اهر ، استان آذربایجان شرقی

ارسباران و مركز آن اهر، دژ قوم ماد و رودخانه ارس مرز دولت ماد بود. اهر از شهرهای قدیمی آذربایجان است. این شهر قبل از اسلام اوزانلار نام داشت و به نام میمد نیز مشهور بود. بعد از ظهور اسلام به نام اهر یا اهریچ خوانده شد كه حاكم‌نشین قره‌داغ بود.
در سال 23 هجری قمری در زمان خلیفه دوم، قوای اسلام به فرماندهی بكر بن عبداللّه به این منطقه دست یافتند.
در زمان خلافت عباسیان از سال 200 تا 222 هجری قمری بابك خرمدین در آذربایجان بر علیه خلیفه عباسی (معتصم ستمگر) قیام كرد و قریب به 20 سال در مقابل سپاهیان خلیفه مقاومت نمود و حماسه‌ها آفرید. او بزرگ‌ترین سرداران عرب و سپاهیانش را كه بیش از 250 هزار نفر بودند نابود كرد.
در زمان حكومت شهریاران گمنام (كنگریان، جستانیان، آل مسافر، روادیان) شهر اهر در ردیف سرزمین قهرمانان استقلال طلب ایران بود.
پس از حكومت سلجوقیان و خوارزمشاهیان، در زمان اتابكان، شهرستان اهر مركز حكومت اولاد جهان پهلوان، اتابك آذربایجان بود و تعدادی از آنان به نام مالك اهر در ارسباران حكومت كردند.
در زمان حكومت صفویه جنگ سختی بین مردم اهر و ایل بایبوردلو با قشون عثمانی در محل معروف به قانلی‌گول در جنوب اهر اتفاق افتاد.
در دوره‌ قاجاریه و جنگ‌های ایران و روس شهر اهر مركز فرماندهی عباس میرزا نایب‌السلطنه بود. در سال 1228 هجری قمری، زمان وقوع جنگ‌های اصلاندوز، سرجان ماكدونالد سفیر انگلستان در ایران به اتفاق میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی، در اهر به حضور فتحعلی‌شاه قاجار رسید. در بیماری وبای وحشتناك تبریز به سال 1228 قمری كه عده‌ بی‌شماری تلف شدند، محمدشاه مدتی در اهر اقامت داشت و به امور آذربایجان رسیدگی می‌كرد.
مظفرالدین شاه قاجار در سفری به ارسباران بعضی مناظر طبیعی اروپا را با نقاط دل‌انگیز این منطقه مقایسه كرده است.
در سال 1240 هجری قمری سپاه ژنرال مدداف روسی با استفاده از غفلت حكام ارسباران، از ارس عبور كرد و اهر را گرفت. ولی بعد از مدتی عقب‌نشینی كرد و به قفقاز برگشت. در دوره دوم جنگ‌های ایران و روس (43-1241 هـ.ق) كه ژنرال پاسكویچ روسی تبریز را در تصرف داشت، ژنرال گراف سوخان برای تصرف اهر و اردبیل به این منطقه آمد و شهرها و روستاهای مسیر راه را تصرف و به آزار و اذیت مردم بی‌دفاع پرداخت.
رضاخان در اوایل حكومت خود مسافرتی به ارسباران كرد و در گردنه مشك عنبر، دستور داد تا اسم قره‌داغ را مشكبار بنامند كه عملی نشد.
آنچه در تاریخ معاصر آذربایجان معروف و مهم است قیام مردم تبریز به رهبری ستارخان (سردار ملی) در انقلاب مشروطیت است. او اهل ارسباران بود و به نام ستاره قره‌‌داغی معروف است.