دوست دارم سال ۸۷ را با تلویزیون بگذرانم

پروانه معصومی در سال ۱۳۲۳ در تهران متولد شد. تحصیلاتش را در دانشکده زبان‌های خارجی دانشگاه ملی (دانشگاه شهید بهشتی) به اتمام رساند و فعالیت خود را به عنوان بازیگر با فیلم کوتاه سفر در سال ۱۳۵۰ آغاز کرد و پس از آن در فیلم‌هایی چون «رگبار»، «کلاغ»، «غریبه و مه»،‌ «تاتوره»، «گل‌های داوودی»، «ترنج»، «جهیزیه‌ای برای رباب» و «سال‌های خاکستری» نقش‌آفرینی کرد و در سال ۱۳۶۶ برنده جایزه بهترین بازیگر زن از جشنواره بین‌المللی فجر شد.
«امام علی(ع)»، «پلیس جوان»، «مسافر ری»، «دریایی‌ها»، «مستانه» و... از جمله مجموعه‌های تلویزیونی است که طی این سال‌ها با حضور او از رسانه ملی به نمایش درآمده است.نوروز امسال پروانه معصومی به ایفای نقشی متفاوت در مجموعه تلویزیونی «نشانی» استعداد خود را در قالب طنز نیز به رخ کشید. به همین بهانه با او هم‌صحبت شده‌ایم.
▪ در ابتدا از اولین تجربه همکاری با مجموعه‌های مناسبتی و شتاب تولید بگویید.
ـ در مجموعه «نشانی» به مانند دیگر آثار مناسبتی با مشکل زمان مواجه نبودیم و با توجه به فرصت مناسبی که در اختیار داشتیم سعی کردیم از بروز اشتباهاتی که در مجموعه‌های این‌چنینی دیده می‌شود پیشگیری کنیم.
▪ شما از ابتدا برای همین نقش انتخاب‌شده بودید؟
ـ بله، آقای رامبد جوان در حدود پنج ماه قبل از شروع کار طی تماس تلفنی ابراز تمایل کردند که مشتاقند نقش را به من بسپارند. پس از مطالعه فیلمنامه نقش اختر را پسندیدم اما همزمان با پیشنهاد نقش، سه پروژه تلویزیونی دیگر هم پیشنهاد شده بود که همگی در خور توجه بودند.
▪ قطعا بازی در نقش اختر خیلی برایتان جذاب بوده که به آنها ترجیح داده‌اید؟
ـ شباهت نقش‌های پیشنهاد شده به دیگر آثاری که در آنها حضور داشتم و وجه تمایز شخصیت اختر من را برای حضور در مجموعه «نشانی» ترغیب کرد.
ضمن اینکه از نقش‌های همیشگی فاصله گرفته بودید و در خلق موقعیت‌های طنز هم موفق عمل کردید.
مجموعه تلویزیونی «نشانی» از نظر اجرایی کار جدیدی بود اما از نظر شخصیتی قرابت زیادی با من داشت چرا که برخلاف نقش‌هایی که تاکنون بازی کرده‌ام آدم شاد و شوخی هستم. من چهار خواهر دارم که یکی از آنها طنز فوق‌العاده قوی‌ای دارد و بقیه هم افراد شوخ‌طبعی هستند. همیشه سعی کرده‌ایم در تقابل مشکلات و سختی‌ها با خنده برخورد کنیم و زندگی را خیلی سخت نگیریم. در «نشانی» کاملا با اختر همذات‌پنداری کرده و فکر می‌کردم خودم هستم و برای اولین بار در زندگی با چنین موقعیت‌هایی مواجه شده‌ام (که مطمئنا به همین راحتی هم برخورد می‌کردم) بنابراین در طول کار احساس خستگی کمتری داشتم.
▪ در سینما و تلویزیون اصولا شخصیت‌های جوان حضور پررنگ‌تری در قصه دارند اما در مجموعه «نشانی» در میزان نقش شخصیت‌های میانسال و جوان قصه تعادل و تساوی وجود داشت. چقدر این مولفه شما را به پذیرش نقش ترغیب کرد؟
ـ من همیشه سعی کرده‌ام از پذیرفتن نقش‌های بی‌رمق و کمرنگ پرهیز کنم چرا که معتقدم ایفای چنین نقش‌هایی به توانایی و تجربه خاصی نیاز ندارد البته ادعایی هم در این زمینه ندارم. اما دلیل حضور من در این مجموعه صرفا پررنگ بودن نقش نبوده است. هر چند این موضوع که شخصیت‌های دیگر مجموعه پا به پای جوان‌ها هستند و حاشیه‌نشین نمی‌شوند برایم ارزشمند بود.
