بهترین راه برای یک زندگی جدید... ؟!

● افسردگی در گروههای مختلف
▪ افسردگی در دانشجویان :
دانشجویان از هوشمندترین و مستعدترین اقشار هر جامعه بوده و آینده سازان هر کشور هستند. از این رو توجه به سلامت روانی آنان از اهمیت ویژه‌ ای برخوردار است، زیرا دانشجو هنگامی می‌تواند آفرینشگر، فعال و سازنده باشد که شاداب، امیدوار و متعهد باشد.
افسردگی یکی از شایعترین اختلالات روانی است که با علائم کاهش انرژی و علاقه، احساس گناه، اشکال در تمرکز، بی اشتهایی و افکار مرگ و خودکشی در شخص همراه است. از علائم شاخص افسردگی کاهش انرژی، بی حوصلگی و عدم تمرکز میباشد، که در افرادی که دارای فعالیتهای فکری هستند به خصوص دانشجویان منجر به بروز اختلال در امور تحصیلی و شغلی، اشکال در تکمیل تکالیف، و کاهش انگیزه برای انجام طرحهای تازه میگردد. میزان افسردگی دانشجویان می‌تواند به عنوان شاخص اساسی سلامت روانی آنان به شمار آید، بنابراین دانشجوی مبتلا به اختلال افسردگی ممکن است علاقه به امور درسی و آموزشی را از دست بدهد و احساس پوچی و بی ارزشی و بی اهمیتی به وی دست دهد، لذا در چنین شرایطی نمی توان تلاش ذهنی هدفمند و جهت دار و در عین حال خلاق را از آنها انتظار داشت. همچنین به معیارهای این گروه سنی یعنی توانمندی، سلامتی، هوش، جذابیت و ... بی علاقه شده و احساس ناتوانی می کنند. از طرف دیگر در توانایی تحلیل که لازمه فعالیتهای آموزشی است دچار ضعف عمده می گردند، که منجر به نارضایتی از خود در جوان دانشجو گشته و باعث شدت بیماری می گردد.
مطالعات زیادی در مورد شیوع افسردگی در دانشجویان صورت گرفته است. در اینجا به نتایج بعضی از مطالعات انجام شده در ایران اشاره می‌شود که بر اساس یافته های یکی از این مطالعات، حدود ٣/٢١ دانشجویان مورد مطالعه مبتلا به افسردگی خفیف تا متوسط بوده اند.
که این میزان در بین دانشجویان دختر ٢/٢٢ درصد و دانشجویان پسر ٤/۱۷ درصد گزارش شده است
(کوشان و واحدیان، ۱۳۷۳ ). این مطالعه هم چنین نشان داده است که در بین دانشجویان مجرد (١/٢٢ درصد) افسردگی بیشتری نسبت به دانشجویان متاهل (٢/۹١ درصد) وجود داشته است.
همچنین احمدی (۳۷۱١)، در مطالعه خود بر روی دانشجویان علوم پزشکی اهواز نتیجه گرفت که ۵۲ درصد دانشجویان زن و ٣٨ درصد دانشجویان مرد دچار افسردگی خفیف تا شدید هستند. در این مطالعه میانگین افسردگی دانشجویان مجرد ٤٢/۱۰ درصد و دانشجویان متاهل ٩٧/٧ درصد گزارش شده است. یافته‌های این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که ١١ درصد دانشجویان مرد و ۲۰ درصد دانشجویان زن نسبت به آینده ناامید بودند. علاوه بر آن ٨ درصد دانشجویان ‌مرد و ٧ درصد دانشجویان زن د ارای افکار خودکشی بودند.
شایعترین مشکلاتی که در این مطالعه توسط خود دانشجویان نیز مطرح شده است شامل:
حجم زیاد دروس پزشکی، فعالیتهای زیاد در بخشهای بالینی، وجود دروس غیر ضروری، طولانی بودن دوره تحصیل پزشکی، کافی نبودن امکانات رفاهی، کم بودن مدت زمان استراحت، کشیکهای زیاد و انتظارات بیش از حد برخی از کادر پزشکی، از دانشجویان می‌باشد.
نتایج مطالعه کوشان و واحدیان نشان داده است که در دانشجویانی که از رشته تحصیلی خود رضایت نداشته و بی علاقه بودند (٥/۴۵ درصد)، و کسانیکه حداقل از یک واحد درسی نمره قبولی نیاورده اند، افرادی که بحرانهای عمده ای در زندگی داشتند، دانشجویانی که مایلند اوقات فراغت خود را به تنهائی بگذرانند، و مشکل خانوادگی، جسمانی و یا روانی دارند و یا سابقه بیماری اعصاب در خانواده آنها وجود دارد، میزان افسردگی بیشتری نسبت به سایر دانشجویان وجود دارد. اما دانشجویانی که علاقمند به فعالیتهای ورزشی و گروهی بودند میزان افسردگی در آنها کمتر گزارش شده است.
