مظلومیت حداکثری قطعات خنک‌ساز کامپیوتر

کولرهای خنک‌ساز در بازار داخلی ایران با بیشترین بی‌توجهی مواجه هستند و اگر به‌ علت همین تحقیرها،‌ افسرده شوند و اقدام به خودکشی کنند،‌ حق دارند. اگر من و شما بودیم زودتر از اینها بی‌خیال ادامه زندگی در بازار ایران می‌شدیم!
افزایش سرعت و دل بستن به کارایی بسیار خوب پردازنده و کارت‌های گرافیکی بدون توجه به نقش بسیار حساس کولرها ممکن نخواهد بود. باور ندارید از شرکت‌کنندگان در مسابقات OverClocking بپرسید که چه بلاهایی بر سر مادربرد، پردازنده، کارت‌گرافیک و هارددیسک می‌آورند این جماعت. آن‌ها قصد دارند تا با کاهش دما و کنترل حرارت محیط بتوانند حداکثر سرعت را در اختیار داشته باشند!
البته بی‌توجهی عمومی به نقش خنک‌سازها بی‌علت نیست. در ادامه به‌طور کلی نظری خواهیم داشت به موضوع خنک‌سازی!
● نه هر که سر بتراشد قلندری داند!
اینها را نمی‌گویم که دل‌ سنگتان را به درد آورم،‌ بلکه از این منظر به این موضوع می‌پردازم که شاهد هوا شدن بسیاری از سیستم‌ها به‌ دلیل بی‌توجهی کاربران آن‌ها به نقش غیرقابل اغماض خنک‌سازی هستم. آخر بابام جان مگر عملیات محیرالعقول OverClocking و سوسول‌بازی‌های روشنفکرانه، همین‌طوری قابل انجام است. بی‌دلیل نیست که بسیاری از سازندگان مادربرد،‌ کارت‌گرافیک، حافظه و پردازنده، امکان انجام عملیات OverClocking را سلب کرده‌اند تا چشمانم کور و زبانم لال،‌ کاربر کنجکاو امروزی کار دست خود و سیستم ندهد!
این کار کلی حساب و کتاب دارد و در اولین قدم آن باید با انواع سیستم‌های خنک‌سازی آشنا شد.
▪ قدم اول؛ رسانای حرارت
خوب می‌دانم که حوصله طرح مباحث فیزیکی را ندارید، اما برای یادآوری باید بدانید که کدام‌یک از عناصر این عالم خاکی در انتقال سریع حرارت موفق عمل می‌کنند. از ارایه توضیحات درباره شیوه محاسبه رسانایی حرارتی و واحدهای آن در دستگاه SI صرف‌نظر و به ‌همین بسنده می‌کنیم که نقره (Ag) در زمینه انتقال حرارت رساناترین عنصر عالم است. عنصر مس (Cu) با فاصله کمی پس از نقره در مقام دوم و طلا (Au) رتبه سوم و آلومینیوم (Al) رتبه چهارم را به‌خود اختصاص اختصاص داده‌اند. اگر مرتبه رسانایی حرارتی نقره را در حدود ۲۹/۴ واحد در نظر بگیریم، رسانایی حرارتی مس از مرتبه ۰۱/۴ واحد، طلا از مرتبه ۱۷/۳ واحد و رسانایی حرارتی آلومینیوم از مرتبه ۳۷/۲ واحد است.
از یک‌سو فاصله رسانایی حرارتی نقره و مس نزدیک و از دیگرسو قیمت نقره حدود شش برابر مس است. پس طبیعی است که عنصر مس اولین گزینه برای استفاده به‌عنوان منتقل‌کننده حرارت باشد. همچنین رسانایی حرارتی طلا حدود ۳/۱ برابر و قیمت آن حدود ۸۰۰ برابر آلومینیوم است. پس باز هم طبیعی است که استفاده از آلومینیوم در تولید قطعات خنک‌ساز بر طلا و نقره رجحان داشته باشد. این‌چنین است که از مس در مقام اول و از آلومینیوم و آلیاژهای مختلف آن در مقام دوم برای ساخت قطعات انتقال حرارت استفاده صنعتی می‌شود. این را هم بگویم که رسانایی الکتریکی، موضوع دیگری به شمار می‌رود، اما ترتیب رساناترین عناصر عالم امکان نیز به‌ همین‌گونه است. با این تفاوت که در برخی کاربردها نمی‌توان از طلا صرف‌نظر کرد و از این عنصر گران‌قیمت در ایجاد اتصال بین دو فلز مختلف در قطعات خیلی حساس مانند چیپ‌های حافظه استفاده می‌شود.
