دین، قانون، اخلاق و حریم خصوصی افراد

چند وقتی است كه انتشار فیلمی كه آنرا منتسب به یكی از بازیگران تلویزیون می دانند، موجی از عكس العمل‌های جامعه را بوجود آورده و بازتاب‌های در این میان داشته است.
یقینا انتشار اینگونه فیلم‌های خصوصی، از صحت و سقم، قضیه، عمدی یا غیر عمدی بودن انتشار آن، مونتاژ و اصل بودن فیلم و یا تشابه به یك فرد خاص، موجب هتك حیثت و آبروی افراد می‌گردد و دل هر انسان با شرف و آزاده و با وجدانی را به درد می‌آورد از این رو اهمیت حفظ آبروی انسان‌ها به حدی است كه هم دین مبین اسلام و سایر ادیان به آن توجه داشته و هم در قوانین عادی مورد اشاره قرار گرفته است.
این امر نگارنده را بر آن داشت تا موضوع را از چند منظر دینی، قانونی و اخلاقی مورد بررسی قرار داده و ملاحظه خواهید فرمود كه هر سه دیدگاه هر گونه ورود به حریم خصوصی را ممنوع اعلام كرده است.
۱ ـ منظر دینی:
قاطبه مردم ایران با تعالیم دین مقدس اسلام آشنایی دارند (حتی هموطنان غیر مسلمان) و به دستورات خداوند متعال نیز آگاهند همان پروردگاری كه بطور صریح در قرآن به حفظ آبروی افراد تاكید دارد و همچنین پیامبر رحمت (ص) و ائمه هدی (ع) سفارشات اكیدی در این خصوص داشته‌اند.
شارع مقدس در سوره‌ها و طی آیات مختلفی از عدم ورود به حریم خصوصی افراد تاكید داشته است و در قرآن سفارش فراوان شده و حتی افراد را از ظن و گمان بد بر حذر داشته است چه رسد به عمل بد، از جمله: آیه ۱۲ سوره مباركه حجرات كه می‌فرماید: ای اهل ایمان، از بسیاری پندارها و ظن بد در حق یكدیگر بپرهیزند كه برخی ظن و پندراها معصیت است و نیز هرگز از حال درون همدیگر تجسس نكنید و از خدا بترسید و توبه كنید كه خدا بسیار توبه پذیر و مهربان است.
همچنین براساس تعلیمات و آموزه‌های دینی، قداست و حرمت افراد به گونه‌ای است كه آبروی یك مسلمان در حكم آبروی خانه خدا یعنی همان كعبه مقدس دانسته شده است تا مردم از هر گونه عمل غیر انسانی و غیر اخلاقی كه موجبات ریختن آبروی افراد گردد احتراز نمایند و پی به اهمیت موضوع ببرند و این امر را می‌توان مصداق ستار العیوب بودن پروردگار عالم دانست.
۲ ـ منظر حقوقی و قانونی:
حفظ شان و منزلت و آبروی انسان‌ها به تبع شرع و فقه شیعه مورد نظر قانون‌گذار كشورمان قرار گرفته به نحوی كه:
▪ براساس اصل ۲۲ قانون اساسی «حیثیت، جان، مال، حقوق، مسكن، شغل اشخاص از تعرض مصون است و نكته مهم اینكه تدوین كنندگان قانون اساسی «حیثیت افراد» را به لحاظ اهمیت موضوع در صدد این اصل قرار داده‌اند كه حكایت از اهمیت ویژه حیثیت افراد جامعه است.
▪همچنین مواد ۶۴۰ و ۶۹۷ قانون م.جازات اسلامی و تبصره ذیل آن در مقام مجازات افرادی كه به انتشار فیلم و عكس افراد مبادرت یا تجارت نمایند، اشاره داشته است.
▪ همچنین قانون نحوه مجازات اشخاصی كه در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز می‌نمایند اشاره به این موضوع دارد.