مطالعات دیگر نیز به نتایج مشابهی اشاره نمودند از جمله :یزدی و همکاران (۱۳۷۴) در مطالعه خود بر روی دانشجویان تازه وارد دانشگاه تهران، میزان افسردگی را ۳۰ درصد گزارش نمودند. در مطالعه مشابه ناصری (۱۳۷۴)، بر روی دانشجویان دانشگاه آزاد واحد رودهن، این میزان ۵۸ درصد ذکر گردید. در سال ۱۳۷۴ باز هم ترکان در مطالعه خود بر روی دانشجویان رشته پزشکی دانشگاه زاهدان، افسردگی بیشتری را در دانشجویان زن (۶۵ درصد) نسبت به دانشجویان مرد (۴۱ درصد) گزارش نموده است.
شایعترین علائمی که خود دانشجویان در مطالعات مختلف گزارش نمودند شامل موارد زیر می شود:
بی حوصلگی، کاهش قدرت تمرکز و یادآوری، احسا س از دست دادن علاقه، احساس غمگینی، کاهش توانائیهای جسمانی، ناامیدی نسبت به آینده، سخت بیدار شدن در صبح، احساس خستگی دائم، خسته کننده بودن کارهای روزمره.
▪ افسردگی در کودکان و نوجوانان :
مطالعات و بررسیهای انجام شده نشان داده است که افسردگی در کودکان و نوجوانان نیز وجود دارد که با افسردگی در بزرگسالان شباهت دارد.
تفاوت عمده افسردگی در کودکان و نوجوانان با بزرگسالان در دو مورد است: به جای خلق افسرده ممکن در کودکان و نوجوانان خلق تحریک‌پذیر باشد، و نرسیدن به وزن مورد انتظار به جای کاهش و یا افزایش وزن در آنها دیده شود.
کاهش عزت نفس، بی‌تفاوتی، سطح پایین انرژی، گوشه‌گیری اجتماعی، آشفتگیهای خوردن و خوابیدن، دیدگاه بدبینانه آشکار در مورد آینده و اعتقاد و اقدام به خودکشی از دیگر علائم و نشانه‌های افسردگی در این گروه سنی می‌باشد. در نوجوانان رفتارهای ضداجتماعی و منفی‌کارانه، مصرف الکل و دارو و مواد مخدر ممکن است مشاهده گردد. افسردگی در کودکان و نوجوانان بیشتر از بقیه سنین با خودکشی همراه می‌باشد. فقط در سال ۱۹۹۶ خودکشی به ‌عنوان سومین عامل مرگ و میر در افراد ۲۴-۱۵ ساله و چهارمین علت مرگ و میر در افراد ۱۴-۱۰ سال بوده است. علاوه بر عوامل ژنتیک و فیزیولوژیایی چندین عامل استرس‌زای اجتماعی می‌تواند بر خلق کودک تاثیر بگذارد، از قبیل ناهماهنگ بودن و آشفتگی در خانواده، طلاق، مورد آزار و بی‌توجهی واقع شدن، شکست تحصیلی، وضعیت اجتماعی اقتصادی ضعیف و داغدیدگی.
اختلال افسردگی در کودکانی که قبل از سن مدرسه هستند بسیار نادر می‌باشد. اما در ۲ درصد بچه ‌های دبستانی اختلال افسردگی شدید (عمده) شیوع دارد و این میزان برای نوجوانان حدود ۵ درصد در جامعه می‌باشد.
مطالعات معدودی وجود دارد که دلالت بر مفید بودن د اروهای ضدافسردگی در کودکان و نوجوانان داشته باشد. مصرف داروهای ضدافسردگی در این گروه سنی بر پایه استانداردهای درمانی بالینی استوار است.
یک تحقیق به‌طرز روشنی گفته است که فلوکستین (Fluxetin) داروی بسیار مؤثری در درمان افسردگی در کودکان و نوجوانان می باشد.
به‌نظر می‌رسد که درمان دارویی همراه با روشهای مخصوص روان درمانی در کودکان و نوجوانان ارزش بسیاری داشته و پیشگیری مؤثرتری در خودکشی آنان در سنین بعدی می باشد، بخصوص روان‌درمانی خانواده برای آموزش به خانواده در مورد اختلالات افسردگی مهم و ضروری است.
▪ افسردگی در افراد مسن :
در سالهای اخیر حدود ۲ درصد افراد بالای ۶۵ سال، به غیر از افرادی که در آسایشگاه نگهداری می‌شوند، از افسردگی رنج می‌برند. تحقیقات ثابت کرده است که درمان و تشخیص این افراد از اهمیت زیادی برخوردار است.
خودکشی در میان افراد مسن‌تر بیشتر از بقیه سنین شایع بوده و از این نظر قابل توجه می‌باشد. مطالعات نشان می‌دهد که سطح اقتصادی ـ اجتماعی پایین، از دست دادن همسر، بیماری جسمی همزمان، کناره‌گیری اجتماعی و بازنشستگی با افسردگی سالمندان رابطه دارد.
علائم عمده افسردگی در سالمندان شامل کاهش نیرو و تمرکز، اختلال خواب، کاهش اشتها و وزن، شکایات جسمی، احساس بی‌ارزشی، بدبینی،اختلال حافظه و خودکشی.
▪ زنان و افسردگی :
برخی از قدیمی ترین تحقیقات در مورد افسردگی نشان می دهد که در فرهنگهای مختلف شیوع افسردگی در زنان بیشتر است. یک محقق بزرگ به نام «مایراوایزمن»وهمکارانش تحقیقی در زمینه افسردگی انجام دادند که نشان می دهد زنان در ۲۰ تا ۲۶ درصد طول عمر خود در خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند. در حالیکه مردان فقط
۸ تا ۱۲ درصد مدت عمر خود، در خطر افسردگی هستند.
زنان افسرده اغلب می گویند احساس ناتوانی می کنند و زندگی شان از کنترلشان خارج است. یک زن ممکن است تصور کند که اصلا مهم نیست چه می خواهد یا چه می کند، و او فقط مهره ای است در سیستمی که طوری طراحی نشده که خدمات او را ارج نهد و به او پاداش دهد. بنابراین زن افسرده به جایی پناه می برد که امن است، یعنی به درون خود و در این میان آنهایی که احساس درونی را به سطح می آورند و امکان بروز به آن می دهند، مشکلی پیدا نمی کنند.
افسردگی نزد بانوان چیزی حدود ۲ برابر بیشتر از آقایان دیده می‌شود. در طول زندگی حداقل ۲۰ درصد بانوان حداقل یک بار تجربه افسردگی کوتاه مدت را داشته‌اند. اگرچه به نظر می‌رسد که افسردگی ارتباط تنگاتنگی با سن یائسگی دارد.
ولی در حقیقت این سنین باروری و سنین قبل از یائسگی هستند که بیشترین میزان آمار افسردگی در بانوان را تشکیل می‌دهند. از طرفی آنالیزهای آماری افسردگی در بانوان نشان می‌دهد که استرسهای متفاوت، زایمان، درماندگی آموخته شده، تفاوتهای هورمونی، نقشهای اجتماعی و رفتارهای مورد انتظار از زنان بیشتر از مردان روان آنها را به سمت بیماری افسردگی سوق می‌دهد.
افسردگی پس از زایمان همچنین بیماری شایعی در میان بانوان بوده و جستجوها و مطالعات در پی علت دقیق آن می‌باشند.
● انـواع افسـردگـی:
از افسردگی تقسیم‌بندی متعددی شده است که چند نوع مهم آن عبارتند از:
▪ افسردگی شدید (عمده) (Major Depression ) :
نوعی از افسردگی که بیش از هفته‌ ها و یا ماهها طول می‌کشد و شامل نشانه‌ها ورفتارهای عمیقی است که عملکرد شغلی، روابط بین فردی و رفتارهای اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده و شخص را به ‌طور کلی از محیط خود دور می‌سازد.
▪ اختلال افسرده خویی ( Dysthymia ) :
این اختلال خفیف‌تر از افسردگی شدید (عمده) می‌باشد و با خلق افسرده (تحریک‌پذیر در کودکان و نوجوانان) همراه است که در بخش عمدة روز دوام دارد و اکثر روزها وجود دارد.
معمولاً مردم این افراد را به‌عنوان افرادی بداخلاق، ترشرو و ملال‌آور تلقی می‌کنند. این گروه قادر به برقراری ارتباط بین فردی مناسب با دیگران نیستند. افرادی جدی، کج‌خلق و درونگرا هستند.
▪ اختلال افسردگی جزئی (Minor Depression ) :
در این اختلال علائم افسردگی با شدتی کمتر از دو مورد فوق و با دوره‌های محدودترهمراه است. این نوع افسردگی در همة گروههای سنی دیده می‌شود و تأثیر کمتری درزندگی فرد می‌گذارد.
