
در ضمن همه منتظر نتیجه انتخابات حزب کادیما هستند تا ببینند آیا جانشین ایهود اولمرت می‌تواند حکومت ائتلافی را حفظ کند؟ به‌علاوه خاورمیانه مانند دیگر نقاط دنیا چشم به انتخابات آمریکا دوخته است.
جالب است، هر عملی که احزاب مختلف انجام می‌دهند مانند یک مانور تاکتیکی است که آنها با توجه به نتایج اسرائیل و آمریکا در انتخابات موقعیت خود را در صفحه شطرنج خاورمیانه پیدا می‌کنند.
هرچند پیمان اسلو از نظر تاریخی امیدواری‌هایی به‌وجود آورد و در مدت ۱۵ سال هنوز استوار مانده است، با این وصف آخر هفته سربازان اسرائیلی در نزدیکی بیت‌اللحم به نوجوانان فلسطینی تیراندازی کردند و صهیونیست‌ها نیز با حمله به روستایی در کرانه باختری ۶ نفر را مجروح کردند. شایان ذکر است که روند صلح بین فلسطین و اسرائیل با وجود ۹ ماه بحث و مذاکراه هنوز به نتیجه نرسیده است و انتظار هم نمی‌رود در طول چند ماه باقی‌مانده تا ریاست‌جمهوری آمریکا به نتیجه مشخصی برسد.
دوره ریاست عباس بر تشکیلات خودگردان فلسطین نیز در ماه ژانویه ۲۰۰۹ به پایان می‌رسد و این علی‌رغم آن است که وی گفته قصد دارد تا سال ۲۰۱۰ در قدرت بماند؛ امری که به شدت با مخالفت طرف‌های فلسطینی به‌خصوص حماس مواجه شده است.

ترجمه: نگین ملک
منبع: ‌ Alarab

منبع : روزنامه اعتماد ملی