چای سبز

چای سبز یکی از محبوب‌ترین آشامیدنی‌ها در جهان و به‌خصوص در آسیا می‌باشد. گیاه چای یا Camellia دارای تاریخ ۴۰۰۰ ساله می‌باشد. چینی‌ها از آن زمان برگ‌های این گیاه را به‌صورت دم‌ کرده به‌عنوان یک داروی گیاهی به دلیل خاصیت مدر (دیورتیک)، رفع سردرد و اثر ضد سرطان آن مورد استفاده قرار می‌دادند. تحقیقات بر روی گیاه چای به‌عنوان یک داروی گیاهی در ژاپن و چین آغاز شد و سپس در اروپا و آمریکا ادامه یافت. این گیاه امروزه به دلیل اثرات منحصر به فرد آن بر روی قسمت‌های مختلف بدن مورد توجه بسیار قرار گرفته است. در اکثر تحقیقات اثر این گیاه، در کاهش خطر بیماری‌های قلبی و کاهش خطر ابتلا به سرطان به اثبات رسیده است. هم‌چنین ترکیبات موجود در این چای بر روی سیستم عصبی مرکزی اثر گذاشته و سبب رفع بی‌خوابی، ایجاد آرامش، رفع تاکیکاردی و کاهش ترشح اسید معده و هم‌چنین رفع سردرد می‌گردد. به‌طور کلی مهمترین خواص فارماکولوژیکی این گیاه عبارتند از:
۱) اثر بر روی پوست: ترکیبات آنتی‌اکسیدان چای سبز سبب کاهش چین و چروک پوست، جلوگیری از پیری زودرس و شادابی پوست می‌گردد.
۲) اثر بر روی چربی خون: چای سبز سبب کاهش میزان کلسترول می‌گردد ولی بر روی تری‌گلیسیرید و HDL اثری ندارد.
۳) اثر بر دندان‌ها و محیط دهانی: چای سبز حاوی فلوراید است که این ترکیب از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند و علاوه‌بر این، این چای سبز سبب از بین رفتن باکتری‌های مضرر موجود در محیط دندان می‌گردد و به سلامت دهان و لثه‌ها کمک می‌کند.
۴) خواص آنتی میکروبیال: چای سبز از رشد و تکثیر تعدادی از باکتری‌های مولد اسهال مثل اشریشیاکلی، استافیلوکوکوس و ویبریولا جلوگیری کرده و بر روی ۲۴ نوع باکتری مختلف آسیب‌رسان به دستگاه گوارش اثر می‌گذارد و سبب توقف رشد آنها می‌گردد. هم‌چنین این گیاه قادر است که ۵ نوع مختلف قارچ‌های بیماری‌زا را از بین برد.
۵) خاصیت آنتی‌اکسیدان: خاصیت آنتی‌اکسیدان چای سبز به دلیل وجود کاتشین موجود در آن می‌باشد محققین طی تحقیق بر روی ۳۳۰۰ زن ژاپنی به این نتیجه رسیده‌اند که خاصیت آنتی‌اکسیدان این گیاه سبب پیشگیری از ابتلا به بسیاری از امراض در آنان شده است.
۶) گیاه چای هم‌چنین دارای خاصیت ضد سرطان می‌باشد. گزارشات به‌دست آمده نشان داده است که چای سبز خطر ابتلا به سرطان سینه و دستگاه گوارش را کاهش می‌دهد. کاتشین موجود در چای سبز در پیشگیری از سرطان معده مؤثر است.
۷) اثر بر روی کلیه‌ها: چای سبز جذب آب توسط کلیه‌ها را افزایش داده و در بهبود نارسای کلیه مفید می‌باشد. و در آخر این‌که این گیاه به‌عنوان قابض در درمان زخم‌ها و مشکلات پوستی مثل آفتاب‌ سوختگی‌ها و خارش ناشی از گزش حشرات استفاده می‌شود. چای سبز را می‌توان ۳ بار در روز به‌صورت دم کرده استفاده نمود. البته توصیه می‌شود که مصرف این چای در طول دوران بارداری متوقف گردد.
● سنبل‌الطیب Valeriana Officinalis
ریشه‌های گیاه سنبل‌الطیب به دلیل خاصیت آرامبخشی و خواب‌آوری در قرن شانزدهم مورد توجه بسیار بوده و ۲۰۰ گونه مختلف از گیاه سنبل‌الطیب به مقدار فراوان در مناطق شمالی آمریکا، اروپا و آسیا جهت مصارف پزشکی کشت می‌گردد که Valeriana Officnalis یکی از مهمترین گونه‌های این گیاه است و بیشترین استفاده داروئی را دارد. و امروزه چای این گیاه به‌عنوان نوشیدنی آرامبخش در فرانسه، آلمان و سوئیس طرفداران بسیار دارد به‌طوری که هر ساله حدود ۵۰ تن از این گیاه در فرانسه به فروش می‌رسد. وجود سه نوع ترکیب مختلف در ریشه این گیاه سبب ایجاد خاصیت آرامبخشی و خواب‌آوری این گیاه می‌گردد. شاخص‌ترین این ترکیبات سزگوئی ترپنها هستند و والرنیک‌اسید از مهمترین ترکیبات این دسته است. تحقیقات مختلف بر روی افراد دارای خواب سالم نشان داد مصرف ۴۰۰ میلی‌گرم عصاره آبی این گیاه سبب افزایش کیفیت خواب گردید. هم‌چنین آزمایش بر روی ۱۱۰۰۰ انسان مبتلا به کم‌خوابی نشان داد در ۹۴ درصد آنها مصرف چای سنبل‌الطیب سبب ایجاد خواب آرام و بهبود کم‌خوابی شده است. در واقع گیاه سنبل‌الطیب زمان شروع خواب را کوتاه کرده، بی‌نظمی خواب را کاهش داده، زمان بیداری بعد از خواب را طولانی و بیدار شدن مکرر در طول خواب را کاهش می‌دهد و به‌طور کلی کیفیت خواب را اصلاح می‌کند. هم‌چنین در مواردی مثل بی‌قراری، مشکلات عصبی، کولیت‌های گوارشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس از ۲ تا ۴ هفته مصرف سنبل‌الطیب می‌توان این اثرات را احساس کرد. هم‌چنین می‌توان از سایر گیاهان داروئی با خاصیت مشابه مخلوط با سنبل‌الطیب به‌صورت دم کرده استفاده کرد.
یکی از این گیاهان گل گاوزبان یا Echium Amoenum است، این گیاه در گذشته به‌عنوان نشاط‌آور، آرامبخش، مدر و برطرف کننده علائم سرماخوردگی استفاده می‌شده است و امروزه از خاصیت آرامبخشی آن در طب گیاهی استفاده فراوان می‌شود. عوارض جانبی این گیاهان داروئی نسبت به داروهای آرامبخش شیمیائی مثل دیازپام بسیار کمتر است. البته مصرف هم‌زمان این چای با سایر داروهای آرامبخش باید با احتیاط و تحت نظر پزشک باشد. هم‌چنین بهتر است مصرف این گیاه در دوران بارداری و شیردهی قطع گردد.

تهیه شده در لابراتوار گیاهان داروئی گلچای
Reference.The Review of Natural Products (Facts and Comparsion) ۲۰۰۱

منبع : فصلنامه جهان گل