▪ اختلال افسردگی پیش از قاعدگی :
این نوع افسردگی در زنان و پیش از دوره قاعدگی رخ می‌دهد و با بی‌ثباتی خلق، اضطراب، افزایش خستگی‌پذیری، عدم تمرکز، تغییرات اشتها و خواب، سردرد و حساس شدن پستانها و موارد دیگر همراه است. همه این علائم در دوره قاعدگی از بین می‌روند.
▪ افسـردگی فصلی :
به افسردگی گفته می‌شود که در طول یک دوره خاص از سال (عموماً زمستان) اتفاق می‌افتد و قابل پیشگیری است ولی می‌تواند بسیار خطرناک و جدی باشد.
سستی افراطی، روحیة پایین و خواب‌آلودگی زیاد از علائم عمدة آن می‌باشد. کمبود نور علت عمدة این اختلال محسوب شده و برای درمان آن از نوردرمانی استفاده می‌کنند.
● علل افسـردگـی :
علل افسردگی ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی و محیطی (روانی ـ اجتماعی) می‌باشد.
در بسیاری از مردم نیز، علت افسردگی ناشناخته باقی می‌ماند. به‌طور کلی مشخص شده است که افسردگی به‌عنوان نتیجه یکسری از فعل و انفعالات شیمیایی در مغز اتفاق می‌افتد.
این فعل و انفعالات که نورو ترانسمیتر نامیده می‌شود در تمامی اعمال و رفتارهای بدن به‌طور بیولوژیکی وجود دارد.
▪ عوامل ژنتیکی :
ثابت شده است که در بعضی از اقوام و خانواده‌ها افسردگی شایعتر بوده ولی وجود یک فرد افسرده در یک خانواده لزوماً دلیل بر اتفاق این امر در بقیه اعضاء خانواده نمی‌باشد.
اما هرچه درجه خویشاوندی نزدیکتر باشد، به همان نسبت آسیب‌ پذیری برای افسردگی بیشتر می‌شود.
▪ عوامل بیولوژیکی :
تغییرات زیستی متعددی در مغز افراد روی می‌دهد. این تغییرات شامل تغییر در ارتباطات عصبی سیستم غدد درون‌ریز و هورمونها، تغییر در سیستم انتقال‌دهنده‌ های شیمیایی و تغییر در فعالیتهای الکتریکی مغز است.
▪ عوامل محیطی (روانی – اجتماعی :
فاکتورهای استرس‌زای اجتماعی و روانی به‌عنوان ریسک فاکتورهای بروز افسردگی شناخته می‌شوند.
استرس در فرم فقدان آن مثل فقدان یکی از اقوام نزدیک مثل پدر و مادر و دوستان به‌عنوان ماشه‌ای برای بروز افسردگی در افراد آسیب‌پذیر، به‌شمار می‌رود. به‌طور کلی تحقیقات ژنتیک ثابت کرده است که عوامل استرس‌زای محیطی فرصت بروز آسیب‌پذیری یک ژن بخصوص را افزایش داده و آنها را به سوی یک بیماری پیشرفته افسردگی هدایت می‌کند.با این حال در برخی از افراد این افسردگی بدون عوامل استرس‌زای محیطی به‌وجود می‌آید. تحقیقات دیگری در این زمینه مشخص کرده است که عوامل استرس‌زا در قالب ایزوله بودن در اجتماع و یا محرومیت دوران کودکی منجر به تغییرات پایدار در فعالیت مغز شده و باعث افزایش حساسیت نسبت به بروز علائم افسردگی می‌شود.
● رویدادهای زندگی و استرسهای محیطی
استرسها و موقعیتهای زندگی می‌توانند نقش اولیه را در ایجاد افسردگی داشته باشند، هر چند که در این مورد اختلاف‌نظر بین دانشمندان وجود دارد.
عده‌ ای معتقدند که سوگ و از دست د ادن عزیزی می‌تواند منجر به افسردگی گردد. مطالعات نشان داده است که مرگ همسر بیشترین نقش را به عهده دارد. همچنین به دنیا آوردن فرزند، بازنشستگی، یائسگی و استرسهای عمده دیگر می‌توانند در ایجاد افسردگی نقش عمده داشته باشند.
▪ عوامل شخصیتی
همه افراد با تیپها و خصوصیتهای شخصیتی مختلف ممکن است دچار افسردگی گردند، اما افرادی با انواع شخصیتی وسواس، و شخصیت نمایشی بیشتر ممکن است دچار افسردگی گردند.
▪ عوامل یاد گرفته شده
بر اساس این عامل ارتباطات اجتماعی ناخوشایند که منجر به ارزیابی منفی فرد از خود می‌شود باعث ایجاد افسردگی است. زیرا این افراد با توجه به خصوصیات خاص خود نمی‌توانند محبت، همدردی و ارتباط عاطفی لازم را از دیگران به دست آورند.
