وزارت سلامت را چه کسی تاسیس می‌کند؟

مدت‌هاست که در ایام انتخابات ریاست جمهوری، فعالان عرصه سلامت و مردم، انتظارات خود را از رییس جمهور آینده و دولت‌اش مطرح می‌کنند تا شاید مورد توجه کاندیداهای ریاست جمهوری قرار گیرد و در برنامه‌های آنها لحاظ شود. امسال نیز شاهد چنین بیانیه‌ها و مقاله‌هایی هستیم...
اساتید و بزرگوارانی در هر دو جناح سرگرم تدوین برنامه‌های سلامت کاندیداهای محترم ریاست جمهوری هستند که جا دارد در همین جا از تلاش همه این عزیزان قدردانی نموده، برایشان آرزوی توفیق نمایم و توجه آنها و شما خوانندگان محترم را به موارد زیر جلب کنم:
سال‌هاست که می‌شنویم و می‌شنوید که سلامت تنها به معنای نبود بیماری نیست و فلان است و فلان اما باز تمام برنامه‌های بخش سلامت کشور و یا منصفانه بگویم حداکثر منابع سلامت کشورمان خرج بیماری می‌شود و نه خرج سلامت.انگار که نه انگار سلامتی که می‌گفتند رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی است و امروز می‌گویند زندگی باکیفیت است در جامعه‌ای توسعه یافته و متعالی؛ خرج دارد و برنامه می‌خواهد و برنامه ریز.هنوز هم نهایت افتخار ما کم کردن صف بیماران متقاضی فلان درمان است و تولید فلان داروی فوق‌تخصصی فلان بیماری فارغ از اینکه درد سلامت من و تو و ما و شما با کاستن از صف این درمان و تولید آن داروی فلان حل نمی‌شود.
خیلی که همت می‌کنیم و از اسارت مردم به دست بیماری شرمنده می‌شویم، می‌رویم دنبال اینکه مردم بیمار شوند و خرج دوا و درمان‌شان را ما بدهیم که بعد پول کم می‌آوریم و می‌گوییم خودشان بدهند و بعد که مردم از پرداخت خرج درمانشان به فقر و فلاکت افتادند، دوباره می‌گوییم بیشتر پول درمان را ما بدهیم و کمترش را مردم و... الی آخر.
همین‌طور که می‌بینید هنوز هم جلوداران بخش سلامت اسیر خرج بیماری هستند و دلی برای خرج سلامت نمی‌سوزد و کسی بر این ناکام شمعی نمی‌افروزد.
ما هنوز در پایین آبشار بیماری نشسته‌ایم و از این پایین به مردمی نگاه می‌کنیم که خود را به آب می‌اندازند و بعد تا آنجا که بشود تعدادی از آنها را نجات می‌دهیم و برای بقیه فاتحه می‌خوانیم و می‌گوییم سرانه درمان کم است و اگر بیشتر شود، تعداد بیشتری از مردم را از آب می‌گیریم. چه باید کرد تا به بالای آبشار برسیم و نگذاریم که مردم خود را در آب بیماری غرق کنند و تا سرانه درمان کم نیاوریم و باز از هر که رییس جمهور می‌شود نخواهیم که سرانه درمان را افزایش دهد تا باز ما در این پایین با بهترین آمبولانس‌های روز دنیا، با بهترین تجهیزات پزشکی، با بهترین فوق فوق فوق تخصص‌ها و با بهترین...، مردم در آب افتاده را از آب بگیریم و به این همه «ترین‌ها» و آن همه«فوق‌ها» افتخار کنیم و فاتحه‌ای نثار آنها که از چنگ ما دور بودند و شانس بستری شدن در بیمارستان‌های فوق فوق...... مدرن ما را نداشتند.
شاید بد نباشد که بدانید ما سال‌هاست که اداراتی داریم که دیگر آن بیماری و بیمار را نداریم یا به اندازه کافی نداریم یا کم داریم ولی باز از سفره پر نعمت بیماری، طعام‌شان می‌دهیم و به ادامه کارشان افتخار می‌کنیم فارغ از اینکه شاید بتوان این منابع محدود را برای یکی از هزار درد بی‌توجهی به حق سلامت مردم هزینه کرد.
