سرطان پستان

● ساختمان پستان:
پستان از سطح جلویی قفسه سینه معلق بوده از دنده دوم تا ششم امتداد دارد . حد داخلی آنرا حاشیه جانبی جناغ سینه و حاشیه خارجی آن تا خط زیربغلی جلویی کشیده می شود .
● عمل پستان :
حدوداً از روز هشتم سیکل قادعدگی پستان تدریجاً اندازه اش بزرگ می شود و درست در مرحله قبل از قادعدگی حجم آن تقریباً ۵۰٪ افزایش می یابد .
دو یا سه روز بعد از زایمان گلبولهایی در سلولهای مجاری شیر ظاهر می شود این گلبولها به طرف سینوسهای شیر فشار آورده و اندازه شان بزرگ می شود . سلولهای مجاری شیر مملو از شیر می شوند و این دوره تا زمانیکه شیردادن ادامه دارد همچنان تکرار می شود .
● شرح بیماری :
سرطان پستان توده سفتی است که از مجاری پستان شروع شده و بافت جلویی را مورد تهاجم قرار می دهد و در ۷۰٪ بیماران حجم آن هر۲- ۹ ماه دو برابر می شود . ظهور توده درشت در غدد لنفاوی زیربغلی نشانه ای از شکست مقاومت میزبان است و دیگر این که چنین گرفتاری غددی بالا بودن خطر بیماری بدخیمی منتشر را نشان می دهد . همچنان که توده اندازه اش بزرگتر می شود و به بافت غددی دوروبر هجوم می برد فرورفتگی پوستی مشخصی را بوجود می آورد .
● عوامل ایجاد بیماری :
سن بیمار مهم است سرطان پستان در زن در دوره قبل از بلوغ تقریباً وجود ندارد و در زیر ۲۰ سالگی نادر است بیشتر در سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی شیوع یکنواختی دارد . عوامل ژنتیکی و ارثی نیز مهم است به طوریکه در زنانیکه مادر یا خواهر آنها به سرطان پستان مبتلا بوده اند احتمال ابتلاء ۲ برابر افزایش پیدا می کند . از نظر شیردادن زنانی که کمتر به نوزادان خود شیر می دهند بیشتر به سرطان پستان دچار می شوند . از نظر رژیم غذایی مصرف بیشتر چربیهای حیوانی و پروتئین حیوانی امکان مبتلا شدن به سرطان پستان را افزایش می دهد .
● علایم بیماری :
سرطان پستان معمولاً شامل یک توده بدون حساسیت ، سفت یا سخت همراه با حاشیه تقریباً نامشخص می باشد به توکشیدگی مختصر پوست و یا نوک پستان علامت مهمی است . خراشیدگیهای خیلی کوچک یک تا ۲ میلیمتر در روی پوشش نوک پستان ممکن است تنها علامت سرطان باشد .
وجود ترشح آبکی و سروزی ، خونی از نوک پستان یک علامت اولیه و زودرس اتفاقی است اما گاهی اوقات یک بیماری خوش خیم است .
ضایعات ثابت ، با حدود نامنظم ،‌فاقد حساسیت هستند و درد هم ندارند و در مراحل پیشرفته ظاهر پستان شبیه پوست پرتقال می شود .
● تشخیص :
سرطان پستان در غالب موارد به جای پزشک توسط خود بیمار کشف می شود .
اگر خانمها با خود آزمایی پستانها هر ماه بعد از دوران قاعدگی بدقت پستانها ،‌زیربغل و اطراف استخوانهای ترقوه خود را لمس کنند ، اکثراً‌ در صورت وجود ضایعات غیرطبیعی درمراحل خیلی ابتدایی موفق به کشف آن می شوند و چه بسا که درمان یک توده سرطانی بسیار کوچک یا یک جراحی کوچک بدون برداشتن تمام پستان و لطمه خوردن به ظاهر بیمارو انجام وظایف مادری و غیره درمان سرطان پستان ممکن باشد .
● درصورت مواجهه با موارد ذیل هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید :
▪ هر گونه ترشح
▪ هر گونه چروکیدگی یا گودرفتگی
▪ دانه پوستی یا حالت پوست پرتقال مانند در پوست
▪ تورفتگی یا مسطح شدن جدید نوک پستان یا تغییر زاویه آن
▪ تورم یا برآمدگی
▪ پوسته سفید روی نوک پستان یا ماهک آن
▪ زخمی که بهبود نیافته است
▪ تغییر در یک خال سیاه یا قهوه ای
● یافته های اولیه :
▪ وجود توده ای منفرد ،‌غیرحساس ، سخت و یا سفت با حدود نامشخص .
● یافته های ثانویه :
▪ به توکشیدگی پوست و یا نوک پستان ، تورم غدد لنفاوی زیربغل ، ‌بزرگی پستان ،‌ قرمزی .
● یافته های تأخیری :
▪ زخم ، تورم غدد لنفاوی ترقوه ، تورم بازو ،‌ دست اندازی به استخوان ، ریه ، کبد ، ....
● درمان :
۱ - برداشتن پستان (‌ ماستکتومی )‌ بعد ازعمل محل عمل را از نظر عفونت و ترشحات بررسی کند.
۲ - پرتودرمانی : به مدت ۴ هفته می باشد که آموزش می دهیم از مالش ، پوشیدن لباسهای تنگ ، گرما و صابونهای عطری در دوره درمان پرهیز کند .
۳ - جراحی ترمیمی
۴ - شیمی درمانی : از عوارض شیمی درمانی ؛ طاسی ، التهاب مخاط ،‌التهاب پوست ، اسهال ، خستگی ، ناخوشی ، کاهش وزن
● آموزش ویژه جراحی :
قبل از عمل مهمترین نکته آگاهی دادن و حمایت کردن بیمار است . بعد از عمل باید بیمار را در وضعیت نیمه نشسته قرار دهیم . عضو عمل شده برای جلوگیری از تورم بالاتر نگه داشته شود . در صورت وجود درد و ناراحتی از مسکن استفاده می کنیم .
احتمال بروز عوارض مثل عفونت ، صدمه ، تورم لنفها ، اختلالات عصبی ‌عروقی که باید به بیمار آموزش دهیم از فعالیتهای ورزشی شدید پرهیز کند . وزن خود را تنظیم کرده و از افزایش وزن خود جلوگیری کند ، رفتن به فیزیوتراپی را توصیه می کنیم.
● آموز ش بعد از ترخیص :
۱- موقع آشپزی مراقب سوختگی باشد .
۲ - پرهیز از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب
۳ - هر دارویی را با تجویز پزشک مصرف کند .
۴ - فشار خون در سمت مبتلا گرفته نشود .
۵ - از مواد شیمیایی پرهیز کند .
۶- حرکات فعال بازو و شانه در طرف عمل شده بایستی بعد از چند روز اول بعد از عمل تشویق ترغیب گردد .

منبع : پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت