جمعه, ۱۵ تیر, ۱۴۰۳ / 5 July, 2024
مجله ویستا
دیات
● دیه
كلمه دیه مصدر ثلاثی از ریشه «ودی» مثال وادی است‌كه فاءالفعل حذف شده و به جای آن در آخر كله تای گرد(ه) آمده است مانند (وصل، صله ـ وهب، هبه) در لغت درمعنای لازم روان و جاری شدن و در معنای متعدی نزدیك‌گردانیدن آمده است، اما وقتی كه واژه ودی با قتیل بیاید به‌معنای خونبها را پرداختن است، بنابراین دیه را حق قتیل(مقتول) معنی كردند كه جمع آن دیات می‌شود.
اما دیه در اصطلاح و قانون، به مالی گفته می‌شود كه به‌سبب جنایت بر نفس یا عضو به مجنی علیه یا به ولی یااولیا دم او داده می‌شود (م ۲۹۴ ق. م). بنابراین دیه، مالی‌است كه پرداخت آن به خاطر جنایت برنفس یا اعضای‌انسان واجب می‌شود چه مبلغ و میزان آن مشخص باشد كه‌در اصطلاح آن را دیه می‌گویند و چه مبلغ آن نامعین باشدكه آن را ارش و حكومت می‌نامند.
در خصوص این بحث كه ماهیت دیه، مجازات جنایت‌جانی بر مجنی علیه است یا اینكه خسارت ناشی ازصدمات و لطمات جانی بر مجنی علیه است بین فقها وحقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد و در اینجا كه موضوع‌حقوق زنان در خصوص دیات است بدان نمی‌پردازیم.
اما نكته حائز اهمیت اینكه دیه، همانند قصاص‌در مورد جنایت برنفس و اعضا مطرح است،بنابراین طرح بحث حقوق زنان در مورد دیه به‌همین دو مبحث كلی و ادله اثبات بزه موجب دیه‌برمی‌گردد و مباحث ابواب دیگر مانند تعریف دیه،میزان كمیت دیه، مهلت پرداخت دیه، مسئول‌پرداخت دیه، موجبات ضمان، اشتراك درجنایت موجب دیه و اجتماع سبب مباشر به‌مطالب كلی و مشترك بین جنس زن و مردپرداخته است كه بررسی تفاوت بین حقوق زنان ومردان مطرح نیست.
● دیه نفس
اصل مقادیر دیه بین مرد و زن تفاوتی نداردولی كمیت دیه نفس قتل زن مسلمان با مردمسلمان تفاوت دارد یعنی دیه شخص زن مسلمان‌نصف دیه شخص مرد مسلمان است.
ماده ۳۰۰ قانون مجازات اسلامی می‌گوید:«دیه قتل زن مسلمان، خواه عمدی، خواه‌غیرعمدی نصف دیه مرد مسلمان است».
این تفاوت در دیه به لحاظ شخص زن و مرداست نه جنس آن دو، زیرا به‌طور معمول و غالب،فرضها سنین وقوع بزه قتل مربوط به افراد متاهل‌است كه به طور قطع جنس زنی را تحت تكلفل‌خود دادند و از اینكه به ولی زن مقتول كه به طورمعمول مرد دیگری نصف دیه را می‌دهد نتیجه‌ای‌به دست آید كه نصف دیه پرداخت نشده برای‌زوجه قاتل محفوظ می‌ماند و در این فرمول دیه‌نه تنها جنس زن متضرر نیست بلكه درست و دقیق‌منتفع می‌شود.
اگر اشكال شود ممكن است قاتل مجرد باشد ومتاهل نباشد پاسخ دانایان علم حقوق این است كه‌قانون به عنوان منبع علم حقوق برای فرد شایع وغالب وضع می‌گردد و براساس چنان فردی،قانون بدون استثنا برآحاد افراد جامعه سیاسی‌مسولیت‌آور است و با لحاظ این قید درقانونگذاری وقوع بزه قتل در سنین تاهل وبزرگسالی است و در چنین وضعیتی باید نسبت به‌جانی و مجنی علیه و خانواده آنان توجه داشت.اگر زوجه جانی در اثر جنایت وی علیه زنی كاملاتهیدست و مفلس شود آیا چنین حكمی نسبت به‌زوجه جانی كه زن است احجاف نیست؟ مگر اوچه تقصیر و گناهی كرده است كه نتیجه جرم ومجازات شوهرش، حرمان و بیچارگی او باشد.نگاه منصفانه به جنس زن اقتضا دارد كه عدالت‌بین مصادیق زن، خواه مجنی علیها یا زوجه جانی‌باشد رعایت شود شاید تنصیف دیه شخص زن‌به‌خاطر رعایت حق جنس زن باشد تا نسبت به‌جنس مرد از وضعیت نابرابر برخوردار نباشد. مهم‌این است كه حقوق جنسی زن در برابر حقوق‌جنسی مرد علی‌رغم اختلافها و تفاوتها به‌خاطرشرایط متباین رعایت شود تا در نتیجه، عدالت ویكسانی در مجموع برآیند اجزا مجازات كیفری وجبران خسارت مدنی بین جنس زن و مرد درنظام خانواده و جامعه پیاده شود.
منبع : مجله خانواده سبز
![برخی دوستان می‌گویند مذاکره فقط با آمریکا و اروپا نیست، ۲۰۰ کشور در دنیا وجود دارد؛ تحریم‌های آمریکا را آن ۲۰۰ کشور گوش می‌کنند / از عراق نزدیک‌تر داریم؟ دولت عراق اگر پول ایران را بدهد، از نظر بانکی تحریم می‌شود / هند می‌گوید، چون تحریم هستید ما نمی‌توانیم با شما کار کنیم؛ چین هم همین حرف را زده / از زمان قطعنامه ۱۹۲۹ [در دوره جلیلی]، بببینید قیمت دلار و فروش نفتمان چطور شد](/news/u/2024-07-04/entekhab-upe43.jpg)
انتخابات ریاست جمهوری 1403 انتخابات ریاست جمهوری انتخابات انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم مسعود پزشکیان انتخابات 1403 سعید جلیلی انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ ایران پزشکیان جلیلی ریاست جمهوری
تهران هواشناسی قوه قضاییه پلیس شهرداری تهران بازداشت قتل سلامت گرما سازمان هواشناسی آموزش و پرورش وزارت بهداشت
خودرو حقوق بازنشستگان قیمت طلا قیمت خودرو دولت سیزدهم سهام عدالت قیمت دلار بازنشستگان بانک مرکزی مسکن قیمت سکه بازار خودرو
بهاره رهنما پیمان جبلی محرم تلویزیون بازیگر سینما سینمای ایران تخت جمشید
اینستاگرام دانش بنیان ماهواره کنکور ۱۴۰۳
فلسطین انگلیس جنگ غزه رژیم صهیونیستی آمریکا غزه روسیه جو بایدن دونالد ترامپ حزب الله لبنان فرانسه سازمان همکاری شانگهای
پرسپولیس فوتبال علیرضا بیرانوند یورو 2024 استقلال باشگاه پرسپولیس لیگ برتر کریستیانو رونالدو ترکیه نقل و انتقالات لیگ برتر سپاهان نقل و انتقالات
سامسونگ هوش مصنوعی گوگل ایلان ماسک هواپیما اپل ربات
دیابت سبک زندگی سرطان خواب فشار خون اضطراب