سال ۸۶ سال همگرایی و همدلی

۱) سال ۸۶ از سوی رهبر فرزانه انقلاب کبیر اسلامی به نام “اتحاد ملی و انسجام اسلامی” نامگذاری شد تا از این رهگذر اولا عنصر موثر و پیش برنده انقلاب که در کوران حوادث سهمگین داخلی و خارجی در مقابله با بحرانها نقش بی‌بدیل داشته است، از آرشیو ذهن جامعه خارج و به عنصری جهت دهنده در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها مبدل گردد. ثانیا تجربه سالها قبل و نامگذاری‌های مختلف برای سال‌های متفاوت نشان داده که این نامگذاری‌‌ها بنا به شرایط و مصلحت‌های گوناگون داخلی و بین‌‌‌المللی اتخاذ شده و واکنش‌های داخلی و خارجی زیادی نیز در پی داشته است.
ثالثا به نظر می‌رسد در شرایط حساس کنونی که پرونده انرژی هسته‌ای وارد مرحله جدید و حساستری نسبت به گذشته شده است، انتخاب نام “اتحاد ملی” و “انسجام اسلامی” نیز حرکتی هوشمندانه از سوی مقام معظم رهبری می‌باشد. رابعا اساسا فلسفه این نامگذاری‌ها صرفا برای پرداختن به مقوله‌های مطرح شده در طول یکسال نیست، بلکه تذکاری برای جهت دادن اصحاب قلم، صاحبان فکر و اندیشه و متولیان امور است تا بتوانند با بهره‌گیری از مفاهیم کلیدی، حرکت جامعه را به سوی مسیری هدفمند هدایت نمایند.
خامسا نخبگان و نظریه‌پردازان می‌باید با متذکر شدن بر روی عنوان سال، پژوهش‌ها و تحقیقات گسترده‌ای را جهت تسهیل برنامه‌ریزی متولیان اجرایی در سطوح خرد و کلان تهیه نمایند تا جامعه پژوهشی بتواند اهداف، جهت‌گیریها و تصمیمات خود را در حوزه‌های گوناگون سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی منطبق بر مفهوم مذکور تدوین و اجرایی نماید.
۲) “اتحاد ملی” که مترادف واژه “همبستگی ملی” در علوم سیاسی است، یکی از مهمترین عوامل پیروزی انقلاب اسلامی و تداوم آن طی حدود ۳ دهه گذشته بوده است و از الزامات ادامه این راه‌پر فراز و نشیب نیز خواهد بود.
این نیاز مستمر، در هنگامه‌هایی که یک موضوع ملی و پر اهمیت در دستور باشد یا فرازی پر چالش اما ارزشمند و پربها در پیش باشد و یا دشمن برای مخدوش کردن همبستگی سرمایه‌گذاری خاص کرده باشد، اولویت ویژه‌ای می‌یابد و الان از آن هنگامه‌هاست که در ۳ موقعیت یاد شده، یکجا گرد آمده‌اند. مصداق این مدعی یکی موضوع ملی به نام “فناوری هسته‌ای” در فرازی مثل چالش با قدرت‌های صاحب نفوذ، در دستور کار ملت ایران و نظام جمهوری اسلامی و دیگری انتخابات مجلس هشتم می‌باشد که در پایان سال‌جاری در پیش رو داریم و رقابت‌های انتخاباتی ممکن است موجب نادیده گرفتن منافع ملی و در نتیجه آسیب وارد شدن به “اتحاد ملی” شود.
۳) وحدت بن‌مایه یک اندیشه جمعی پویا برای رسیدن به مرزهای ترقی و تعالی می‌باشد. اگر درجهان عزمی به هدف اجابت رسیده است براثر دو مولفه بوده که اولی در “پشتکار و سعی” خلاصه شده و دومی در “همدلی و وحدت” متجلی شده است.
سیر قطور فلسفه سیاسی و نظرات اندیشمندان این علم در گذر زمان همگی حول “وحدت ملی” و یکپارچگی هویت “دولت - ملت” سیر کرده است. تاریخ بسیار به یاد دارد افول تمدن‌هایی را که در اثر گسستگی و چند دستگی به ضعف و سستی افتادند و چه ملت - دولت‌هایی که در اثر انسجام و وحدت توانستند از قله‌های صعب عبور کنند.
سخن آن حکیم نکته دان که وحدت را استراتژی هر ملت کهن و ریشه‌‌داری می‌داند امری صحیح و معقول می‌باشد و اگر همه عزم دولتمردان صرف این شود که وحدت ملی پررنگ‌‌تر شود و سعی بلیغ آنها، ماجور می‌باشد و بیراهه نرفته است. پس در اینکه وحدت امری استراتژیک و حیاتی است تردیدی وجود ندارد. لذا شکی نیست که وحدت و اتحاد، به صورت کلیشه‌ای، ساختگی و به اصطلاح “وحدت مکانیکی” و “اتحاد از بالا به پایین” نه در مرحله ثبوت امکان‌پذیر است و نه در مرحله اثبات قابل تحقق، میسور، ثمربخش، پایدار و عملی خواهد بود.
۴) بدون شک، تنوع قومی و ویژگی‌های شخصیتی جمعیت در کشور باعث شده همواره در چشم‌انداز سیاست‌های قدرت‌های فرامنطقه‌ای و بخصوص بدخواهان نظام، ایران اسلامی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار باشد. به سخن دیگر، دشمنان نقطه اتکای خویش را جهت پیشبرد اهداف شوم استعماری و توسعه‌طلبانه، بر تفرقه میان آحاد مردم ایران بنا نهاده‌‌اند.
از آنجا که آمریکا در راستای بسط استراتژی‌های توسعه گستر خود در لوای سیاست‌های خاورمیانه‌ای و نفوذ در جهان اسلام، اکنون در دو کشور عراق و افغانستان حضور دارد، موضوع قومیت‌ها را در ایران بیش از گذشته به عنوان محملی جهت تضعیف نظام اسلامی در دستور کار قرار داده است.
بدون تردید، باتوجه به فرمایش‌های رهبری در طلیعه سال‌جاری، وظیفه ملت و مسئولان در جهت مقابله با سیاست‌های تفرقه‌افکنانه بیگانگان مضاعف شده و راهبرد مهم در این مسیر “اتحاد ملی” در زیر چتر انگاره‌‌های دینی بر شمرده می‌شود. نگارنده به صاحبنظران توصیه می‌نماید ضروری است اتحاد ملی در پیام رهبری را در سه حوزه ملت - ملت، ملت- دولت و جناح‌های سیاسی تبیین نمایند.
و البته این نکته را باید اشاره داشت که کشور ما از تنوع قومی، گویش، لهجه و ... برخوردار است، بررسی درست و شناخت اصولی و برخورد منطقی با این نکته نه تنها می‌تواند امری مثبت باشد بلکه پتانسیل عظیمی است که در صورت بهره‌گیری صحیح از آن وحدت را نهادینه می‌کند. وقتی در یک چارچوب عقلانی بپذیریم که همه اقوام ایرانی گرد اسلام و ایران باید برای اعتلای انسان مسلمان و ایران آباد بکوشند و اختلاف سلایق در برابر مشترکات که همانا مسلمان و ایرانی بودن می‌باشد کم‌رنگ و ناچیز است وحدت خودبخود پا می‌گیرد.
۵) زمینه‌های فراوان همگرایی میان مسلمانان مانند دین اسلام، پیامبر اعظم(ص) و کتاب آسمانی واحد در کنار دشمنان مشترک، این امکان و ضرورت را آشکار می‌سازد که مسلمانان صرف‌نظر از فرق مختلف می‌توانند و باید انسجام خود را حفظ کنند تا دشمنان اساس اسلام، که نه شیعه برایشان موضوعیت دارد و نه سنت، بر آنان سلطه پیدا نکنند. به عبارت دیگر، براساس تعالیم مکتب اسلام هر مسلمانی باید نسبت به برادران و خواهران ایمانی خویش مسئول باشد بنابراین دایره وحدت ملی فراتر از مرزهای جغرافیایی، نژادی، خونی و ... می‌شود و به واقعیتی به نام انسجام اسلامی می‌رسد که همانا هویت و ماهیت ملت ایران را شکل می‌دهد. ملتی که براساس آئین اسلام و برادری و برابری در پی رسیدن به مرزهای تعالی و کرامت می‌باشد.
● جان کلام:
اتحاد ملی، ایران را تبدیل به یک دژ مستحکم و تسخیر‌ناپذیر می‌کند که قدرت‌های بزرگ جهان، دست‌اندازی به آن را مترادف با تحمل آسیب‌ها و هزینه‌های متعدد می‌خواهند دانست و نفع خود را در کنار آمدن با ملت ایران (ونه در تعدی به آن) خواهند یافت.
ضمن آنکه این قلم اعتقاد راسخ دارد وحدت ملی هیچ‌گاه به معنای یکسان‌سازی،‌ محدودیت و هم‌اندیشی با تفکر غالب نیست، بلکه نوعی نگرش معطوف به رقابت سالم، هدفمند و فضا دادن به جناح‌های کشور و جریانات اصیل برای پیشنهاد و نقد عالمانه می‌باشد.
حدود و ثغور این حرکت هدفمند سیاسی معطوف به قانون می‌باشد و مسلما بسیط اندیشی و دورکردن انگاره‌های جزمی، زیربنای وحدت است و صد البته در انگاره وحدت ملی، باندها و افراد فرصت‌‌طلب که به دنبال منافع خویش می‌باشند جایی ندارند و جریان پرقدرت ملت آنها را کمرنگ و نامرئی می‌سازد.
امیدوارم همه مخاطبان حکومتی پیام نوروزی مقام معظم رهبری در صدد عملیاتی کردن همین یک جمله باشند و آن این است که برای تحقق :”اتحاد ملی” و “انسجام اسلامی” علاوه بر ضرورت پر کردن شکاف‌های مربوط به جنگ فقر و غنا، نسل‌ها، جنسیت،‌ مذهب، قومیت و ... باید کاری کرد تا صاحبان “صندلی قدرت”، “دارندگان” میز حکومت، “بهره‌گیران از “جایگاه دولت” و سخنگویان در”رسانه‌ ملی” و در یک کلمه عناصر موثر در تصمیم‌گیری مربوط به “سیاست” و “اقتصاد” و “فرهنگ” جامعه، با مردم و نخبگان بیش از پیش تعامل برقرار سازند و از تمامیت‌طلبی و انحصارگرایی افراطی نیز پرهیز نمایند.

اسدالله افشار

منبع : روزنامه رسالت