بنابراین این افراد هم در مورد خودشان ارزیابی منفی داشته و هم دیگران را صادق نمی‌دانند و به‌تدریج آزرده و ناکام شده و منجر به افسردگی می‌گردد.
▪ تفکر منفی
افرادی که دارای افکار منفی در مورد خود، زندگی و آینده هستند، دچار افسردگی می‌گردند. این افراد به جنبه منفی هر چیزی فکر می‌کنند و به نقایص خود خیلی توجه نموده و بطور مداوم خودشان را با دیگران مقایسه می‌کنند. نکتة مهم اینکه این افراد هر نوع اطلاعات را سوء تعبیر می‌کنند.
▪ مصرف داروها
بعضی از داروها مثل داروهایی که در تنظیم فشار خون بالا مصرف می‌شوند و داروهای خواب آور باعث به‌وجود آمدن افسردگی می‌شوند.
کمبود مواد غذایی مثل کمبود اسید فولیک و بعضی ویتامینها مثل ب١٢ باعث کاهش اثرات داروهای ضداضطراب شده و درمان را با مشکل روبرو می‌کند.
اعتیاد به بعضی از داروها، مواد مخدر و یا الکل باعث به‌وجود آمدن افسردگی می‌شود.
● ارتباط افسردگی با بیماریهای دیگر:
افسردگی اغلب به‌طور همزمان با بسیاری از بیماریها مثل بیماری قلبی، سکته مغزی، سرطان و دیابت می‌تواند بروز پیدا کند. افسردگی در زمینه این بیماریها اغلب فراموش شده و درمان نمی‌شود. مطالعات اخیر تأ کید بر این نکته دارد که برای حصول نتیجه خوب از بیماریهای ناتوان‌کننده بالا باید افسردگی و زمینه آن را به‌درستی تشخیص و درمان کرد.
▪ افسردگی و بیماریهای قلبی :
شواهد قوی وجود دارد که وجود افسردگی ریسک بیماری قلبی را در افراد افزایش می‌دهد. آنالیزهای آماری ثابت کردند که وجود افسردگی شدید (عمده) در افراد ۴ برابر آنها را در مقابل انفارکتوس قلبی در یک دوره ۱۳-۱۲ ساله آسیب‌پذیرتر می‌کند.
حتی در افرادی که افسردگی خفیف دارند، احتمال ابتلا به بیماری قلبی دو برابر بیشتر است. اکنون سؤال اینجاست که آیا درمان افسردگی احتمال ابتلا به بیماری قلبی را کاهش می دهد یا خیر؟ سؤالی که تحقیقات آینده جواب آنراخواهد یافت.
▪ افسردگی و دیابت :
افسردگی در طول زندگی هر شخص را می‌تواند هدف قرار دهد. ولی وقتی شخص دچار دیابت است مشکل بسیار حادتر است.این اتفاق در میان ۱۶ میلیون آمریکایی روی داده است. درمان بیماری افسردگی در بیماران دیابتیک به‌طور قابل توجهی به بهبود کیفیت زندگی و همچنین کنترل دیابت کمک می‌کند. از طرفی مطالعات زیادی در کالیفرنیا و واشنگتن نشان داده است که وجود دیابت احتمال افسردگی در شخص را دو برابر می‌کند.
علت زمینه ‌ای که بین دیابت و افسردگی وجود دارد هنوز ناشناخته است. افرادی که دچار دیابت هستند و همزمان اختلالات افسردگی را از خود بروز می‌دهند، به‌طور قابل توجهی عوارض دیابت در آنها بیشتر است.
▪ افسردگی و اضطراب :
تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد که افسردگی اغلب با اختلالات اضطرابی مثل (ترس، وسواس، ترس از اجتماع یا ...) همراه است.اما هنوز مشخص نیست که آیا افرادی که علائم این دو اختلال را دارند به دو بیماری مجزا مبتلا هستند و یا اینکه یک بیماری واحد است که علائم هر دو اختلال را با هم د ارا می‌باشد. مطالعات نشان داده است که ۲۰ تا ۹۰ درصد مبتلایان به هراس، دوره‌ های اختلال افسردگی عمده را دارند.
از علائم این اختلال توأم می‌توان موارد زیر را نام برد :
ـ لرزش،
ـ طپش قلب،
ـ خشکی دهان،
ـ ناراحتی معده ـ روده و موارد دیگر.
برای درمان آنها ازداروهای ضداضطراب و افسردگی استفاده می‌شود و روان‌درمانی بسیار مؤثر می‌باشد.
▪ افسردگی و چاقی :
به‌طور کلی تحقیقات نشان داده است که در بعضی از افراد افسرده افزایش وزن مشاهده می‌شود.
در این افراد کاهش وزن به‌طور قابل ملاحظه‌ ای به اعتماد به نفس آنان و همچنین کیفیت بهتر زندگی و بهبودی آنان از افسردگی کمک شایانی می‌کند.
▪ افسردگی و تیرویید:
افسردگی در طیف وسیعی از بیماریها می‌تواند اولین نشان بیماری باشد مثل کم‌کاری غده تیرویید. بنابراین پزشک باید در ابتدای درمان علاوه بر معاینه کامل جسمی و عصبی و آزمایشات معمول عملیات تشخیص مربوط به کارکرد تیرویید و همچنین غده فوق کلیوی را انجام دهد.
● درمـان افسردگـی :
▪ درمان دارویی
اکثر مطالعات پزشکان حاکی از آن است که ترکیب روان درمانی و دارو درمانی موثرترین درمان برای اختلالات افسردگی است. آنچه که انقلابی در درمان بیماریهای افسردگی بیان کرده و تأثیری نمایان بر سیر آنان نهاده و هزینه اجتماعی این بیماریها را کاسته، رهیافتهای دارو درمانی بوده است.
از چهل سال بیش درمانهایی موثر و مشخص مثل د اروهای سه حلقه ‌ای برای اختلالات افسردگی فراهم شده است مثل:
ـ ایمی پیرامین (Imipiramine)
ـ آمی‌تریپ تیلین (Amitriptyline)
ـ نورتریب تیلین (Nortriptyline)
نخستین علائمی که پس از مصرف این داروها بهبود می‌یابد خواب و اشتها است که پس از حدود ۲ هفته از شروع بهبودی است. پس از حدود ۳ تا ۶ هفته علائم عمده بهبودی افسردگی بروز می‌نماید.
دسته دیگر داروها که انقلابی جدید و عمده برای درمان بر پا کرده است مهارکننده اختصاصی باز جذب سروتونینها (SSRT) از قبیل فلوکستین ( Fluxetine) و سیتا لوپرام (Citalopram) است.
به جرأت می‌توان گفت که هنوز در غرب، فلوکستین یکی از پر مصرفترین داروهای رایج است. از عوارض جانبی این داروها سرآسیمگی، ناراحتی گوارش و تهوع می‌باشد.
در عین حال داروهای اخیرSSRTمثل فلوکستین و سیتالوپرام از کمترین میزان عوارض جانبی در میان داروهای فوق برخوردار است.
● درمـان غـیردارویی
١) نور درمانی
این نوع درمان برای معالجه افسردگی فصلی به‌کار برده می‌شود. اما اگر افسردگی فصلی شدید باشد نور درمانی باید با دارو درمانی همراه گردد.
۲) شوک درمانی (ECT )
این شیوه در موارد زیر برای درمان بیماران افسرده به‌کار می‌رود:
ـ افسردگی بیمار با درمان دارویی از بین نرفته باشد.
ـ بیمار قادر به تحمل داروهای ضدافسردگی نباشد.
ـ بیماری چنان شدید باشد که به بهبود سریع نیاز باشد مثلاً بیمار افکار خودکشی خیلی شدید داشته باشد.
در این روش جریان الکتریکی را به سر شخص وارد می‌کنند و یک حملة تشنجی ایجاد می‌شود.ECTبی‌خطر و بدون درد بوده و میزان عارضه آن کم و در حافظة کوتاه‌ مدت می‌باشد.
۳) روان درمانی
این نوع درمان شامل درمانهایی است که از دارو استفاده نمی‌شود. موارد زیر از جمله موفقترین شیوه‌های روان درمانی در درمان افسردگی است:
شناخت درمانی، روان درمانی بین فردی، رفتار درمانی، روانکاوی و روان درمانی خانواده.
● درمانهای گیاهی و غذایی
بسیاری از فرآورده‌های گیاهی که در ایالات متحده آمریکا در دسترس عموم است جهت درمان بیماری افسردگی به‌کار می‌رود.
نوع خاصی از مخمر آبجو بنام&#۰۳۹;s Wort St. Johnبا عوارض جانبی پایین در این زمینه شناخته شده و در درمان فرم خفیف تا متوسط افسردگی کاربرد دارد. در کشورهای دیگر مثل هند و سریلانکا، برگ گیاه برگاموت را بصورت اسانس در چای وارد کرده و در درمان افسردگی به‌کار برده‌اند.