▪ و سوژه خانوادگی داستان؟
ـ بسیار زیاد. در تلویزیون از خانواده‌های سنتی تصویری ترسیم شده است که ناخودآگاه موضوع دخالت و عدم استقلال را به ذهن مخاطب متبادر می‌سازد اما در این مجموعه ما خانواده‌ای سنتی را می‌بینیم که با گرمی خاصی دور هم می‌نشینند و منسجم هستند بدون آنکه در کار هم دخالت کنند.
از ویژگی‌های این مجموعه تنوع شخصیت‌های زن داستان است؛ البته این موضوع باعث نشده که کاراکترهای مرد نادیده گرفته شود. «اختر» هم علی‌رغم سنتی و ایده‌آل بودن متفاوت از سیمای زن سنتی و مادر مهربانی است که تاکنون در تلویزیون دیده‌ایم. این موضوع به جزئیات شخصیت‌پردازی معطوف می‌شود که تخت و یک‌بعدی نیست.
خوشبختانه تمام شخصیت‌های داستان این مجموعه نوروزی حتی نقش‌های کوتاه مجموعه از جمله خانمی که در امامزاده حضور داشتند صاحب شناسنامه بودند. این موضوع نشان می‌دهد که نویسنده چشم بینایی دارد و به جزئیات موجود در جامعه توجه می‌کند.
▪ چقدر تاثیر نگاه زنانه را در شخصیت‌پردازی‌ها و بافت داستان احساس کردید؟
ـ کاملا ردپای یک نویسنده زن در فیلمنامه «نشانی» مشهود بود، البته نه اینکه شخصیت‌های مرد قصه فراموش شده باشند،‌در واقع ظرافت زنانه‌ای در فیلمنامه به کار رفته بود.
خانم فلورا سام علاوه بر فیلمنامه‌نویسی به عنوان بازیگر نیز در مجموعه دیده شدند، با توجه به حضور نویسنده در پشت صحنه،‌چقدر فرصت تعامل و ارائه پیشنهاد برای پخته‌تر شدن نقش وجود داشت؟
خوشبختانه خانم فلورا سام گوش شنوایی برای پیشنهادات داشتند و به‌راحتی انتقادات را می‌پذیرفتند. وقتی پیشنهادی مطرح می‌کردم می‌گفتند که روی آن فکر خواهند کرد. من هم پیگیری نمی‌کردم چرا که تصورم بر این بود که خیلی ساده از روی موضوع پیشنهادی گذشته‌اند.
اما زمان مطالعه فیلمنامه متوجه می‌شدم که تمام موارد ذکرشده را مورد توجه قرار داده‌اند. انعطاف‌پذیر بودن ایشان خیلی جالب بود چرا که اصولا جوان‌ها پافشاری عجیبی بر تفکرات خود دارند. حتی در فیلمنامه سکانسی وجود داشت که به شخصه خیلی با آن موافق نبودم. وقتی موضوع را با ایشان در میان گذاشتم، صحنه موردنظر را بازنویسی کرده و حتی جویای نظر من شدند.
▪ شما چه گفتید؟
ـ من هم نفس راحتی کشیدم و گفتم امشب خواب راحتی خواهم داشت وایشان جواب جالبی دادند، گفتند: دوست ندارم صحنه‌ای را برخلاف میل باطنی‌تان بازی کنید. مطمئن باشید که حتماً آن را به خواسته شما نزدیک می‌کردم.
▪ از ویژگی کار با یک کارگردان جوان بگویید؟
ـ کار کردن با آقای رامبد جوان و گروه جوانی که در مجموعه همکاری داشتند، بسیار جذاب و مفرح بود. نکته مهم اینکه آقای جوان شناخت خوبی از طنز دارند و به خواسته‌هایشان واقفند.
