علیت: از دیدگاه فیلسوفان مسلمان و فیلسوفان تجربه‌گرا

نویسنده : خادمی - عین‌الله
محل نشر : قم
تاریخ نشر : ۱۳۸۰/۰۶/۳۱
رده دیویی : ۱۲۲.
قطع : وزیری
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۴۳۲
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۲۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۴۲۴-۹۸۰-۱

نگارنده در این کتاب ضمن بررسی دیدگاه‌های مختلف در باب علیت, اندیشه‌های متفکران مختلف در این زمینه را مقایسه کرده است .نگارنده در مقدمه کتاب تصریح می‌کند' :در میان مسائل فلسفی, اصل علیت از لحاظ سبقت و قدمت اولین مسئله‌ای است که فکر بشر را به خود مشغول داشته است .این اصل هم در حوزه فلسفه و هم در حوزه علم, همواره به مثابه اساس و پایه هر نوع معرفتی تلقی شده, به گونه‌ای که بطلان و تزلزل آن, منشا تزلزل معرفت بشری است .در عین حال, در میان برخی متکلمان اسلام و هم میان فلاسفه غرب مخالفت‌های جدی در زمینه اصل علیت پیدا شده است .مشهورترین مخالفان علیت در غرب, دیوید هیوم انگلیسی است که آرای او نیز محل نقد و بررسی فلاسفه دیگر غرب چون توماس رید, جیمز ازوالد, تامس براون و...واقع شده است .هم چنین دانشمندان اسلامی مانند علامه طباطبایی, شهید مطهری و شهید صدر, به نقد آرا هیوم پرداخته‌اند .' بخش اول کتاب مشتمل بر نه فصل است که نگارنده طی آن درصدد پاسخ‌گویی به این سوال است :معنای لغوی و اصطلاحی علت و معلول چیست, آیا همه اندیشوران اسلامی تفسیر واحدی از علیت ارائه داده‌اند یا خیر و آیا قواعد دیگری از قاعده علیت استنباط شده‌اند .مهم‌ترین آن قواعد کدام‌اند .بخش دوم با عنوان 'تبیین نظریات فیلسوفان تجربه‌گرا درباره علیت 'شامل هفت فصل است که ابتدا 'تاریخچه تجربه‌گرایی', سپس 'قاعده علیت از دیدگاه جان لاک 'و 'بارکلی 'و در ادامه نظرات هیوم, درباره علیت به تفصیل بیان شده است .بخش سوم :ذیل عنوان 'تطبیق و نقد و بررسی آرای فیلسوفات مسلمان با فیلسوفان تجربه‌گرا درباره علیت', نظرات غزالی, هیوم, مبانی تجربه‌گرایی و پاسخ‌های معرفت‌شناسی ابن‌سینا, ملاصدرا, علامه طباطبایی به شبهات هیوم درج شده است .