سه شنبه, ۹ بهمن, ۱۴۰۳ / 28 January, 2025
مجله ویستا
هواپیمایی که آشیان نداشت...
نخستین هواپیما زمانی بر آسمان تهران پرواز كرد كه هیچ فرودگاهی برای نشستن نداشت و لاجرم «كورمینسكی» خلبان روسی آن مجبور شد آن را در محوطه شمالی وزارت امور خارجه فعلی و پشت محوطه موسوم به شهربانی (آگاهی سابق) فرود بیاورد. در آن روزگار به این محوطه، میدان مشق دیویزیون قزاق می‌گفتند.
قطعات این هواپیما قبلاً به صورت مجزا و از طریق بندرانزلی از روسیه به ایران آورده و در تهران هم مونتاژ شده بود. خلبان روسی این هواپیما به دلیل نداشتن موقعیت خوب پرواز تنها موفق به برقراری یك پرواز در ارتفاع پایین شد، كاری شبیه تفریح امروزی بچه‌های تهرانی كه با هواپیماهای كوچك آموزشی انجام می‌دهند. هنوز ساعتی از غرش مهیب صدای پرواز آن هواپیما برفراز تهران قدیم نگذشته بود كه مردم اطراف میدان توپخانه جمع شدند و دسته دسته برای تماشای آن هجوم آوردند، آنقدر كه انبوه جمعیت نظم تهران را مختل و كار حفاظت از آن هواپیمای فرود آمده را برای ماموران مشكل كرده بود.
بنابراین ماموران، براساس دستوری كه از مقامات مافوق خود دریافت كردند، به مردم گفتند كه در روزهای آینده نیز می‌توانند برای تماشای این بالن (هواپیما) به دیدن آن بیایند و كم‌كم میدان مشق تبدیل به یك محل نمایش این پرنده آهنین شد و مردم از اطراف تهران و دیگر شهرها برای دیدن آن به سمت نقطه مركزی تهران آن روزگار سرازیر می‌شدند.
«كورمینسكی» نیز گاهی روزی چند بار با آن هواپیما، گشتی برآسمان تهران می‌زد و مردم با دیده حیرت و شگفتی او را تشویق می‌كردند. برخی از این مردم تاحدودی خاطره فرود یك بالن دیگر را در زمان حكومت ناصرالدین شاه به یاد داشتند، اما هرگز معلوم نشد كه آن بالن متعلق به كدام كشور و خلبان آن چه كسی بوده است و هیچ اثری نیز از آن به یادگار نمانده بود. این مردم همچنین به خاطر داشتند كه در اواخر انقلاب اكتبر ۱۹۱۷ در روسیه، یك فروند هواپیمای روسی در آسمان تهران پدیدار شده بود، اما توسط توپخانه ارتش ایران مورد هدف قرار گرفته و سقوط كرده بود. چندی بعد لاشه این هواپیما را از بیابان‌های اطراف به تهران حمل كردند و مدت‌ها در محل سالن نقلیه ارتش تهران بود تا كم‌كم از بین رفت.
● نخستین خطوط هوایی ایران
در سال ۱۳۰۳ كمپانی آلمانی «یونكرس» ضمن عقد قراردادی با دولت وقت ایران نخستین شعبه فعالیت هواپیمایی خود را در تهران افتتاح كرد و با وارد كردن چند فروند هواپیمای یونكرس موفق شد خطوط هوایی میان تهران، مشهد، شیراز و بندرانزلی و بوشهر برقرار كند و به حمل مسافر و محموله‌های پستی بپردازد.
مردم تهران نیز می‌توانستند در روزهای تعطیل و جمعه با حضور در فرودگاه دوشان تپه (تپه‌های مشرف به قصر فیروزه امروزی تهران) با پرداخت ۵ تومان به این هواپیماها سوار شده و با پرواز در اطراف تهران، مناظر زیبای آن را تماشا كنند. آنها پس از فرود، شرح مسافرت هوایی خود را كه اغلب هم با ترس و لرز همراه بود، با آب و تاب زیادی برای آنان كه استطاعت مالی لازم را برای سوار شدن به این هواپیماها نداشتند، حكایت می‌كردند.