▪ با توجه به جنس بازی و چهره، نقش‌هایی که تاکنون از شما دیده‌ایم بسیار جدی بوده است. نتیجه این تجربه چقدر شما را به پذیرفتن آثار طنز ترغیب می‌کند؟
ـ ... قضاوت نتیجه کار به عهده مخاطبان است اما با توجه به روحیه شاد و شوخ‌طبعی که دارم، اگر کار طنز خوب پیشنهاد شود، می‌پذیرم. (با خنده) همیشه که نباید اشک بریزیم و مخاطب را وادار به گریه کنیم. بعد از پخش مجموعه تلویزیونی «نشانی» یکی از دوستانم از خانه سینما تماس گرفته و گفتند که «خانم معصومی آنقدر من همراه شما در کارهای سینمایی و تلویزیونی‌تان اشک ریخته‌ام که حد و اندازه ندارد. خوشبختانه این بار با شما خندیدم. لطفا از این به بعد بخندید که خنده به شما بیشتر می‌آید.
به نظر می‌رسد بعد از این شما را بیشتر در آثار طنز تلویزیون خواهیم دید.
بله، مطمئنا اگر در آینده نیز طنز خوبی پیشنهاد شود، می‌پذیرم. آنچه برایم اهمیت دارد، اثرگذاری نقش در جامعه است و قالب طنز یا جدی آن تاثیر چندانی در انتخابم ندارد. در مجموعه «نشانی» هم نقشی که بازی کردم، در عین طنز بودن بسیار جدی است. همانطور که در پایان مجموعه مشخص می‌شود که او زن مدیری است و همه را هدایت می‌کند، به مانند استاد خیمه‌شب‌بازی، نخ هدایت همه در دست او بوده است.
▪ اگر موافق باشید از مجموعه تلویزیونی «نشانی» فاصله گرفته و از کارهای آینده برایمان بگویید.
ـ در حال حاضر مشغولیت سینمایی و تلویزیونی ندارم.
▪ به تئاتر فکر می‌کنید؟
ـ خیر، با وجود علاقه بسیاری که به این عرصه دارم، فرصت محدود اجازه فعالیت در این حوزه را نمی‌دهد چرا که ساکن تهران نیستم و تمرین و اجرا حداقل ۳ ماه فرصت می‌خواهد که من نمی‌توانم طی این مدت از خانواده‌ام دور باشم.
▪ از برنامه‌هایتان در سال جدید بگویید.
ـ در فکر کارگردانی دو اثر مستند با موضوع «چغازنبیل» و داستان زندگی یک پهلوان هستم. امیدوارم با یاری خداوند موفق به ساخت این دو اثر شوم که به اعتقاد من می‌تواند برای نسل جوان آموزنده و جذاب باشد.
▪ در زمینه نویسندگی چطور؟
ـ یک فیلمنامه آماده دارم که البته نگارش آن را خانم انسیه روشن به عهده داشته‌اند و طرح قصه از من بوده است. پیش از این فیلمنامه کوتاهی به قلم ایشان خوانده بودم که نشان‌دهنده استعداد سرشارشان در زمینه فیلمنامه‌نویسی بود و من را مصمم کرد که با تبادل نظر، نگارش فیلمنامه را به ایشان بسپارم. قصه فوق‌العاده جذاب و ماورایی است و امیدوارم بتوانیم در سال جاری آن را جلوی دوربین ببریم.
▪ برای فعالیت در سال جدید از ۳ گزینه تئاتر، سینما و تلویزیون کدام عرصه را ترجیح می‌دهید؟
ـ تلویزیون. علاقه‌مندم کاری که انجام می‌دهد بازتاب مفیدی داشته باشد. تلویزیون رسانه پرمخاطبی است و اگر در این مدیوم پروژه‌ای پیشنهاد شود که تاثیرگذاری درستی داشته باشد، آن را ترجیح خواهم داد.
▪ در کارنامه کاری خود کدام‌یک از نقش‌های تلویزیون را بیشتر می‌پسندید و به آن تعلق خاطر دارید؟
ـ هر بازیگر نقشی را می‌پذیرد که مورد پسندش واقع شده است. من هم به تمام کارهایی که تاکنون انجام داده‌ام تعلق خاطر دارم اما در مرور این آثار آنچه بیش از دیگر آثار توجهم را جلب می‌کند، نقش همسر مالک‌اشتر در مجموعه تلویزیونی «امام علی(ع)» است.
▪ در انتها از کارهای آماده پخش خود بگویید؟
ـ در مجموعه تلویزیونی «حضرت یوسف(ع)» نقش کوتاهی دارم که در نوع خود متفاوت است. ظاهرا زمان پخش این مجموعه تاریخی برای تابستان امسال در نظر گرفته شده است.

نرگس عاشوری

منبع : روزنامه تهران امروز