در این خصوص مجازات افرادی كه اقدام به توزیع فیلم‌های خصوصی افراد می‌نمایند، یقینا قابل مقایسه با عمل غیر انسانی آنها نخواهد بود و بین جرم و مجازات پیش بینی شده تناسبی وجود ندارد و مطمئنا قانونگذار می‌بایست در تدوین قوانین پیشگیرانه‌تر و شدیدتر تجدید نظر نماید و با توسعه قوانین نسبت به زمان پیش رود، زیرا در این خصوص نمی‌توان به عدم وجود قوانین مربوطه استناد نمود و موجب هرج و مرج اجتماعی فراهم می‌شود، به عنوان مثال در بحث جرائم اینترنتی كه بخشی از این جرم‌ها نیز بوسیله استفاده از این فناوری تحقق یافته است با كمبود و خلاء قانونی جدی مواجه هستیم، هر چند صرف مجازات شدید عامل اصلی و بازدارنده بحساب نمی‌آید و لیكن درست اجرا شدن قانون و به موقع بودن ضمانت اجرایی آن، تاثیر فراوانی خواهد داشت و از طرفی نمی‌توان صرفا به مجازات‌های سنگین اكتفا نمود زیرا این امر نیازمند كار فرهنگی نیز می‌باشد و مجازات‌ها هر چه كه شدید باشند ممكن است مقطعی و موقت باشند، فلذا این مسائل یك بعد فرهنگی نیز دارند كه توجه ویژه‌ای را در این امر می‌طلبد.
نگارنده با اطلاع و آشنایی از سیستم قضایی كشور مطئمن است كه در این گونه پرونده‌ها هیچگونه گذشت و مماشاتی صورت نخواهد گرفت. زیرا این‌گونه جرائم از آن دسته جرائم حقوق الهی و عمومی هستند كه موجب جریحه دار شدن جامعه می‌گردند و با وجود قوانین مربوطه اعم از شدید یا ضعیف، برخورد لازم صورت خواهد گرفت و البته قانونگذار كشورمان نیز به تبعیت از شرع انور اسلام و جهت جلوگیری از هر گونه آثار سوء و لزوم محاكم افراد نزد حاكم، رسیدگی به این امور را به دادگاه‌ها واگذار نموده است نه ضابطین و یا دادسرا، و به همین دلیل است كه براساس تبصره ماده ۴۳ قانون آئین دادرسی كیفری، تحقیق در جرائم منافی عفت را ممنوع دانسته است مگر در مواردی كه جرم مشهود باشد یا دارای شاكی خصوصی بوده كه در مورد اخیر هم توسط قاضی دادگاه انجام گیرد، كه البته براساس تبصره ۳ بند (ن) ماده ۱۳ اصلاحی مورخ ۲۸/۷/۸۱ قانون دادگاه‌های عمومی و انقلاب، اشاره به رسیدگی به این امور در دادگاه‌ها دارد مگر اینكه به تشخیص دادستان تحقیقات راجع به سایر جهات ضرورت داشته باشد كه با توجه به وجود ابعاد و جهات مبهم اینگونه پرونده‌ها، لزوم رسیدگی توسط دادسرا كاملا احساس می‌شود و امیدواریم با درایت دستگاه قضایی این موضوع از بعد حقوقی به نحو اكمل به سرانجام مقصود برسد و عاملان ترور شخصیت افراد كه مبادرت به پخش اینگونه فیلم‌ها می‌نمایند به مجازات برسند، ضمن اینكه فعلا هیچ شخصی به لحاظ مراحل تحقیقات پرونده نمی‌تواند هیچگونه اظهار نظر حقوقی نماید، آنچه كه موجب رنج جامعه شده، این موضوع است كه چنانچه احتمال جاری شدن صیغه شرعی ازدواج، اعم از موقت یا دائم بین طرفین انجام گرفته شده باشد، آنگاه فاجعه توزیع یك فیلم خصوصی و عواقب وحشتناكی كه برای آن افراد و جامعه در پی خواهد داشت بیشتر مملوس خواهد شد، هر چند صرف توزیع و تكثیر این گونه فیلم‌ها و صرف‌نظر از مشروع بودن یا نبودن آنها به هر نحو و توسط هر شخصی هم حرام است و هم جرم و آیات عظام نیز بر این مسئله اتفاق نظر دارند.
۳- منظر اخلاقی:
حال وظیفه ما به عنوان یك انسان، یك مسلمان و یا ایرانی چیست؟
یقینا انتشار اینگونه فلیم‌ها كه متاسفانه رو به افزایش است تبعات منفی فراوانی را در جامعه بر جای خواهد گذاشت كه برخی از تبعات آن، ذیلا بیان می‌شود:
▪اولا: پخش اینگونه فیلم‌ها چه عمدی و غیر عمدی موجب از بین رفتن قبح آن در جامعه خواهد شد، زیرا جامعه ایرانی به لحاظ بافت مذهبی و دینی و اخلاقی، اینگونه مسائل را بر نتابیده و نخواهد پذیرفت.
▪ثانیا: هر فردی كه دارای وجدان نیكو و پاك باشد به عمق فاجعه پی خواهد برد و از این قضیه رنج می‌برد كه چرا بایستی اعمال و رفتار خصوصی افراد بر ملاء شود . در صورتیكه دستورات دینی، اخلاقی ما چیزی غیر از این است و حتی شارع در بحث مجازات‌های حدی و شك در مجرم بودن مرتكب، قاعده فقهی «درء حدود» را اعمال می‌نماید یعنی چنانچه شبهه‌ای در جاری شدن حد الهی باشد آن حد جاری نخواهد شد و بر حسب مورد ممكن است مجازات‌هایی برای مجرم در نظر گرفته شود.
▪ثالثا: اگر رابطه شرعی صحیح زوجیت بین این افراد وجود داشته باشد آیا انتشار این تصاویر حریم امنی را برای آنها بر جای خواهد گذاشت؟ آیا آن افراد و خانواده آنها می‌توانند مثل سایرین در جامعه زندگی كنند؟ آیا توزیع كنندگان راضی می‌شوند فیلم‌های خانوادگی خودشان ولو با پوشش معمولی به نمایش عمومی درآید؟ كسانی كه این فیلم‌ها و تصاویر را در اینترنت برای جهانیان به نمایش گذاشته‌اند آیا واقعا ایرانی و با همان ویژگی‌های غیرت و تعصب غرور انگیز خاص ایرانی هستند؟ آیا توزیع كنندگان این گونه فیلم‌ها واهمه‌ای از عذاب الهی ندارند؟ مگر نه اینكه كتمان گناه یكی از سفارشات دین مبین اسلام است كه حتی به افراد توصیه شده است كه گناهان خویش را كتمان كنند،حال چه رسد به گناه دیگران.مگر نه اینكه در طول تاریخ افراد گناهكاری وجود داشته كه پس از مراجعه به درون خویش و توبه به درگاه خدای خویش رستگار شده‌اند؟ چرا بایستی با برملا نمودن اسرار دیگران موجبات فنای آنها را فراهم نمود و بر فرض خطاكار بودن فرصت توبه و زندگی را از آن افراد كه بعضا مرتكب لغزش شده یا مورد سوء استفاده قرار گرفته‌اند را گرفت، چه اینكه افرادی كه گناهكار هم نباشد و صرفا به لحاظ غفلت و البته اشتباه خویش و سوء استفاده دیگران موجب بروز چنین مسائلی می‌شوند، به راستی قربانی این گونه اعمال چه كسانی هستند؟
