اتحاد و اتفاق

اتحاد از صفات نیکو و پسندیده است و بسیار روشن است که اگر قوه‌های کوچک باهم جمع شوند بر هر قوهٔ غالب می‌گردد و با اتحاد و اتفاق بر همه مشکلات می‌توان فائق آمد.
بشر در زندگی انفرادی به‌راحتی نمی‌تواند زیست کند زیرا مدنی بالطبع است و در زندگانی اجتماعی هم نمی‌تواند مسئولیت همه کارها را بعهده بگیرد زیرا استطاعت و طاقت آن را ندارد ناگزیر برای بلند کردن بار گران زندگی اجتماعی باید اتحاد و اتفاق داشت.
در شئون اجتماع هم کارهای بزرگ و عمومی باید بدست همه انجام گیرد و اگر اتفاق و اتحاد نباشد کار راکد خواهد ماند بنابراین اصل مسلم ثابت است که پیشوای اسلام در مکتب دین قبل از هر چیز پیروان خود را دعوت به وحدت و یگانگی کرد تا روح اتحاد و یکتائی در همه آنها قوت گیرد به یک هدف و یک مقصد قدم به پیش بردارند - از آغاز دعوت مردم را به‌سوی خدای یگانه خود خواند تا همه را به وحدت متحد و متشکل نماید - تشکیلات اجتاعی اسلام طبق همین آیه موجب وحدت و یکرنگی مسلمین گردید - با وحدت و اتحاد آنها را از پرتگاه نیستی و محو و نابودی به اوج عزت و شرافت بالا برد و آنها را متمسک به یک ریسمان کرد که یک‌سرش در دست قدرت و سرهای دیگرش دست خلایق بود - این ریسمان بنام ”حبل‌المتین دین“ ناگسستنی است و هرکس بدان چنگ زند به سعادت و کامیابی برسد - هرکس در مقام باشد که این ریسمان را از خود نگسلد و پاره نکند به تکامل خویش خواهد رسید سعدی گوید:
دوستان سخت پیمان را ز دشمن باک نیست شرط یاران است کز پیوند یارش نگسلد
صد هزاران خیط یکتا را نباشد قوتی چون بهم تر بافتی اسفندیارش نگسلد
ای گروه گرویدگان به اسلام ”اوس و خزرج مهاجر و انصار“ بترسید از خدای چنانچه سزای ترسیدن است از او هیچگاه غافل نشوید در حالی که شما همه مسلمان باشید - چنگ بزنید بدین خدا که ریسمان محکم و استوار است در حالی‌که همه جمع باشید که اگر عدول کنید یا منحرف شوید به‌مقصد نمی‌رسید - ای مسلمانان پراکنده نشوید از راه حق به وقایع و حوادث روزگار اختلاف نکنید اتحاد و اتفاق کنید به کتاب آسمانی و ایمان خود را تقویت نمائید یادآور شوید نعمت خدا را که چه لطفی بزرگ بر شما کرد، آن نعمت اسلام بود که به شما ارزانی داشت - آن قرآن بود که تمام دردهای درونی و بیرونی شما را علاج می‌کند و از حضیض ذات و زبونی به اوج عزت و رفعت می‌رساند شما در پرتگاه نیستی بودید، و دشمن یکدیگر در زمان جاهلیت بودید، ازهم دوری می‌گرفتید، و به‌هم بدبین بودید، که خداوند الفت و محبت بین شما ایجاد فرمود و شما را برادر ساخت و از پرتگاه آتش گودال دوزخ نجات بخشید و از حفره ضلالت و سیاه‌چال جهالت به‌شاهراه روشن علم و دین هدایت فرمد و آیات باهرات خود را نشان شما داد تا به سعادت لایق خود برسید.
از شما گروهی خواهند بود که این مشعل هدایت را بدست گیرند و مردم را به‌سوی اسلام دعوت کنند و امر به معروف و نهی از منکر نمایند این‌ها مردمان رستگار جهانند.
