چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
مجله ویستا
بانوی بزرگ اسلام
حضرت زینب «سلام الله علیها» پنجم جمادی الاول سال پنجم هجری در خانواده عصمت و طهارت چشم به جهان گشود.پیامبر(ص) او را به «زینب» نامگذاری كرد.معنای این نام مبارك همانطور كه در «لسان العرب» آمده عبارت است از: درخت خوش منظر وخوش بو می‌باشد.حضرت زینب (س) با فرزند عمویش عبدالله فرزند جعفربن ابوطالب كه به شجاعت و مروت و كرامت معروف است ازدواج كرد و حاصل این ازدواج مبارك فرزندانی شایسته بنام علی، عون، محمد، عباس و ام كلثوم بود. حضرت زینب برادرش سالار شهیدان را در واقعه كربلا با تمام وجود یاری كرد و دو فرزندش محمد و عون در این واقعه جانگداز به شهادت رسیدند.این بانوی قهرمان در حقیقت مادر دو شهید است مادری كه با عقل و فكرش و حكمت وشجاعتش مشعلدار حقیقت و حق بود و اگر مبارزات سلحشور او نبود از كربلا و چهره درخشان مجاهدان اسلام چیزی باقی نمی‌ماند. آن بانوی بزرگ در ۱۵ ماه رجب در سال ۶۲ هجری وفات یافت.او همانطور كه شاعر اهل‌البیت(ع) گفته است: زینب پاكترین زنی بود كه در آغوش حضرت فاطمه تربیت شد و از كانون فیض و فضیلت امام علی (ع) و علوم پیامبر به عنوان بهترین غذای روحی بهره گرفت.
● سیمای روایی حضرت زینب(س)
فاطمه (س) به وجود زینب، گوهر تابناكی كه بزودی از اودرخشیدن می‌گرفت، افتخار می‌كرد. آری! دختر رسول خدا(ص)، فرزندی‌پاك را در خود می‌پرورید كه با ظهورش مایه افتخار و زینت پدر می‌شد. از قضا در همان روزها رسول خدا (ص) به مسافرت رفته بود ودختر آفتاب بی‌حضور او پای به عرصه وجود گذاشت.فاطمه (س) رو به‌همسرش علی (ع) كرد و گفت: پدر در سفراست؛ نام این دختر را چه‌بگذاریم؟ علی(ع) پاسخ داد: در این باره بر حضرت رسول سبقت نمی‌گیرم. صبر كن. بزودی ایشان بر می‌گردد. وقتی، رسول خدا (ص)آمد، این كار را به خدا سپرد، جبرییل نازل شد و گفت: خدای تو سلام می‌رساند و می‌فرماید: نام دخترت را «زینب» بگذار.
رسول‌خدا (ص) آنگاه زینب را خواست.او را بوسید و به مشتاقانی كه دراطرافش گرد آمده بودند، فرمود: «به حاضران و غایبان توصیه می‌كنم احترام این دختر را نگاه‌دارید.براستی او شبیه خدیجه كبری (س) است.» زینب(س) بانویی‌بلند بالا بود و چهره‌یی نورانی و با وقار و صاحب سكینه داشت.
در حیا و عصمت، مانند مادرش، فاطمه زهرا (س) و در شیوایی و رسا سخن گفتن، مثل پدر بزرگوارش، علی (ع) بود.زینب بردباری رانیز از برادرش حسن و شجاعت را از حسین (علیهما السلام) در خودجمع كرده بود.
خوب است‌بدانیم: «ام كلثوم» و «ام عبد الله» و «ام‌الحسن» كنیه‌هایش بود و البته «ام المصایب»، «ام الرزایا» و «ام النوایب» نیز بعدها به وی می‌گفتند.اما لقب‌هایش‌عبارتند از: «عقیله بنی هاشم»، «عقیله الطالبیین، «صدیقه‌صغری»، «عصمت صغری»، «الراضیه»، «امینه الله»، «عالمه‌غیر معلمه»، «فاهمه غیر مفهمه»، «مجتهده»، «حافظه‌الودایع و الاسرار» و «موؤقه فی نقل الاحادیث و الاخبار.»
در بین این لقب‌ها چهار لقب (عالمه غیر معلمه، مجتهده، حافظه‌الودایع و الاسرار و موثقه فی نقل الاحادیث و الاخبار) گویای‌مقام والای علمی و روایی این بانوی بزرگوار است كه كمتر موردبررسی قرار گرفته است.
آری همه زینب را با عنوان افتخارآمیز «سفیر كربلا» می‌شناسند و به‌همین علت ویژگی‌های دیگر او تحت الشعاع حماسه بزرگ عاشورا قرار گرفته و ابعاد مهمی از شخصیتش مورد بی‌مهری و كم توجهی‌واقع شده است.شخصیت روایی حضرت از جلمه آنها است. البته در این‌مقاله تنها به ارتباط روایی عقیله بنی‌هاشم با مادر گرامی‌اش‌فاطمه زهرا (س) می‌پردازیم.
● در محضر فاطمه (س)
روایت كننده نور، بی‌گمان شرایطی چون عدالت، مورد اطمینان بودن‌و...در خود باید جمع كند.یكی دیگر از این شرایط موضوع سن‌راوی است و او باید در حدی باشد كه بتوان ادعا كرد خود روایت‌را بلاواسطه نقل می‌كند.
به همین جهت‌باید دید زینب (س) در چه سال‌هایی محضر مادرش رادرك كرد؟ زیرا برخی از روایت‌های وی مربوط به دوران سه، چهار یا پنج‌سالگی اوست.در این باره محققان گفته‌اند: شیوه و كمیت‌رشد جسمی و روحی اهل‌بیت (علیهم السلام) با دیگران تفاوتی عمده واساسی داشت.از این روی نمی‌توان در موضوع سن و سال با آنهامانند راویان دیگر برخورد كرد.حتی در نحوه تولد و دوران حمل‌نیز خاندان پیامبر تفاوت‌های اساسی با دیگران دارند.لذاقادرند از سنین كودكی احادیث را به صورت كامل در ذهن خود جای‌دهند و برای آیندگان با دقت كامل نقل كنند.پس زینب(س) می‌توانست همه آنچه را كه می‌دید، بخاطر بسپارد.او تمام‌مصایب و دشواری‌هایی را كه مادر بارها با آن روبرو بود، به یادداشت.از جمله هنگام قرائت‌خطبه فدكیه توسط مادر، زینب كه‌كودك خردسالی بود، آن را شنید و به صورت كامل روایت كرد.
● مقام علمی حضرت زینب(س)
زینب از همان دوران طفولیت، عالمه بود،امام سجاد (ع) به حق‌فرمود: «یا عمه انت‌بحمدالله عالمه غیر معلمه و فهمه غیرمفهمه» در دوره‌های بعد نیز زینب(س) با تكیه بر همان علم‌خدادادی، مجلس تفسیر قرآن برای زنان كوفه برگزار كرد.در یكی‌از این‌روزها كه «كهیعا» را تفسیر می‌كرد، علی(ع) وارد شد و به‌وی فرمود: «ای نور دیده، آن «كلمه» رمزی در مصیبت وارده برشما عترت پیغمبر است.»
● مقام روایی
در باره شخصیت روایی وی، علمای بزرگی سخن گفته‌اند از جمله:ابو الفرج اصفهانی: زینب عقیله دختر علی‌بن ابی‌طالب، مادرش‌فاطمه دختر رسول خداست و او همان كسی است كه ابن‌عباس از او كلام حضرت فاطمه (س) را در فدك نقل می‌كند و می‌گوید: حدیث كرد مرا عقیله ما زینب دختر علی (ع)...
در انساب الطالبیین می‌خوانیم: زینب كبری دختر امیرمومنان(ع) كه كنیه‌اش ام الحسن بود، از مادرش زهرا (س) روایت می‌كرد.