به‌نظر می‌رسد که آمار افسردگی در ایالات متحده آمریکا رو به افزایش است. دلیل قطعی آن ناشناخته است ولی می‌تواند به علت تغییراتی در استرس روزانه، ساختار اجتماعی افراد، تغییرات ژنتیکی، تشخیص پیشرفته و اصلاح شده و یا تغییراتی در رژیم غذایی افراد باشد.
تغییرات در رژیم غذایی افراد میدان وسیعی برای تحقیقات دانشمندان می‌باشد. از آنجائیکه بعضی از مواد غذایی به‌طور مستقیم در ساختمان سروتونینها (یک واسطه شیمیایی که در ایجاد افسردگی نقش بسیار قابل ملاحظه‌ای دارد به‌کار می‌رود)، می‌توان این گونه نتیجه گرفت که بعضی افراد، با مصرف این مواد غذایی از جمله ماهی و روغن ماهی نقش بازدارنده‌ای در ایجاد افسردگی دارند. بعضی از دانشمندان با مصرف زیاد روغن ماهی (روغن امگا۳) در افراد داوطلب و مقایسه آن با افرادی که آن را مصرف نکرده‌ اند، به این نتیجه رسیده‌ اند که هر چقدر مصرف امگا۳ (روغن ماهی) در جوامع بیشتر باشد افسردگی به حداقل آن خواهد رسید.همچنین نشان داده شده است که مصرف روغن ماهی در ایجاد بقیه بیماریهای روانی نقش بازدارنده‌ ای نیز دارد. قبلاً نیز نقش بازدارنده روغن ماهی درایجاد بیماریهای قلبی و عروق ثابت شده بود.
● تحقیقات بر روی درمان افسردگی
▪ تحقیقات و آینده آن در افسردگی
بسیاری از کشورها در قالب سیستمهای مختلف دانشگاهی در پی آنند که راههای مختلف درمان و تشخیص بیماری را به روشهای کم هزینه ‌تر و ساده‌تر بیابند.
تحقیقات در سالهای آینده روی تأثیر درمان در کودکان و نوجوانان و روشهای پیشگیرانه‌تر تمرکز خواهد یافت.
▪ تحقیقات ژنتیکی بر روی افسردگی
تحقیقات مفصل و دامنه‌داری روی دخالت ژنها انجام شده و یافته‌ها نقش مهم ژنها را در بروز افسردگی نشان می‌دهد.
▪ تصویر برداری از مغز در افسردگی
پیشرفتهای اخیر در تکنولوژی تصویربرداری از مغز این اجازه را به دانشمندان داده است که به روشنی در مورد بیماری افسردگی و تأثیرپذیری از داروها به مطالعه برخیزند.
این کار توسط روشهای جدیدی که ایمن و غیر تهاجمی است صورت می‌گیرد.
▪ اختلالات هورمونی در افسردگی
محور هورمونی مطرح در افسردگی، محور هیپوتالاموس در مغز می‌باشد. افزایش بیش از حدکارکرد در این محور می‌تواند زمینه ساز افسردگی باشد
● هشدارهای افسردگی :
ـ افسردگی یک بیماری پزشکی است که در ارتباط با تغییرات بیوشیمیایی مغز اتفاق می افتد
ـ افسردگی فکر را تحت تأثیر قرار می دهد گرچه به این معنی نیست که همه آن در «سرِ ما» وجود دارد.
ـ افسردگی ضعف شخصیت نیست.
ـ درمان افسردگی مثل درمان بقیه بیماریها مثل درمان سرماخوردگی و زخم معده براحتی امکان‌پذیر است.
ـ در بعضی مواقع درمان افسردگی با جلسات سایکوتراپی براحتی درمان‌پذیر است.
ـ تحقیقات بسیاری با موفقیت در درمان دارویی افسردگی به تازگی انجام شده است.
● نتیجه تحقیقـات در افسـردگـی
▪ افسردگی در آینه تاریخ
در زمانهای گذشته افسردگی به عنوان یک بیماری شناخته شده بود.« Eberes Papyrus»، یکی از قدیمیترین مستندات و مدارک پزشکی دنیا در مصر قدیم، حالتی را توضیح می دهد که یک نوع دلسردی و غم و غصه زیاد و یا به اصطلاح امروزی افسردگی است.نوشته‌ های بقراط نشان می دهد یک نوع حالت «ملانکولی» (Melancholy) و افسردگی ناشی از عدم تعادل در روان و بدن وجود دارد.
بسیاری از فلاسفه، نویسندگان، دانشمندان، سیاستمداران و بازیگران در دوره ‌هایی از زندگی دچار افسردگی بوده‌اند.
▪ افسردگی و دستگاه ایمنی
افسردگی یکی از اختلالهای روانپزشکی می‌باشد که ارتباط آن با دستگاه ایمنی فرد مورد توجه روزافزون قرار گرفته است. بخش عمده ‌ای از بررسیهای ایمنی‌شناسی، عصبی ـ روانی و فیزیولوژیک حاکی از تأثیر افسردگی بر ایمنی و عملکرد فیزیولوژیک می‌باشد.
در بررسی اخیری که در دانشگاه شیراز توسط خانم دکتر طوبایی و همکاران صورت گرفت، چنین نتیجه گرفته شد که نقش اختلالـهای روانپزشکی به‌ویژه افسردگی بر دستگاه ایمنی چشمگیر بوده و توجه به بهداشت روانی در بیماریهایی که ارتباط نزدیکی با نارسایی دستگاه ایمنی دارند می‌تواند راهگشای بهبودی هر چه بیشتر افراد باشد.
▪ افسردگی در دانشجویان ایرانی
در پژوهشی که آقای دکتر احمد علی نور بالا و آقای دکتر سید علی فخرایی در سال ۱۳۸۰ در د انشگاه تهران انجام دادند مشخص شد که مشکلات روانشناختی دانشجویان خصوصاً افسردگی و اضطراب به‌ طور کاملاً معنی د اری در میان دانشجویان پزشکی بیشتر از دانشجویان غیر پزشکی دیده می‌شود.
▪ افسردگی در کودکان
در تحقیقی که به ‌منظور بررسی میزان شیوع افسردگی در کودکان دبستانی در سال ۱۳۸۰ در شهر مشهد توسط دکتر ابراهیم عبدالهیـان و همکاران صورت گرفت معلوم شد که میزان افسردگی در دختران دبستانی حدود ١/۱۳ درصد و پسران ٦/٧ درصد می‌باشد و مشکلاتی مثل طلاق والدین، تغییر محل سکونت، تغییر مدرسه، سطح اجتماعی ـ اقتصادی خانواده و سابقه بیماریهای عصبی در خانواده در بروز آن موثر می‌باشد، به‌طوریکه اختلال افسردگی کودکان به علت تأثیر چشمگیر بر موفقیت تحصیلی و کارکرد اجتماعی از اهمیت بالایی برخوردار است و درمان فوری جهت پیشگیری از بروز مراحل بعدی را می‌طلبد.
▪ افسردگی و سوء استفاده جنسی در کودکان خیابانی
در تحقیقی که در سال ۱۳۸۱ توسط آقای دکتر حمیدرضا احمدخانیها و همکاران روی ۸۷ کودک خیابانی در جنوب تهران به‌عمل آمد مشخص شد که ٧/۶۸ درصد از دختران و ٢/۸۴ درصد از پسران دچار افسردگی هستند.
این یافته همچنین نشان داد که نزدیک به ۱۲ درصد آنان مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته بودند.
با توجه به فراوانی افسردگی و سوء استفاده جنسی در کودکان خیابانی، توجه جدی سازمانهای دولتی و غیر دولتی در زمینه حمایت و آموزش این افراد نیاز می‌باشد به‌نظر می رسد توجه ویژه به این قشر در این ریشه‌کنی بیماریهای آمیزشی و پیشگیری از شیوع بیماری ایدز بسیار ضروری است.
▪ افسردگی در افراد مشهور
در طول زمان نویسندگان و دانشمندان زیادی به افسردگی مبتلا بوده اند از جمله: آبراهام لینکلن، ارنست همینگوی، پیتر چایکوفسکیو چارلز دیکنز.
● نتیـجه :
هرگاه احساس کردید که افسرده هستید. بدانید به مرگ نزدیک شده اید، پس این روزهای آخر زندگیتان را در خوشی، شادی با دوستان و اعضای خانواده بگذرانید. سفر بروید. به کوهستان وجنگل، وجاهای دیدنی. اعتقاد ات مذهبی خود را قوی کنید.
اگر متاهل هستید، بوسه ای بر گونه ی همسر خود بزنید. دستش را بگیرید ودر زیر باران با سکوت در خیابان قدم بزنید. واگر مجرد هستید، به دوست دخترت خود بگو: که چقدر دوستش د اری.
و اگر تنهـا هستید؛ بدان که بزرگان ادبیـات جهان، سیاستمداران و توطئه گران در سـکوت و تنهـایی به بزرگی رسیدن.

منابع:
۱. افسردگی. نوشته دکتر فردریک فلک.
۲. افسردگی. مولفان: دکتر ولی… اخوت، دکتر احمد خلیلی.
۳. افسردگی. مولف: راس میچل.
۴. افسردگی. تالیف و ترجمه دکتر امیر هوشنگ مهریار.
۵. روان شناسی زن. نوشته: دکتر لوئیس پ. فرانکل.
۶. اینترنت.