آلودگی صوتی با چهار میلیون دلار خسارت

اكثر انسان ها با شنیدن صدای ناهنجار مانند ترمز اتومبیل از خود عكس العمل نشان می دهند و یا با شنیدن صدای موسیقی ملایم احساس وجد و آرامش می كنند. پیشرفت تكنولوژی و استفاده از ماشین آلات به جای ابزار دستی ضمن آسان كردن كارها و افزایش تولید در بخش صنایع سبب به وجود آمدن مشكلات زیست محیطی شده است. یكی از این مشكلات، مسائل ناشی از آلودگی صدا است. بررسی های متخصصان در زمینه آلودگی صدا، به ما نشان می دهد كه، صدای زیاد می تواند اثرات نامطلوبی بر بدن انسان خصوصا سیستم شنوایی بگذارد. تأثیر صدا بر سیستم شنوایی می تواند آسیب آستانه شنوایی را به همراه داشته باشد و این امر سبب شده تا كری های ناشی از صدا را جزو بیماری های مهم ناشی از كار به حساب آورند. هرچه شدت و دوام صوت بیشتر باشد، اثر نامطلوب آن برانسان زیادتر است و هرچه صوت زیرتر باشد مضرتر از صدای بم است.به طور كلی اثرات صدا بر انسان را می توان به ۷ دسته تقسیم كرد.
۱ اثر صدا بر انجام كار:صدای ناهنجار بر كارهای فكری بیش از فعالیت های فیزیكی بدن مزاحم انسان است. طبق برآوردهای سازمان بهداشت جهانی، سروصدا در سراسر دنیا روزانه ۴ میلیون دلار خسارت به كارهای دفتری وارد می آورد و این ضرر به جهت اشتباه شنیدن و خستگی و فشار ذهنی ناشی از صدا است.تحقیقات نشان داده كه كارگران در محیط پرسروصدا بیشتر دعوا كرده، زودتر خسته شده و غیبتشان از كار نیز بیشتر است. در حالی كه در محیط كم سروصدا بازده كار آنها افزایش می یابد. ۲ اثر صدا بر آسایش انسان:صدا بر خلاف نور،خاصیت جذب یا نفوذ دارد. احساس شنوایی یك احساس شبانه روزی و دائمی است. به راحتی می توان چشم ها را بست، اما بستن سیستم شنوایی یا گوش انسان كار انجام نشدنی است. مردم به ویژه افراد شهرنشین، سروصدا را به عنوان یك عامل مزاحم به شمار می آورند.۳ میزان اختلالات در مكالمه نشنیدن یا اختلال در رسیدن پیام ممكن است در میزان كارایی، اجرای دستورات كاری، درك علائم اضطراری و روابط بین افراد اثر سو داشته باشد.
۴ اثر صدا بر انسان:این اثر را می توان از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار داد، اما آنچه مد نظر است اثرات روانی صدا بر انسان است كه این اثرات بستگی به شدت صدا نداشته، زیرا گاه ممكن است كوچك ترین صدا موجب شدیدترین عكس العمل در انسان شود. آثار روانی صدا بر حسب شخص، موقعیت زمان و حالات روانی متفاوت است. مسئله فشار روحی و فكری و تأثیر صدا بر آن موضوعی است بحث انگیز كه متأسفانه منابع مفید در این مورد بسیار اندك است.در بخش فیزیولوژیك، با توجه به اینكه سیستم شنوایی انسان اولین دریافت كننده امواج صوتی است، عضو حساس بدن و تأثیر پذیرترین اندام بدن در برابر صداست. تحریك دستگاه شنوایی توسط صدا، تغییرات خاصی را در گوش انسان ایجاد می كند كه این تغییرات شامل تغییر موقت آستانه شنوایی، تغییر دائمی آستانه شنوایی و تغییر غیر قابل بازگشت آستانه شنوایی است. سایر اثرات صدا كه بر حسب شدت صوت، زمان و موقعیت شخص ایجاد می شود شامل زخم معده، سردرد، میگرن، بالارفتن فشار خون، تحریك حركات دودی روده، سقط جنین، تغییر در ضربان قلب، سرطان و ایست قلبی است.۵ اثر امواج فرا صوت:با پیشرفت صنایع جدید به ویژه پیدایش هواپیماهای سریع السیر، امواج فرا صوت اهمیت زیادی پیدا كرده اند. این امواج به خوبی می توانند باكتری ها و تك سلولی ها را كشته و حتی ظرف چند دقیقه باعث مرگ قورباغه ها شوند.
چنین امواجی بدون شك اگر منجر به مرگ حیوانات بزرگ تر و انسان نشوند، بی ضرر هم نخواهند بود. به عنوان مثال برای اینكه درجه حرارت بدن انسان به حد غیر قابل تحمل برسد و موجب مرگ شود، لازم است بدن انسان بتواند بیش از نیم درصد انرژی موجود در این امواج را از طریق هوا جذب كنند.۶ زیان های مالی ناشی از صدای ناهنجاردر مدارس و دانشگاه هایی كه در نزدیكی فرودگاه قرار دارند، صدای ناهنجار هم بر جنبه تحقیقاتی و هم از نظر پایین آوردن ارزش زمین موثر است. صرف نظر از تأثیر بر ساختمان ها زمین هایی كه دارای عوارض طبیعی خاص هستند نیز به مقدار زیاد تحت تأثیر این ره آورد تكنولوژی خواهند بود. طبق آزمایشات به عمل آمده رشد تنباكو به مقدار قابل توجهی بر اثر صدای ناهنجار كاهش می یابد. صدا ممكن است باعث شكسته شدن شیشه پنجره ها، ایجاد شكاف در ساختمان ها، پایین آوردن ارزش زمین، كاهش محصولات كشاورزی، آزردگی و مزاحمت در امر تفریح و آسایش انسان شود كه هر یك از این عوارض به نوبه خود از اهمیت بسزایی برخوردار است. در نهایت جهت كنترل و پیشگیری این سوغات تكنولوژی قرن بیست ویكم باید به مكان یابی صنایع در مناطق كم تردد، كنترل صدا وتوجه به افراد در معرض آن، استقرار نظام های زیست محیطی و بهداشتی در صنایع، افزودن و یا حداقل به استاندارد رساندن سرانه فضای سبز در شهرها، عایق بندی ساختمان ها و استفاده از شیشه های دو جداره ودر نهایت قانونمند كردن و الزامات اجرایی قوانین مدرن صوت اشاره كرد.

پروین نصیری - مرضیه ملكی: كمیته صدای انجمن متخصصان محیط زیست ایران

منبع : سایر منابع