یکشنبه, ۵ اسفند, ۱۴۰۳ / 23 February, 2025
مجله ویستا


تاریخ روضه‌الصفا فی سیره الانیبائ و الملوک و الخلفا


تاریخ روضه‌الصفا فی سیره الانیبائ و الملوک و الخلفا
نویسنده : میرخواند - محمدبن‌خاوندشاه
مصحح : کیان‌فر - جمشید
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۰/۰۹/۲۸
رده دیویی : ۹۵۵.۰۱
قطع : وزیری
جلد : گالینگر
تعداد صفحه : ۵۳۲
نوع اثر : ترجمه
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
شماره مجلد : ۱
تیراژ : ۲۲۰۰
شابک : ۹۶۴-۳۳۱-۰۸۸-۴

'روضه الصفا فی سیره الانبیا و الملوک و الخلفا 'یکی از آثار مشهور تاریخ عمومی به زبان فارسی است که در اواخر عصر تیموری به قلم 'میرخواند 'به رشته تحریر درآمده است .متن اصلی کتاب در یک 'مقدمه 'و هفت 'قسم 'و 'خاتمه ' به این شرح فراهم آمده است :مقدمه :در فواید علم تاریخ و نیاز فرمانروایان به این علم و آنچه برای تالیف تاریخ لازم است .قسم اول :در آغاز آفرینش و قصص پیامبران و وقایع پادشاهان ایران پیش از اسلام و حکمای پیشین .قسم دوم :در حالات و غزوات حضرت رسول مصطفی (ص) و اخبار خلفای راشدین .قسم سوم :در احوال ائمه اثنی عشر و خلفای بنی‌امیه و بنی عباس .قسم چهارم : در وقایع پادشاهان معاصر عباسیان یا سلسله‌های ایرانی پس از اسلام تا حمله مغول .قسم پنجم :در تاریخ چنگیزخان و حکومت فرزندان او در چین و ایران و توران .قسم ششم :در احوال امیرتیمور گورکان و اولاد و احفاد او . قسم هفتم :در سلطنت ابوالغازی سلطان حسین بهادر (بایقرا) و فرزندان او . خاتمه :در ذکر بدایع صنایع ملک صانع و عجایبات روی زمین .مقدمه و شش 'قسم 'اول را میرخواند نوشت .اما 'قسم هفتم 'را 'خواندمیر 'ـ نوه دختری میرخواند ـ براساس یادداشت‌های مولف, به رشته تحریر درآورد .سرانجام رضاقلی خان هدایت در عهد ناصرالدین شاه تکمله‌ای در سه جلد بر روضه الصفا نگاشت که کار میرخواند و خواندمیر را از ظهور صفویه تا سال 1270ه.ق (سال هفتم سلطنت ناصرالدین شاه) ادامه داد .سه جلد اخیر 'روضه الصفای ناصری 'نامیده شد .این اثر پس از چندین بار چاپ سنگی در هند و ایران, سرانجام در سال 9ـ 1338ش, در 10جلد چاپ سربی شد و آخرین بار با تلخیص و تهذیبی از جانب زنده‌یاد 'عباس زریاب خویی 'در سال 1375منتشر شد .چاپ حاضر, نخستین چاپ منقح و مصحح متن کامل روضه الصفا است .جلد اول تصحیح حاضر شامل 'مقدمه ' و در حدود نیمی از 'قسم اول 'متن اصلی است که وقایع را از 'ظهور خلقت ' تا 'شلوم بن داود 'در بر می‌گیرد .این جلد با پیش گفتار مفصل آغاز می‌شود که در آن به این نکات اشاره شده است :اهمیت تاریخ روضه الصفا, محتوا و بخش‌های مختلف متن, دیدگاه‌ها و نظرات تاریخ پژوهان مختلف درباره این اثر, شرح حال میرخواند و خواندمیر و رضاقلی خان هدایت, چاپ‌های متعدد و ترجمه‌های مختلف روضه الصفا به زبان‌های دیگر, علت اهتمام مصحح و تصحیح حاضر, روش تصحیح, نیز منابع تصحیح .آن گاه مقدمه رضاقلی خان هدایت بر چاپ سنگی روضه الصفا درج گردیده است .سپس چند صفحه از نسخه‌های مختلف روضه الصفا به چاپ رسیده و پس از آن متن اصلی کتاب با 'پیش گفتار مولف '(میرخواند) و 'مقدمه 'کتاب آغاز می‌شود .