بمباران چشم ها

●مراقبت های بعد از عمل
بعد از جراحی، دست آلوده بیمار نباید به چشمش بخورد، تا سه روز حمام نكند، تا ورقه فلپ جابه جا نشود، استفاده از قطره های آنتی بیوتیك و ضد التهاب مثل كورتون، پرهیز از آرایش چشم و شنا معمولاً تا یك ماه نیز توصیه می شود. شنا كردن نیز باید با عینك های مخصوص و با احتیاط انجام شود. این بیماران معمولاً تا چند روز بعد از عمل نگرانی شدیدی از نور دارند و باید بدانند كه در معرض نور قرار گرفتن چندان مهم نیست ولی به علت این ترس ما عینك هایی را چند روز اول بعد از جراحی برای آنها تجویز می كنیم. ولی به طور كلی توصیه من به همه مردم، چه كسانی كه مورد جراحی لیزیك قرار می گیرند یا نه این است كه حتماً از عینك هایی كه فیلتر(uv) دارند استفاده كنند.
اختلالات بینایی و عیوب انكساری چشم (دوربینی، نزدیك بینی، آستیگماتیسم) از شایعترین بیماریهایی هستند كه افراد زیادی از آن رنج می برند. استفاده از عینك متداولترین راه برای رفع این مشكلات است. كاربرد عینك به قدری همه گیر و مؤثر است كه تا به امروز جایگزینی مناسب پیدا نكرده است.اما اخیراً به ویژه در كشور ما آمار اصلاح عیوب انكساری از طریق جراحی لیزیك افزایش چشمگیری یافته است، به طوری كه طی دو سال گذشته جراحی لیزیك بیش از ۵ برابر شده است و بیشترین عمل لیزیك را نیز در كشور ما افراد ۱۸ تا ۴۰سال انجام می دهند. افزایش تمایل به جراحی لیزیك چشم در كشور ما در حالی است كه در كشورهای پیشرفته با وجود جراحان ماهر و تجهیزات مدرن وبه رغم وجود اختلالات بینایی، افراد كمتر تمایل دارند چشم خود را به جراحی بسپارند و اغلب دانشمندان، سیاستمداران، پزشكان و ... از عینك استفاده می كنند. اما جراحی زیبایی به چه قیمتی؟ آیا كاندیداهای این جراحی از عواقب و پیامدهای آن مطلعند.پزشكان و جراحان معتقدند هیچ جراحی بی خطر نیست؛ از جمله جراحی لیزیك.محدودیت ها، عوارض و مزایای جراحی لیزیك و این كه چه كسانی كاندید مناسب تری برای این عمل هستند را در گفت وگویی با دكتر پرویز زرین بخش رئیس مركز لنز و اپتیك ایران در میان گذاشته ایم.
●●●
● جراحی های چشم شامل چه روش هایی است؟
- جراحی های در نظر گرفته شده برای عیوب انكساری كه به تأیید FDA آمریكا هم رسیده اند شامل جراحی لیزیك، PRK ، لازك، اپی لیزیك و جراحی لنزهایی فاست كه داخل چشم كار گذاشته می شوند.
● جراحی لیزیك چه معایب و فوایدی دارد؟
- جراحی لیزیك روشی است كه در آن ورقه ای به نام فلپ از روی قرنیه برداشته می شود و زیر آن با دستگاه لیزر تراش داده می شود. به این طریق نمره چشم اصلاح شده و بعد از آن فلپ را سر جایش می گذارند. حسن جراحی لیزیك در این است كه دید بیمار تقریباً بلافاصله برمی گردد. بیمار درد ندارد و یا خیلی خفیف آن را حس می كند. عیب این عمل نیز در این است كه وقتی ورقه فلپ برداشته می شود قسمتی از ضخامت قرنیه نازك می شود (با تراش لیزر). بنابراین اگر قرنیه نازك باشد و نمره چشم نیز با توجه به ضخامت قرنیه بالا باشد، در چشم فرد اختلال قوز قرنیه در اثر نازكی آن به وجود می آید و دید بیمار حتی با عینك نیز اصلاح نخواهد شد. پس مهمترین عارضه عمل لیزیك همین قوز قرنیه است.
● چرا عمل جراحی لیزیك در مورد افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است؟
- كسانی كه زیر سن ۱۸ سال هستند معمولاً چون وضعیت چشمشان در حال تغییر است بهتر است عمل جراحی لیزیك نشوند. علاوه بر آن افراد زیر ۱۸ سال معمولاً خیلی پرتحرك هستند و نیاز دارند كه وسیله ای مانند عینك تحركشان را محدود نكند. چون كودكان خیلی از همان دوره كودكی گوشه گیر می شوند و نمی توانند مثل همسن و سالانشان جنب و جوش داشته باشند. مطمئناً كیفیت زندگی این كودكان در بزرگسالی مثل كیفیت دید كسانی كه هیچ وقت عینك نداشته اند نیست. بنابراین به غیر از جراحی لیزیك راههایی برای این افراد پیشنهاد شده كه یكی از آنها گذاشتن لنزهای تماسی(contact lens) است.
* آیا لنزهای تماسی مشكل این افراد را به طور كامل برطرف می كند؟
- خیر، گذاشتن لنزهای تماسی نیز مقدار زیادی محدودیت برای آنها ایجاد می كند چون این لنزها نیاز به بهداشت، نگهداری و مراقبت از طرف والدین آنها دارد به خصوص لنزهای نرم. ولی لنزهای سخت تا حد زیادی این مسأله را حل كردند به این طریق كه كمتر نیاز به مراقبت و بهداشت دارند، می توان با وجود آنها خوابید، شنا كرد و آلودگی كمتری دارند، همچنین آمارها نشان داده اند كه تا ۵۰ درصد می توان جلوی پیشرفت نزدیك بینی را در كودكان به وسیله آنها گرفت.
● قبل از عمل جراحی چه اقداماتی باید صورت گیرد؟
- قبل از آن كه بیمار جراحی شود، عیب انكساری او را باید به دقت اندازه گیری كنیم و مطمئن باشیم كه این عیب او ثابت است و در حال تغییر نیست. در این مورد افراد بالای ۱۸ سال را باید حداقل یك سال تحت نظر داشته باشیم. علاوه بر این سطح جلو و پشت قرنیه را باید به دقت بررسی كنیم كه حالت نازك شدگی و قوز نداشته باشد. چون اگر بیمار قوز قرنیه داشته باشد و عمل شود قرنیه اش نازك تر خواهد شد. در مرحله بعد نیز ضخامت قرنیه باید بررسی شود و مقدار مناسبی از آن بعد از عمل باقی بماند.
بعد از تمام این اندازه گیری ها اگر اطمینان حاصل كردیم كه این عمل برای بیمار خطری ندارد آن وقت جراحی را به او پیشنهاد می كنیم.
● جراحی چقدر طول می كشد؟
- عمل جراحی لیزیك یك عمل سرپایی و سریع است و ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بیشتر طول نمی كشد. فقط ۲ تا ۳ روز طول می كشد تا سوزش چشم بیمار برطرف شود.
● آیا برای كسانی كه ضخامت قرنیه آنها كم است روش درمانی خاصی وجود دارد؟
- بله، در مورد این افراد یا كسانی كه به هر دلیلی نمره چشم آنها بالاتر از ضخامت قرنیه شان است می توان از لنزهای جراحی داخل چشمی استفاده كرد.
●جراحی های لازك و PRK برای این بیماران چقدر می تواند مؤثر باشد؟
- در این جراحی ها ضخامت كمتری از روی قرنیه برداشته می شود و همچنین كم عارضه تر هستند. اینها نیز برای افرادی كه ضخامت قرنیه آنها نازك است، مناسبند. ولی در هر صورت جراح باید با دقت بیمار را انتخاب كند، اطلاعات كاملی به او بدهد و او را آگاه و تفهیم كند و بعد از عمل جراحی نیز تا مدت ها بیمار را تحت نظر و معاینه قرار دهد تا مطمئن شود كه این عمل برای بیمار هیچ عارضه ای نداشته است. خوب است بدانید این اعمال جراحی بسیار مؤثر و سالم هستند.
● شما عمل جراحی لیزیك را بیشتر به چه كسانی پیشنهاد می كنید؟
- به تمام كسانی كه نزدیك بین هستند و نمره چشم آنها بالای یك است و به هر دلیل علاقه ای به استفاده از عینك ندارند این عمل توصیه می شود البته باز هم به شرط آن كه ضخامت قرنیه شان كامل باشد، نمره چشمشان ثابت بوده و شرایط عمل جراحی را داشته باشند. البته به دوربین ها با نمره چشم زیر ۵ و آستیگمات ها نیز این عمل پیشنهاد می شود.
●خطرات احتمالی این عمل شامل چه خطراتی است ؟
- همانطور كه اشاره كردم علاوه بر قوز قرنیه (در اثر نازكی قرنیه) در كسانی كه عمل لیزیك می شوند ممكن است موقع برداشتن فلپ، دستگاهی كه مسئول برداشتن این ورقه است، خوب عمل نكند كه البته با سیستم های جدید و مدرن احتمال این خطر امروزه كمتر است. به هر حال اگر احتیاط صورت نگیرد آلودگی، عفونت و التهاب قرنیه بعد از عمل به وجود می آید.
● آیا ممكن است عیوب انكساری بعد از عمل لیزیك مجدداً به وجود بیایند؟
- باید بگویم كه بعضی از افراد با عیب نزدیك بینی هستند كه این اختلال در آنها پیشرونده است و یا بعضی از چشم ها در حال تغییرند. كسانی كه دچار پیشروندگی در
نزدیك بینی هستند در ته چشمشان علائم نازك شدگی دیده می شود و اگر دقت كنیم می بینیم كه نمره چشمشان هر سال بالا می رود. در مورد این افراد عمل جراحی لیزیك بی فایده است. البته گاهی اوقات پس از عمل لیزیك اگر نمره چشم بیمار دوباره تغییر كرده و بالا برود می توان آن را دوباره عمل كرد به شرط آن كه ما ذخیره كافی را در چشم برای عمل جراحی بعدی (از نظر ضخامت قرنیه) گذاشته باشیم.
● چرا نمره های پایین مثلاً (۵/۰) را عمل لیزیك نمی كنید؟
- در این عمل جراحی همیشه احتمال خطا در حد نیم وجود دارد و به علت همین خطا انجام این عمل در افراد با نمره چشم پایین مفید نخواهد بود.
● سؤال خیلی از مردم این است كه چرا بیشتر چشم پزشكان خودشان از عینك استفاده می كنند مگر جراحی لیزیك چه اشكالی دارد كه پزشكان از آن استقبال نمی كنند؟
-اكثر چشم پزشك ها معمولاً بالای ۴۰ سال هستند و در این سن بیشتر دچار پیرچشمی می شوند برای همین مجبورند از عینك های مخصوص پیرچشمی استفاده كنند. پیرچشمی نیز اختلالی است كه هنوز روش جراحی مناسب و قابل اطمینانی برای آن وجود ندارد برای همین بیشتر چشم پزشكان از عینك استفاده می كنند چون عمل لیزیك اصلاً برای آنها مناسب نیست.

سمیه شرافتی

منبع : روزنامه همشهری