علاءالدین / علاء الدوله ابوالمظفر بن محمد بن انوشتگین قرچه‌ای اَتسز خوارزمشاه

جنسیت: مرد
تولد و وفات: ( ... - ۵۵۱) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر
خانوادهٔ اتسز در اصل از غلامان ترک بودند و جدش از طرف سلطان ملکشاه سلجوقی به امارت رسید. اتسز اگرچه دست‌نشاندهٔ دولت سلجوقی بود اما چون در امر حکومت استقلال داشت ، شاید بتوان آن را بنیانگذار سلسلهٔ خوارزمشاهیان به‌شمار آورد که از آن پس مستقل بودند و در آغاز سدهٔ هفتم قمری توانستند در مدت کوتاهی خود را به‌صورت بزرگترین قدرت در جهان خاوری اسلام پیش از فتنه مغول درآورند. اتسز پادشاهی فاضل و خوش‌طبع و به وفور علم و دانش و سرآمد پادشاه زمان خود بود. جوینی و عوفی فضل و مهارت اتسز را در سرودن شعر فارسی می‌ستایند و ظاهراً دربار وی محفلی برای ادیبان برجسته بود. شعراء سلجوقی مانند ادیب صابر قصیده‌هائی در مدح او سروده‌اند؛ ولی از جملهٔ ‌کسانی که با اتسز ارتباط خاصی داشت رشیدالدین و طواط شاعر و منشی وی بود که وظیفهٔ شاعر و مبلغ دربار را انجام می‌داد. زَمَخشری نیز فرهنگ خود "مقدمهٔ‌الادب" را به همین شاه اهداء کرد.

منبع : مطالب ارسالی