یکشنبه, ۱۳ آبان, ۱۴۰۳ / 3 November, 2024
مجله ویستا

شیخ مرتضی انصاری


جنسیت: مرد
نام پدر: محمد امین شوشتری بن شمس الدین دزفولی
تولد و وفات: (۱۲۱۴ -۱۲۸۱) قمری
محل تولد: ایران - خوزستان - دزفول
شهرت علمی و فرهنگی: فقیه اصولی بزرگ و عالم امامی
معروف به شیخ اعظم ، خاتم‌الفقهاء والمجتهدین. نسبش به‌جابربن عبدالله انصاری از صحابهٔ پیامبر (ص) می‌رسید.نزد پدر و عموی خود شیخ حسین انصاری که از اکابر علماء آن شهر بود به تحصیل پرداخت. در سال ۱۲۳۲ق با پدرش به عتبات رفت و در آنجا مدت چهارسال در خدمت سیدمحمد مجاهد و شریف‌العلماء مازندرانی درس خواند. شیخ مرتضی انصاری بر اثر محاصرهٔ کربلا توسط داوود پاشا و عدم امکان تحصیل ابتدا به کاظمین رفت و سپس با عده‌ای به دزفول بازگشت. پس از دو سال بار دیگر به کربلا بازگشت و بیش از یک‌سال در خدمت شریف‌العلماء شاگردی کرد ، سپس به نجف رفت و یک‌سال نیز در نزد شیخ موسی بن‌جعفر کاشف‌الغطاء به تحصیل پرداخت. در ۱۲۴۰ق پس از آمدن به زادگاهش رهسپار زیارت مشهد شد. در مسیر خود از حوزه‌های علمی شهرهای بروجرد و اصفهان و کاشان دیدن کرد. وی حدود سه سال در کاشان توقف کرد و از محضر ملااحمد نراقی سود جست و سرانجام از وی اجازهٔ روایت و اجتهاد گرفت. چند ماه نیز در مشهد اقامت کرد. در بازگشت به دزفول در رأس حوزهٔ علمیه قرار گرفت. در حدود ۱۲۵۰ق وارد عراق شد و چندی در حوزهٔ درس شیخ علی بن‌جعفر کاشف الغطاء حاضر شد ، پس از آن مستقلاً به تدریس و تصنیف پرداخت. از سال ۱۲۶۶ق که صاحب "جواهر" درگذشت مرجع تقلید شیعه شد. شیخ انصاری یکی از برجسته‌ترین نوابغ فقهی شیعه و مبتکر علم اصول جدید به‌شمار می‌آید.وی شاگردان بسیاری داشت ، از آن جمله: میرزا محمد حسن شیرازی ، شیخ جعفر شوشتری ، میرزا حبیب‌الله رشتی ، سید حسین کوه‌کمره‌ای ، آخوند شربیانی ، شیخ محمدحسن مامقانی ، آخوند خراسانی ، محمد حسن آشتیانی ، شیخ هادی تهرانی و میرزا ابوالقاسم کلانتری. عده‌ای ، شاگردان مبرٌز او را تا پانصد تن دانسته‌اند. در "مکارم‌الآثار" اسامی متجاوز از دویست و شصت نفر آنان به ترتیب حروف تهجی آمده است. در نجف درگذشت. از آثار وی: "المتاجر" یا "المکاسب" ، در فقه؛ "فرائد‌الاصول" معروف به "رسائل" ، در اصول فقه مشتمل بر پنج رساله دربارهٔ "قطع" و "ظن" و "برائت" و "استصحاب" و "تعادل و ترجیح"؛ "اثبات التسامح فی ادلهٔ السنن"؛ "الارث"؛ "التقیهٔ"؛ "التیمم‌ الاستدلالی"؛ "الخمس"؛ "الرضاع"؛ "الزکوهٔ"؛ "الصلوهٔ"؛ "الطهارهٔ"؛ "المواسعهٔ و المضایقهٔ"؛ "رسالهٔ فی‌ المشتق"؛ "رسالهٔ فی قاعدهٔ‌لاضرر"؛ "رجال‌الشیخ مرتضی" انصاری؛ "صیغ‌العقود" ، فارسی ، فتاوی شیخ انصاری.
منبع : مطالب ارسالی