▪ قدم دوم؛ شیوه‌های انتقال حرارت
در گام اول مشخص شد که برای جذب و دور ساختن گرما از قطعات پردازشی باید از مس و آلومینیوم استفاده کنیم. اما این قطعات در واقع حرارت را از یک طرف خود جذب و به‌سرعت به سمت دیگر منتقل می‌کنند. پس لازم است که در سوی دیگر این قطعات، موجودی، چیزی باشد که حرارت را از این قطعه دریافت و از مجموعه خارج کند تا عملیات تهویه (خنک‌سازی) کامل شود. به‌طور معمول از هوا و مایعات برای خنک‌سازی قطعات استفاده می‌شود. خنک‌سازی با استفاده از جریان، همان است که تمامی شما با آن آشنایی دارید. خنک‌سازی با مایعات بیشتر توسط حرفه‌ای جماعت و در موارد خاص استفاده می‌شود. این سیستم‌ها قیمت بالاتری نسبت به خنک‌سازهای معمولی دارند. از این‌رو تا اطلاع بعدی بی‌خیال استفاده از مایعات برای خنک‌سازی می‌شویم.
▪ قدم سوم؛ کارایی خنک‌سازها
اگر تصور می‌کنید با نصب یک خنک‌ساز خفن روی پردازنده کار را به ‌اتمام رسانده‌اید، سخت در اشتباهید و خود خبر ندارید!
خنک‌سازها از یک‌سو گرما را از قطعات دور و از سوی دیگر محیط داخل کابینت را گرم‌تر می‌کنند. بعید نیست که این محیط گرم موجب خنثی شدن عملکرد خنک‌سازها شود. از این‌رو برای تکمیل عملیات تهویه لازم است که محیط داخل کابینت (Case) در اسرع وقت خنک شود. به این ‌منظور از یکی دو عدد فن پر قدرت استفاده می‌کنند. اینکه این فن‌ها در کدام قسمت از بدنه کابینت نصب شوند، بیشتر توسط طراحان این جعبه‌ها مورد توجه قرار گرفته است. کافی است برق آن را به منبع‌تغذیه وصل کنید و نظاره‌گر فعالیت آن‌ها شوید.
▪ قدم چهارم؛ موضوع صدا
فرض کنیم چهار پنج سیستم خنک‌ساز در داخل کابینت خود نصب کردید، با سر و صدای آن چه خواهید کرد؟
نکته قابل تامل این است که خنک‌سازهای متحرک همیشه هم کارآمد نیستند و اگر استفاده از آن‌ها از حد بگذرد، مانع از فعالیت آدمیزاد و آرامش خاطر کاربر خواهد شد.
عقلای عالم در این‌باره کلی فکر کرده‌اند و به این نتیجه متفقا رسیده‌اند که باید از خنک‌سازهای فاقد قطعه متحرک استفاده کرد. اگر به مادربردها، ‌کارت‌های گرافیک و حافظه‌های جدید بنگرید،‌ خواهید دید که فن، از روی آن‌ها حذف شده است. بیشتر مادربردها از سیستم بدون صدایی استفاده می‌کنند که abit سال‌ها پیش آن را با نام OTES‌ معرفی کرد. در حال حاضر هزار و یک بلای مختلف را می‌توان بر سر گرمای حاصل از فعالیت قطعات مختلف وارد ساخت، مگر این پردازنده‌ها که فکر می‌کنند از دماغ فیل‌جماعت افتاده‌اند حق دارند هر کاری بکنند؟
بی‌دلیل نیست که استفاده از پردازنده‌های کم‌مصرف ۴۵ نانومتری به میزان زیادی افزایش یافته است. توصیه اکید ما این است که تا حد امکان از تهیه و نصب خنک‌سازهای فن‌دار در داخل کابینت پرهیز کنید

منبع : هفته‌نامه بزرگراه فناوری