بنابراین لازم است مردم شریف ایران كه همواره حامی نوامیس فرزندان این مرز و بوم بوده‌اند در یك اقدام خدا پسندانه و اخلاقی و انسانی برای كمك به قربانیان و كمك به جامعه و خانواده و فرزندان خود نسبت به جمع آوری و امحاء این‌گونه فیلم‌ها و آثار اقدام و از هر گونه دامن زدن و شایعه پراكنی در این خصوص دوری جسته و همگی از خداوند متعال بخواهیم عوامل و كسانی را كه اقدام به پخش و تكثیر یا فروش این‌گونه فیلم‌ها در سطح كشور نمودند و بدین وسیله موجبات هتك حیث افرادی را فراهم آوردند و از طرفی جامعه را ناامن ساختند مورد لعن و نفرین خویش قرار دهد و آنان را مشمول آیه ۶۸ سوره مباركه احزاب گرداند كه می‌فرماید «تو ای خدا عذاب آنان را سخت و مضاعف ساز و به لعن و غصب شدید گرفتارشان گردان» و یقینا وعده الهی مبنی بر عقوبت و مجازات افراد در این دنیا و آخرت محقق خواهد شد ، برای قربانیان این جنایات كه آبرویشان در خطر است به عنوان یك برادر و خواهر دینی دعا كنیم و براساس دستور صریح آیه ۲۵ سوره مباركه شورا كه می‌فرماید:
«و اوست خدایی كه توبه بندگانش را می‌پذیرد و گناهانشان را می‌بخشد و هر چه كنید می‌داند.» برای خود و دیگران طلب آموزش، آرامش و صبر نماییم و به قول شاعر شیرین زبان پارسی كه شعر او را بر سر در سازمان ملل متحد برای جهانیان نگاشته‌اند تا جهانیان به آن عمل نمایند، ما نیز به این مضمون توجه نموده و انسان بودن خود را به اثبات برسانیم و به آنان جامعه عمل بپوشانیم، باشد كه خدای رحمان از همگی ما در گذرد.
بنی آدم آعضای یكدیگرند
كه در آفرینش زیك گوهرند
چو عضوی بدرد آورد روزگار
دگر عضو‌ها را نماید قرار
تو كز محنت دیگران بی‌غمی
نشاید كه نامت نهند آدمی
در پایان با ذكر اینكه این شرح، تمنایی است از حیث رعایت اخلاقی و تذكاری است جهت رعایت آبروی هموطنان ، ضمن اعتقاد به این موضوع كه علیرغم كمبود عنصر قانونی در این مورد، برخورد قضایی لازم صورت خواهد گرفت و لیكن آنچه را كه مورد درخواست است احترام به حیثیت، آبرو، حریم خصوصی و پیروی از فرامین الهی و توجه به این مهم كه فقط آحاد ملت بزرگوار ایران هستند كه می‌توانند آثار اینگونه مسائل را در جامعه از بین ببرند، زیرا جامعه ایران متمایز با جوامع غربی كه خود صادر كننده انواع فیلم‌ها و تصاویر غیر اخلاقی است می‌باشد و اگر با این مسئله برخورد صحیح نشود یقینا متضرر خواهیم شد.
پس شایسته است با یك بسیج اخلاقی و انسانی نسبت به جمع آوری و امحاء اینگونه فیلم‌ها اقدام نموده تا موجب مرگ روحی و فنای انسان‌هایی كه در واقع قربانی شده‌اند نگردیم و آنها را به زندگی باز گردانیم كه مطمئنا دست یاری اینگونه افراد به سوی شما دراز شده است و منتظر یاری جوانمردانه شما هستند زیرا واقعیت این است كه دستگاه قضایی و دولت حتی با بكارگیری تمام امكانات خویش نمی‌تواند جلوی انتشار این فیلم‌ها را بگیرد و حتما كمك مردم در عدم بوجود آمدن چنین بسترهایی كار ساز است.

منبع : خبرگزاری فارس