آسمان روشن با هوای تمیز

این دو تحقیق كه با دو شیوه متفاوت انجام گرفته اند مشخص ساخته اند كه میزان تشعشعات خورشید بر روی سطح زمین حداقل در دهه گذشته افزایش یافته است.تحقیقات پیشین عكس این موضوع را ثابت می كرد و منجر به ارائه نظریه «تاریك شدن كره زمین» شده بود.اما تحقیقات اخیر كه توسط دانشمندان آمریكایی و سوئیسی انجام شده نشان داده است كه روند تاریك شدن كره زمین احتمالاً به خاطر كاهش آلودگی جوی، اكنون برعكس شده است.
•اطلاعات
بنا به نظریه تاریك شدن كره زمین، ذرات معلق در هوا نور خورشید را به فضا بر می گردانند و در نتیجه سطح كره زمین خنك می شود.از این رو ذرات معلق در هوا كه بخش اعظم آنها از فعالیت های مختلف بشر در كره زمین تولید می شود برعكس گازهای گلخانه ای عمل می كنند. از این رو تنها هنگامی كه تولید ذرات معلق در هوا متوقف شود می توان به میزان واقعی گازهای گلخانه ای پی برد.مارتین وایلد از انستیتوی فدرال تكنولوژی در زوریخ كه تیم سوئیسی را در این تحقیق هدایت كرده معتقد است كه اطلاعات به دست آمده از پایگاه هایی كه پیش از دهه ۱۹۹۰ بر فعل و انفعالات جوی نظارت داشتند و همچنین آزمایش های سنجش میزان تبخیر هوا - كه شیوه ای غیرمستقیم برای اندازه گیری میزان انرژی خورشیدی برسطح زمین است- نشان می دهد كه بین سال های ۱۹۶۰ و ۱۹۹۰ پدیده تاریك شدن كره زمین رخ داده است.در تحقیق دوم كه در مجله «علوم» چاپ شده، به جای بررسی اطلاعات ثبت شده توسط آزمایشگاه ها در مورد سطح كره زمین، اطلاعات به دست آمده از ماهواره هایی كه كره زمین را زیرنظر دارند بررسی شده است.دكتر راشل پینكر از دانشگاه مریلند در آمریكا به بی بی سی گفت: «ماهواره هایی داریم كه می توانند وضعیت را از سال ۱۹۸۳ تا ۲۰۰۱ بررسی كنند.»او افزود: «ما دریافته ایم كه تا اوایل دهه ۱۹۹۰ در بسیاری مناطق از میزان تشعشع خورشید بر سطح زمین كاسته شده بود و پس از آن رو به افزایش گذاشت. در این زمینه یافته های ما با اطلاعاتی كه از آزمایشگاه ها به دست آمده مطابقت می كند.»اما آیا همه دانشمندان با این یافته ها موافقند؟ و آیا نظریه «تاریك شدن كره زمین» بی اساس بوده است؟دكتر الیانور هایوود، كارشناس آب و هوا در دانشگاه ردینگ بریتانیا، می گوید نكته اصلی این است كه چرا نوری كه در اوایل دهه ۱۹۹۰ به زمین می رسید در حال كاهش بود اما بار دیگر تقویت شد؟
•قوانین موثر
دكتر وایلد این نظریه را كه علت این امر افزایش نور خورشید بوده رد می كند و می گوید: «ابعاد تغییراتی كه مشاهده می كنیم بزرگتر از آن است كه اینگونه توجیه شود.»بنابراین توجیه هر چه باشد باید آن را در جو زمین جست وجو كرد. دكتر وایلد معتقد است كه اطلاعات متفاوت كه از مناطق گوناگون به دست آمده می تواند به حل مسئله كمك كند.او می گوید: «مثلاً در كشورهای هند و چین میزان تشعشعات بالا نرفته اما در اكثر نقاط جهان به ویژه در اروپا بالا رفته است.» به گفته دكتر وایلد از اوایل دهه ۱۹۹۰ با تصویب قوانینی برای پاكیزگی هوا، جو زمین بسیار تمیزتر شده است.وی در ادامه می افزاید: «چیز دیگری كه در دهه ۱۹۹۰ رخ داد تجزیه اتحاد شوروی سابق بود كه منجر به كاهش تولیدات صنعتی آنها شد كه جو زمین را بسیار آلوده می كرد.»بنابراین دلیلش می تواند این باشد كه جو بالای بسیاری مناطق تمیزتر است و آفتاب بیشتری به زمین می رسد در حالی كه قاره آسیا هنوز ذرات بیشتری به هوا می فرستد و در نتیجه ازدیاد نور در این مناطق دیده نمی شود.
•بحث داغ
اگر پدیده تاریك شدن كره زمین میزان واقعی تاثیر گازهای گلخانه ای را پنهان كرده و سطح كره زمین اكنون روشن تر شده، تاثیر همه اینها بر وضعیت آب و هوا چیست؟ دكتر هایوود می گوید كه باید دید میزان چه نوع ذراتی در جو كره زمین تغییر كرده است؟او معتقد است كه اگر تغییرات در ذرات دود باشد كه نور را جذب می كنند، تاثیر چندانی در وضع موجود نخواهد داشت اما اگر میزان ذراتی كه نور خورشید را پخش می كنند، مثل ذرات سولفات، تغییر كرده باشد، آنگاه مدل های كامپیوتری كه در زمینه تغییرات آب و هوا داریم درست نیست. به گفته دكتر هایوود عامل سومی هم وجود دارد و آن میزان پوشیده شدن مناطق گوناگون توسط ابرهاست. بنابراین به نظر می رسد كه یك بار دیگر نظریه ای كه طی سال ها آزمایش و بررسی و تحقیقات دشوار شكل گرفته زیر سئوال رفته است.

منبع : باشگاه اندیشه