● نخستین خلبان ایرانی
گروهی از علاقه‌مندان به خلبانی در سال ۱۳۰۲ برای كسب مهارت‌های لازم و دیدن دوره‌های آموزشی خلبانی عازم روسیه و فرانسه شدند و پس از حدود دو سال در زمستان ۱۳۰۴ دوره‌های خود را به پایان رسانده و آماده عزیمت به سوی ایران شدند. این روزها مصادف بود با جریان خرید چند فروند هواپیمای روسی و فرانسوی توسط دولت وقت ایران و همزمان به خلبانان دوره دیده ایرانی در روسیه و فرانسه ابلاغ شد كه هواپیماهای خریداری شده را تحویل گرفته و با آنها به سمت ایران پرواز كنند.
این توفیق برای خلبانان ایرانی جزو بزرگترین نشان‌های افتخار خدمتشان محسوب می‌شد. بنابراین میان آنها یك مسابقه شكل گرفته بود و هركس سعی داشت به بهترین شكل و شیوه به سمت تهران حركت كند.مدت‌ها رضاخان و چندتن از افسران عالی رتبه ارتش او نیز در فرودگاه پادگان قلعه‌مرغی منتظر فرود نخستین خلبان ایرانی بودند كه سرانجام در یكی از روزهای بهمن‌ماه سال ۱۳۰۵ بود كه نخستین هوانورد ایرانی به نام سرهنگ نخجوان كه آن روزها فقط ۲۶ سال داشت با هواپیمای فرانسوی به نام «برگه ۱۹» پس از ترك پاریس و طی مسافت‌های طولانی سرانجام در فرودگاه قلعه‌مرغی به زمین نشست.سرهنگ نخجوان از همین جا مورد توجه ویژه رضاشاه قرار گرفت و با حمایت‌های مستمر وی، عالی‌ترین دوره‌های خلبانی و مهارت‌های لازم را در فرانسه گذراند و پس از بازگشت به تهران بخش هواپیمایی ارتش ایران و پس از آن نیروی هوایی ایران را بنیانگذاری كرد.
او مدتی بعد از فرود در فرودگاه قلعه‌مرغی، ماجرای پرواز خود را با هواپیمای «برگه ۱۹» فرانسوی تشریح كرد. نخجوان در طول پرواز به سمت تهران با فرود آمدن در فرودگاه شهرهایی چون ایستر، مكدار، اسكی شهر، حلب، بغداد و انجام سوخت‌گیری و تعمیرات لازم به سمت فرودگاه قلعه‌مرغی حركت كرده بود.
هنگام فرود در فرودگاه اسكی شهر به دلیل ناهمواری زمین و گل و لای زیاد آسیب‌های زیادی به ملخ هواپیمای او وارد شد، اما این موانع او را از فرود در قلعه‌مرغی باز نداشت.
هواپیماهایی كه یكی پس از دیگری به ناوگان هوایی ارتش ایران ملحق می‌شدند، نشانگر پیشرفت سریع صنعت هوانوردی در كشورهای روسیه، آلمان، فرانسه و انگلیس بودند و دست یافتن به رویای ناممكن پرواز برای مردم ایران و حضور در آسمان‌ها دیگر كم‌كم داشت شكلی موجه و جدی و قابل دستیابی به خود می‌گرفت، در حالی‌كه آرزوی پرواز و نخستین ایده‌های پرواز را حكیم ابوالقاسم فردوسی هشتصد سال پیش از آن در قصه پرواز كیكاووس شاه توسط چند عقاب تیزپرواز در شاهنامه خود تصویر كرده بود.
احسان حسینی
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست