از خون و خونگیری چه می‌دانید؟

امروزه ثابت شده است که فواید اهداء خون بسیار بیشتر از خطرات آن می‌باشد و این اقدام، ضمن اینکه می‌تواند جان عده‌ای را نجات دهد، باعث کاهش سکته‌های قلبی و مغزی (در فرد اهداءکننده) نیز می‌شود. اکنون با پاسخ دادن به سؤالات زیر خود را بیازمائید. هر یک از سؤالات به‌نظر شما درست است در مربع مربوط به آن علامت بزنید و بالعکس.
۱) تکمیل صادقانه و کامل برگه‌های (فرم‌ها) اهداء خون، بخش مهمی از فرآیند اهداء خون است!
۲) امروزه به‌جای خون انسان می‌توان از خون مصنوعی و یا خون حیوان استفاده کرد!
۳) با اهداء خون، ممکن است به بیماری ”نقص ایمنی اکتسابی“ (ایدز) و یا امراض دیگر دچار شویم!
۴) در ایران اخیراً به بسیاری از اهداءکنندگان، بابت خونی که می‌دهند، مبلغی پرداخت می‌شود!
۵) بهتر است زمانی اقدام به اهداء خون نمائیم، که خانواده یا دوستمان به آن نیاز دارد!
۶) برخی از افراد، خون را برای استفاده شخصی خود اهداء می‌کنند!
۷) امروز ذخیره خون کشور، مطمئن‌تر از قبل است!
۸) اهداء خون بیش از یک بار در سال، انسان را ضعیف می‌کند!
۹) هر فرد سالمی می‌تواند خون اهداء کند!
۱۰) مقدار خون دریافتی از خانم‌ها و آقایان یکسان است!
۱۱) اهداء خون عملی دردناک است!
۱۲) قبل و بعد از اهداء خون باید نوشیدنی و غذا بخوریم!
۱۳) بعد از اهداء خون نمی‌توان به‌کار روزمره ادامه داد!
۱۴) پس از اهداء خون می‌توان ورزش کرد!
● پاسخ‌ها
۱) درست
تکمیل صادقانه برگه (فرم) اهداء خون از اهمیت به‌سزائی برخوردار است. کسانی‌که نباید خون بدهند، باید قبلاً شناسائی شوند و تمام اطلاعات مربوط به اهداءکننده خون باید محرمانه تلقی شود.
۲) نادرست
هنوز چیزی جایگزین خون بشر نیست. این خون را نمی‌شود ساخت و از خون حیوان هم نمی‌توان به‌جای آن استفاده کرد. انسان، تنها منبع خون است. بخش اعظم مراقبت‌های پزشکی امروز، بستگی به اندوخته‌های ثابت خون دارد که توسط اهداءکنندگان تأمین می‌گردد. اهداء خون، اهداء زندگی است.
۳) نادرست
اهداء خون، سبب ابتلاء به ”ایدز“ یا هرگونه بیماری دیگری نمی‌شود زیرا برای خونگیری از هر فردی، از سر سوزن یکبار مصرف استفاده می‌شود.
۴) نادرست
در حال حاضر، داوطلبان عملاً تمام ذخیره خون کشور را تأمین می‌کنند. این مسئله، نشانگر افزایش چشمگیر اهداء خون طی ۱۵ سال گذشته است مردم از روی حس وظیفه‌شناسی و نوعدوستی به این امر خیر، مبادرت می‌ورزند نه به‌منظور کسب درآمد و سودجوئی.
۵) نادرست
پیش از بهره‌برداری از خون، باید آزمایش‌های زیادی انجام داد. در حالات اضطراری، فرصتی برای جمع‌آوری، آزمایش و فرآوری خون دوستان نیست. داشتن خون کافی و در دسترس فقط زمانی میسر است که داوطلبان تندرست مرتباً خون اهداء کنند.
۶) درست
در مورد جراحی‌های از پیش تعیین شده، غالباً ممکن است خون خودتان را زودتر از موقع اهداء کنید. تا اگر در طی عمل جراحی به خون نیاز باشد، از آن استفاده کنید. ضمناً امکان دارد جراح بتواند در طی عمل جراحی، خون را از زخم شما گرفته و مجدداً به شما برگرداند که این اعمال را انتقال خون ”آتولوگوس“ می‌نامند، نمی‌توانند خون خودشان اینگونه تأمین کنند بنابراین بهتر است افراد سالم، خونشان را به سایرین اهداء نمایند (در مورد اینکه می‌توانید از این روش استفاده نماید، باید با پزشک مشورت کنید).
۷) درست
امروزه خطر دریافت خون ناسالم در حد چشمگیری کاهش یافته است. خون در شرایط بسیار استریل و با رعایت کلیه موازین پزشکی جمع‌آوری می‌شود. مراکز جمع‌آوری خون به‌وسیله بهبود و اصلاح مقیاس‌های ایمنی، به مراقبت از ذخایر خونی کمک می‌کنند راجع‌به بیماری‌ها و شرایط پرخطری که مناسب اهداء خون نیستند، اطلاعاتی در اختیار اهداءکنندگان قرار می‌دهند (مانند بیماری‌های هپاتیت و ...) و به برخی افراد آگاهی می‌دهند که خونشان برای اهداء مناسب نیست.
۸) نادرست
خون دادن از قدرت بدنی شما نمی‌کاهد. زیرا بدنتان خون اهدائی را جبران می‌کند. افراد سالم می‌توانند هر ۸ هفته یکبار خون بدهند. اهداءکنندگان باید لااقل سالی دو بار خون بدهند.
۹) درست
افرادی که از تندرستی کامل برخوردار هستند و سابقه بیماری خاصی نظیر هپاتیت ویروسی، مالاریا، ایدز، صرع، دیابت، امراض قلبی، ریوی، کلیوی، و کبدی نداشته باشند می‌توانند خون خود را اهداء کنند.
۱۰) درست
معمولاً بین ۳۵۰ تا ۴۵۰ میلی‌لیتر از زنان و مردان خون گرفته می‌شود که البته این مقدار خون به سرعت توسط بدن شخص جایگزین می‌گردد.
۱۱) نادرست
اهداء خون، عملی سهل و ساده است. در واقع، اهداء خون کمتر از ۱۰ دقیقه طول می‌کشد و بی‌درد است. تمام فرآیند خونگیری از ابتدا تا انتهاء حدود ۴۵ دقیقه طول می‌کشد.
۱۲) درست
پیش و پس از اهداء خون باید مایعات نوشید و با شکم خالی نباید خون داد. چنانچه پرهیز غذائی خاصی دارید، به پزشک خبر دهید. طبیعی است شخص هنگام اهداء خون دچار هیجان می‌شود مخصوصاً اگر اولین بار باشد. پیشنهاد ما به افرادی که سیگار می‌کشند این است که تا ۲ ساعت پس از اهداء خون سیگار نکشند چون ممک است دچار غش و سرگیجه شوند.
۱۳) نادرست
پس از کمی استراحت و نوشیدن مایعات می‌توانید به‌کار روزمره بپردازید. البته بهتر است با دستی که از آن خون گرفته شده کار سنگین انجام ندهید.
۱۴) درست
هیچ دلیل خاصی وجود ندارد که بعد از اهداء خون نتوانید ورزش کنید بهتر است ورزش خود را با حرکات سبک شروع کنید و زیاد به دستتان فشار نیاورید.
هر فردی می‌تواند خون اهداء کند حتی کسانی‌که تحت نظر پزشک هستند. این افراد چنانچه داروی خاصی مصرف می‌کنند، باید قبل از اهداء خون به پزشک اطلاع دهند.
استفاده از برخی داروها فرد را از اهداء خون منع می‌کند و از آنجا که، سلامتی فرد قبل از هر چیز مهم است به هیچ‌عنوان نباید به خاطر اهداء خون، مصرف داروهای تجویز شده را متوقف سازد.

ابوالفضل امیر دیوانی
ترجمه و تدوین: محقق و پژوهشگر
منبع: National Blood Resource Education Program
و یادداشت‌های شخصی از منابع معتبر

منبع : ماهنامه طمطراق