تونل کوهرنگ ، چلگرد ، فارسان

تونل كوهرنگ در نزدیكی چلگرد قرار دارد و به منطقه چهره‌ای خاص بخشیده است. این تونل دارای سوابق تاریخی زیادی است و بسیاری از زمامداران ایران در ادوار گذشته قصد ایجاد آن را داشته‌اند. در این قسمت به ذكر عباراتی از سابقه احداث این تونل از كتاب فرهنگ جغرافیایی كشور (جلد دهم) اكتفا می‌شود :
اقدام برای الحاق آب كوهرنگ به زاینده‌رود به روایتی از زمان ساسانیان و تخمینا از زمان شاه‌عباس شروع گردید، ولی طرز عمل آن با امروز فرق كلی داشت. در آن زمان در نظر داشتند به خط الرأس كوه كاركنان شكاف عمودی بدهند و با ساختن سد مرتفع سطح آب كارون را بالا آورده و از شكاف كوه كاركنان عبور دهند. اختلاف سطح خط الرأس كاركنان تا كف رودخانه 300 متر است كه قرار بوده، ارتفاع سد 50 متر و ارتفاع شكاف 250 متر ساخته شود تا آب جاری شود. برای این كار 15 سال كار شده است كه امروزه آثار متعدد آن به یادگار مانده است كه عبارتند از : برش شاه (ترانشه یا شكاف) و سد شاه‌عباس كه پایه بزرگ آن هنوز روی رودخانه كارون در محل اتصال ‌آب‌های كوهرنگ و شیخ علیخان وجود دارند. برای این مقدار كوه‌بری كه در ترانشه شاه‌عباس به عمل آمده (با حمل آن به دو طرف ترانشه تا فاصله 500 متر) در حدود 5 میلیون كارگر لازم بوده است و چنانچه مورخین اظهار می‌دارند 15 سال هزاران كارگر به رایگان مشغول حفر بوده‌اند و هر ساله چند ایل مجبور بوده‌اند كه از جنوب ایران به محل آمده و عملیات احداث سد را به رایگان انجام دهند. حمله‌ عثمانی‌ها به ایران و مشغول ساختن افكار عمومی و زمامداران وقت به آن، باعث توقف كار گردید و بالاخره با مرگ شاه‌عباس این اقدام عمرانی نیز دستخوش فراموشی شد.
اگرچه از لحاظ فنی انجام عمل در آن دوره غیرعملی به نظر می‌رسید زیرا پس از 15 سال كار 50 متر از خط‌‌الرأس كاركنان به عرض 60 متر و به طول 300 متر فرو رفته است و برای بقیه كه مشكل‌تر هم بوده یقیناً بیش از یك قرن وقت لازم بوده است، معهذا این ترانشه قدرت عمل و تمركز قوای زمامداران و مردمان آن روز را نشان می‌دهد كه با نبود وسایل كافیِ كوه‌بری مثل امروز و فقدان جاده و وسایل حمل و نقل چنین شهامتی داشته و تا این اندازه پیشروی نموده‌اند.
علاوه بر آثاری كه اجمالاً مورد اشاره قرار گرفت، از پل دوپلان بر روی كارون، پل شالو در نزدیكی ایذه خوزستان، پل هوره در روستای هوره شهر كرد، حمام فرادنبه، حمام سفید دشت، حمام شلمزار، حمام چلیچه در روستای چلیچه فارسان، حمام شهرك در شهر كیان، حمام حاج عبداللّه در شهر كرد، حمام حاج محمدرضا خان در لردگان، عصارخانه در فرخشهر و قلعه ‌شمس‌آباد نیز می‌‌توان نام برد كه هر یك ویژگی‌های خاص معماری و قدمتی قابل توجه دارند.