ای مردم مسلمان شماها مانند آن کسانی نباشید که شنیدند و بی‌اعتنائی کردند و متفرق شدند و اختلاف کردند با آن‌که محبت‌های خدا را دیدند تفرقه یافتند ”مانند قوم موسی و عیسی“ در نتیجه عذاب دردناک الهی آنها را فرا گرفت. (آیه ۹۷ تا ۱۰۱)
اتحاد و اتفاق بود که مسلمین را بر دنیای آن عصر سلطه داد و یک قوم منحطه را بر کشورهای راقیه روم و ایران غالب نمود -با همین اتحاد جنبش‌های دینی و نهضت‌های ملی برپا گردید - با همین اتحاد و اتفاق بود که تمام خزائن کتب دنیا را در مکتب اسلام تمرکز دادند و به زبان عربی نقل نمودند - با همین نیروی اتحاد و برادری بود که ۳۱۳ نفر در دنیای عربیت قیام کردند و پس از ۸۰ سال هزار میلیون نفر جمعیت را اداره کردند همین دسته مهاجر و انصار انگشت‌شمار بودند که ۴۶ کشور برگ دنیا را در سه قاره تصرف کردند و هشتصد سال نفوذ و سلطنت نمودند همین اتحاد و اتفاق بود که از سواحل ینبوع وجده و فرات و دجله خطی زنجیری کشیدند و دریاها را هم بهم متصل و مربوط کردند و چهارصد سال تمام سواحل اقیانوس و دریای مدیترانه و سواحل بین افریقا و آسیا و اروپا بهم ارتباط یافته و فرمانفرمائی داشتند - با همین اتحاد و اتفاق بود که شمشیر را در سایه قرآن همه‌جا از تنگه‌ها و فراز کوه‌ها و سطح دریاها و میانه جلگه‌ها و جنگل‌ها پیش برده و آئین محمدی (صلّی الله علیه وآله وسلم) را زیر سایه پرچم توحید در اهتراز در آوردند - همین اتحاد و اتفاق و برادری و مساوات مسملین بود که رهبر آنها خطاب به ابر کرده گفت ببار که هر کجا بباری به کشور اسلام باریده‌ای و به آفتاب گفت هر کجا بتابی به خاک اسلامی تابیده‌ای.
اتحاد مسلمین با جمعه و جماعت با برادری و اخوت با مساوات و مواسات با اتفاق و ایثار در مجامع عمومی مسلمین روی تبادل افکار براساس متقن و محکمی استوار گردید.
(یا ایها الذین امنوا اتقواالله حق تقاته و لاتموتن الا
وانتم مسلمون و اعتصموا بحبل الله جمیعاً و لاتفرقوا
و اذکروا نعمهٔ‌الله علیکم اذکنتم اعداء فالف بین قلوبکم فاصبحتم بنعمهٔ اخواناً. و کنتم علی شفا حضرهٔ من‌النار فانقذ کم منها کذلک بین‌الله لکم آیاته لعلکم تهتدون - ولتکن منکم امهٔ یدعون الی الخیرو یامرون بالمعروف و ینهون عن‌‌المنکر و اولئک هم‌المفلحون و لا تکونوا کالذین تفرقوا و اختلفوا من بعد ماجاء هم البینات و اولئک لهم عذاب عظیم)
● مفهوم اتفاق
اتحاد از توحید مشتق شده و در صورت ظاهر گردد و تألف و اتفاق و اتحاد افراد مختلف است تا به‌جائی که همه یکی گردند یعنی لباس متحدالشکل، در مغز آنها پوشیده شود و در پرورش افکار همه بشر یک نوع فکر کنند و یک راه را برای تکامل بگیرند و در آن راه هدف فقط خدا باشد و غیر خدا را در آن راه شریک قرار ندهند.
شکی نیست که پیشوای اسلام هدفش اتحاد و اتفاق و دوستی و مؤدت و معاونت بین مسلمین بود و او خواسته عناصر مختلفه بشری با دین مقدس اسلام و مکتب نبوی متحد و متفق و یک جان واحد باشند و لذا فرموده است:
پیغمبر فرستاده خداوند است و آن کسانی که با او هستند سخت‌گیر بر دشمنان و رؤف و مهربان با خودی می‌باشند.
(محمد رسول‌الله والذین معه اشد علی‌الکفار رحماء بینهم)
و پیغمبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمود:
مؤمن نیست کسی که از شما مگر آن‌که آن‌چه بر خود خواهد بر برادر دینی خود همان‌ را بخواهد.
(لا یؤمن احدکم حتی یحب لاخیه مایحب لنفسه)
پیغمبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) مؤمنین و مسلمین را در جان و جسد و زندگی نیز باتحاد و اتفاق دعوت و تشیبه فرمود تا چنانچه عضوی دردناک و متألم شود تمام بدن متأثر گردد و بزرگ‌ترین نعمت خداوند برای مسلمین الفت و مهربانی است چنانچه قرآن اخوت و برادری را به نعمت تشبیه فرمود چنانچه در آیه صدر کلام است.
قال (علیه‌السلام) الزموا الجماعهٔ واجتنبوا الفرقهٔ
همیشه با جماع باشید و از تفرقه و انزوا اجتناب ورزید که تعالی و ترقی در سایه زندگانی اجتماعی است نه در زندگی فردی - زیرا فرد نهایت سعی و عملش در تنزیه و تهذیب نفس خویشتن است اگرچه این کمال هم در جامعه باید حاصل شود ولی مرد اجتماعی اول خود را مهذب می‌کند و پس از آن دیگران را به کمال می‌رساند.
که سعدی گوید:
صاحبدلی به مدرسه آمد ز خانقاه بشکست عهد صحبت اهل طریق را
گفتم میان عالم و جاهل چه فرق بود تا اختیار کردی از آن این طریق را
گفت آن گلیم خویش برون می‌کشد ز آب وین سعی می‌کند که بگیرد غریق را