سه شنبه, ۲ مرداد, ۱۴۰۳ / 23 July, 2024
مجله ویستا

صدرالدین محمد ملاصدرای شیرازی


جنسیت: مرد
نام پدر: ابراهیم بن یحیی قوامی شیرازی
تولد و وفات: (۹۷۹ -۱۰۵۰) قمری
محل تولد: ایران - فارس - شیراز
شهرت علمی و فرهنگی: فیلسوف ، حکیم ، مفسر و مدرس
ملقب به صدرالدین و مشهور به صدرالمتالهین و ملاصدرا. پس از درگذشت پدرش برای تحصیل به اصفهان رفت. استاد او در علوم نقلی شیخ بهائی است. همچنین او در معقول نزد میرداماد از اکابر فیلسوفان و عرفای عصر صفوی تحصیل حکمت و معرفت نمود. وی حکمت الهی را وارد مرحلهٔ جدیدی کرد. استاد مطهری درکتاب "خدمات متقابل اسلام و ایران" آورده است که فلسفهٔ ملاصدرا از یک نظر به منزلهٔ چهارراهی است که در آن چهار حریان یعنی حکمت شائی و ارسطوئی و سینائی و حکمت اشراقی سهروردی و عرفان نظری محیی‌الدین و معانی و مفاهیم کلامی با یکدیگر تلاقی کرده و مانند چهار نهر سر بر هم آورده ، رودخانهٔای خروشان به وجود آورده‌اند. از نظر دیگر به منزلهٔ صورتی است که بر چهار عنصر مختلف پس از یک سلسله فعل و انفعال‌ها اضافه شود و به آنها و ماهیت و واقعیت نوین بخشد ، که با ماهیت هر یک از مواد آن صورت مغایر است. فلسفهٔ خاص ملاصدرا را اصطلاحاً متعالیه می‌گویند. حکمت متعالیه نوعی جهش است که پس از یک سلسله حرکت‌‌‌های مداوم و تدریجی در معارف عقلی اسلامی رخ داده است. وی در برهه‌ای از سال‌‌‌های زندگانی خویش در روستاء کهک قم در حالت انزوا زیست و در این دوره به تصوف و عرفان و اسلام گرایش یافت. خود او در این زمینه می نویسد که نفس خویش را با طول مجاهده مشغول کردم و دل من با کثرت ریاضت‌‌‌های سخت افروخته گشت ، تا انوار ملکوت بر آن سرازیر شد... بلکه آنچه پیش از این برهان فرا گرفته بودم با فزونی‌های بیشتری از راه شهود و بالعیان دیدم. وی در اواخر عمر به خواهش الله‌وردی‌خان حاکم فارس به شیراز رفت و درمدرسهٔ خان به تدریس پرداخت.ملاصدرا در راه هفتمین سفر حج خویش در بصره درگذشت و همان‌جا دفن شد. از شاگردان معروف او ، دو دامادش ، ملاحسین فیض کاشانی و شیخ عبدالرزاق فیاض لاهیجی می‌باشند که از جانب استاد ملقب به فیض فیاض گردیدند. از دیگر شاگردان او شیخ حسین تنکابنی ، ملامحمد ایروانی ، ابوالوالی شیرازی و قوام‌الدین احمد پسر صدرا می‌باشند. از آثارش: "الحکمهٔ‌المتعالیهٔ" یا "الاسفار‌الاربعهٔ" ، که معروف به "اسفار" است؛ "الشواهد الربوبیهٔ فی المناهج‌السلوکیهٔ"؛ "الحکمهٔ العرشیهٔ"؛ "المشاعر"؛ "المبدأ و المعاد"؛ شرح "الهدایهٔ الاثیریهٔ"؛ حاشیه بر "الهیات شفا"؛ حاشیه بر "تفسیر بیضاوی"؛ شرح "اصول کافی"؛ "مفاتیح‌الغیب"؛ تفسیر "آیت‌الکرسی"؛ تفسیر "آیهٔ نور"؛ تفسیر سوره‌ای : "اعلی" ، "حدید" ، "جمعه" ، "فاتحه" ، "طلاق" ، "ضحی" ، "زلزال" ، "واقعه" ، "یس" ، "طارق" ، و قسمتی از سورهٔ "بقره"؛ "الواردات‌القلبیهٔ"؛ "القواعأ‌الملکوتیهٔ"؛ "کسر اصنام‌الجاهلیهٔ"؛ "جوابات‌المسائل‌العوصیهٔ" ، در حکمت.
منبع : مطالب ارسالی