مرحوم سیدنورالدین جزایری، در خصایا الزینبیه، ویژگی موثقه‌بودن زینب را طرح می‌كند و می‌نویسد: «از جمله القاب آن محترمه«موثقه»، كه آن مكرمه مورد وثوق خلاق عالم و حضرت سیدالشهدا، وحضرت سجاد (علیهماالسلام) بوده‌اند و لذا حافظ ودایع الهیه و اسرار محمدیه بوده، بلكه محل وثوق كلیه مردم بوده‌و لذا حضرت سیدالساجدین(ع) هروقت‌بیان اخبار و احادیث می‌فرمود و می‌خواست كه در اذهان مردم جای گیرد و از او بپذیرند، به‌عمه‌اش اسناد می‌داد و از آن مخدره نقل می‌فرمود و كذالك ابن‌عباس با اینكه حبرالامه و مقبول القول بود، مع ذالك می‌گفت:«حدثتنا عقلیتنا.»
آیت‌الله خویی می‌نویسد: از مادرش سلام الله علیها روایت‌می‌كند.و جابر (فقیه جز سوم باب معرفه الكبایر، حدیث ۱۷۵۴) وعباد عامری از او روایت می‌كنند.این همه نشان از اوج مقام‌روایی حضرت زینب (س) دارد كه متاسفانه كمتر مورد توجه قرارگرفته است.
● راویان
باید توجه داشت كه ارزش روایات نقل شده از حضرت زینب (س) فراتراز روایاتی است كه راویان دیگر نقل كرده‌اند، زیرا این بانوی‌بزرگ خود عالمه‌یی غیر معلمه بود و روایاتی را كه نقل می‌كرد،بی هیچ شبهه‌یی، معتبر و مستنداند.حتی روایت‌هایی كه در سنین‌كودكی از او نقل شده‌اند.این بانوی بزرگوار كه ۵ سال قبل از وفات رسول خدا (ص) به دنیا آمد، از مادرش فاطمه زهرا (س)، پدرش‌علی(ع)،اسماء بنت عمیس، و ام ایمن روایت نقل می‌كرد.شمارراویان از وی بسیارند كه می‌توان به: ۱ علی‌بن حسین (ع).۲ ابن عباس.۳ محمد بن عمر.۴ عطاء بن سائب.۵ فاطمه بنت الحسین.۶ محمد بن جابر.۷ عباد عامری و ...اشاره كرد.
● خطبه نور
یكی دیگر از احادیثی كه زینب(س) نقل كرد، خطبه طولانی حضرت‌زهرا (س) در مسجد مدینه است.حدیثی كه در متن آن ده‌ها حدیث‌درخشنده وجود دارد و بسیاری از احادیثی كه از حضرت فاطمه(س) نقل می‌شود، مربوط به همین حدیث طولانی است.ما برای اختصارتنها به ترجمه بخشی از آن بسنده می‌كنیم.علاقه‌مندان را به‌مطالعه منابع آن ارجاع می‌دهیم. «در این روز حضرت زهرا(س) چادر بسر كرد و با همراهی جمعی‌از بانوان وارد مسجد شد.ابوبكر و عده‌یی از مهاجران و انصارحاضر بودند.به احترام آن بانو پرده سفیدی آویختند.قبل ازآغاز سخن، ناله جانسوزی كرد كه بسیاری از حاضران گریستند وپس از آنكه مردم آرام گرفتند، فاطمه (س) فرمود:
● شكر نعمت
«ستایش خدای را بر نعمت‌هایی كه ارزانی داشت و سپاس او رابراندیشه نیكو كه در دل نگاشت.سپاس بر نعمت‌های فراگیر كه ازچشمه لطفش جوشید و عطاهای فراوان كه بخشید و نثار احسان كه‌پیاپی بخشید.نعمت‌هایی كه از شمار افزون است و پاداش آن ازتوان بیرون و درك نهایتش، نه درحد اندیشه ناموزون.سپاس را مایه فزونی نعمت نمود و ستایش را سبب فراوانی پاداش فرمود وبخاطر در خواست پیاپی، بر عطای خود افزود.
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست