آرتیشو

آرتیشو گیاه بومی مناطق مرکزی مدیترانه است، ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط معتدل دنیا کشت می‌شود.
آرتیشو گیاهی است چند ساله دارای ساقه‌ای راست که ارتفاع آن به حدود یک متر می‌رسد. برگ‌های آن پهن و دراز مانند برگ‌های کاهو است که به رنگ سبز تیره است. در انتهای ساقه میوه آنکه به شکل میوه کاج یا سیب است مشاهده می‌شود. گلبرگ‌های آن ضخیم و گوشتی بوده و انتهای گلبرگ‌ها که ضخیم‌تر است مصرف خوراکی دارد. برای خرید آرتیشو دقت کنید که برگ‌ها باز نشده، سفت و سبز باشند. برگ‌های قهوه‌ای نشان‌دهنده تازه نبودن آرتیشو است. این گیاه را در ماه‌های فروردین و اردیبهشت بیشتر پیدا می‌کنید.
● ترکیبات شیمیایی
برگ‌های خوردنی آرتیشو دارای اینولین، اینولاز و ماده‌ای تلخ به نام سینارین (cynarine) است. سینارین زیادکننده ترشحات صفرا است. در صد گرم آرتیشو پخته مواد زیر موجود است:
▪ انرژی= ۱۴ کالری
▪ پروتئین= ۵/۱ گرم
▪ آب= ۸۶ گرم
▪ مواد چرب = ۱/۰گرم
▪ مواد نشاسته‌ای = ۵ گرم
▪ کلسیم = ۲۲ میلی‌گرم
▪ فسفر= ۴۰ میلی‌گرم
▪ آهن= ۶/۰ میلی‌گرم
▪ سدیم = ۳۰میلی‌گرم
▪ پتاسیم = ۲۵/۰ میلی‌گرم
▪ ویتامین آ= ۴۰ واحد بین‌المللی
▪ ویتامین ب ۱ = ۰۴/۰ میلی‌گرم
▪ ویتامین ب۲= ۰۲/۰ میلی‌گرم
▪ ویتامین ب ۳ = ۶/۰ میلی‌گرم
▪ ویتامین ث= ۲/۵ میلی‌گرم
● خواص دارویی
آرتیشو از نظر طب قدیم ایران گرم و کمی خشک است. قسمت مورد استفاده آرتیشو وسط برگ‌های آن است که قلب آرتیشو نام دارد.
۱) کبد را تمیز و اعمال کبد را تنظیم می‌کند.
۲) ترشح صفرا را افزایش می‌دهد.
۳) از جمع شدن چربی در کبد جلوگیری می‌کند و آنهایی که کبد چرب دارند بهتر است از آرتیشو استفاده کنند.
۴) یرقان مزمن را درمان می‌کند.
۵) تقویت‌کننده بدن است.
۶) موجب دفع ادرار می‌شود.
۷) تب بر است.
۸) در درمان رماتیسم موثر است.
۹) در درمان ورم روده موثر است.
۱۰) باعث دفع سنگ‌های کیسه صفرا می‌شود.
۱۱) گاز و نفخ معده و روده را از بین می‌برد.
۱۲) باعث هضم غذا می‌شود.
۱۳) بیماری‌های کبدی را درمان می‌کند.
۱۴) کلسترول خون را پایین می‌آورد.
۱۵) داروی لاغری است و کسانی که می‌خواهند وزن کم کنند و لاغر شوند می‌توانند هر روز آرتیشو بخورند.
۱۶) سرگیجه را برطرف می‌کند.
۱۷) مبتلایان به بیماری قند می‌توانند با خوردن آرتیشو قند خود را تنظیم کنند.
۱۸) در درمان میگرن موثر است.
۱۹) در برطرف کردن بیماری آسم اثر مفید دارد.
۲۰) نقرس را برطرف می‌کند.
۲۱) آرتیشو رگ‌ها را تمیز کرده و تصلب شرائین را درمان می‌کند.
۲۲) در برطرف کردن اگزما موثر است.
۲۳) سموم بدن را دفع می‌کند.
۲۴) زخم‌های ریه و روده را درمان می‌کند.
۲۵) عصاره آرتیشو را اگر به بدن بمالید خارش را برطرف می‌کند.
● مضرات
چون آرتیشو گرم است ممکن است برای بعضی از اشخاص مشکل ایجاد کند لذا بهتر است با سرکه خورده شود ضمناً آنها که طعم آرتیشو را دوست ندارند، می‌توانند تنطور، قرص یا کپسول آرتیشو استفاده کنند.

مهدی تمجیدی

منبع : روزنامه تهران امروز