فکر می‌کنید که چه کسی باید به فکر سلامت مردم باشد و برای این حق اساسی آنها برنامه ریزی و سرمایه گذاری کند؟ چه کسی باید تاثیر سیاست‌هایی را که در سایر بخش‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور تصویب می‌شود بر سلامت مردم ارزیابی کند و آثار سوء آنها را برطرف کند؟ چه کسی باید بگوید که سلامت بدون برخورداری عادلانه مردم از آب، غذا، مسکن، قدرت و امید معنایی ندارد و تامین نمی‌شود؟ چه کسی باید بگوید سلامت بدون توانمندسازی مردم برای حفاظت از سلامت‌شان که گاه تنها ثروتشان است معنایی ندارد و تامین نمی‌شود؟ چه کسی باید مردم را با تمام حق سلامت- اساسی ترین حق برای بودن، شایسته بودن و وابسته بودن- شان آشنا کند؟
شاید یک رییس جمهور حامی سلامت، یک دولت مروج سلامت و یا یک ملت آشنا با حق سلامت و توانمند برای احقاق آن.آن چه آموخته ام به من می‌گوید جز با حضور این سه نمی‌توان سلامتی را که قصه‌اش را فراوان شنیده‌ایم و غصه‌اش را فراوان خورده ایم، برای تمام مردم و فارغ از هر تبعیض و قضاوتی تامین کرد، حفظ نمود و ارتقا بخشید.
می‌گویند سلامت راهی است که مردم توانمند جامعه‌ای توانمند انتخاب و طی می‌کنند تا از یک زندگی باکیفیت و متعالی در جامعه‌ای توسعه‌یافته برخوردار شوند و اکنون انتخاب دیگری در راه است. ضمن تقدیر از تمامی روسای جمهوری که برای عزت و آبادی و سرافرازی ایران پرافتخارمان تلاش کرده‌اند، از رییس جمهور فردا می‌خواهم که «خرج سلامت را از خرج بیماری» جدا کند و «وزارت سلامت» را جایگزین «وزارت درمان بیماری». شاید در این راه توجه به مسایل زیر بد نباشد:
▪ توسعه سیاست‌های حامی سلامت در کشور و جلوگیری از تصویب سیاست‌های کاهنده سلامت در سطوح مختلف سیاستگذاری
▪ توسعه محیط‌های حامی سلامت در موقعیت‌های مختلف از خانه تا مراکز آموزشی و محل کار
▪ توانمندسازی مردم برای مراقبت از سلامت خود، خانواده و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند.
▪ توانمندسازی کودکان، نوجوانان و جوانان کشور برای برخورداری از یک شیوه زندگی سالم
▪ توسعه برنامه‌های آموزش و ارتقای سلامت کارکنان دولت و کارگران صنایع کشور درمراکز کار و تولید و تجارت کشور
▪ طراحی و اجرای مداخلات پیشگیری و کنترل کودک آزاری و حمایت همه جانبه از کودکان قربانی
▪ طراحی و اجرای مداخلات پیشگیری و کنترل خشونت خانگی و حمایت از زنان قربانی خشونت
▪ توسعه حمایت رسانه‌های جمعی کشور از برنامه‌های آموزش و ارتقای سلامت
▪ توسعه بیمه‌های حامی سلامت که منابع خود را صرف پیشگیری از وقوع بیماری نمایند و نه تنها پرداخت هزینه بیماری
▪ توسعه مداخلات مداخلات پیشگیری اولیه در بخش سلامت به جای هزینه عمده منابع محدود نظام سلامت کشور در بازار سیری ناپذیر دارو و درمان و تجهیزات پزشکی داخلی و خارجی
▪ تاسیس سازمان آموزش و ارتقای سلامت کشور برای احیای حق دانستن مردم درباره سلامت و توانمندسازی مردم برای حفاظت از سلامت خود،خانواده و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند.
▪ بازنگری واقعی خدمات بخش سلامت مبتنی بر ارتقای عادلانه سلامت مردم و توانمندسازی آنها برای مشارکت موثر در تامین، حفظ و ارتقای سلامت خود، خانواده و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند.
▪ ترویج رویکرد ارتقای سلامت در تمامی دستگاه‌های دولتی و غیردولتی و بخش خصوصی کشور به گونه‌ای که ظرفیت مناسب برای مشارکت موثر آنها در ارتقای سلامت عادلانه در کشور ایجاد شود.
▪ توسعه نظام جامع آموزش و ارتقای سلامت در مدارس کشور از مقطع پیش دبستان تا پیش دانشگاهی
▪ پیشگیری اولیه از اعتیاد،استعمال دخانیات و مصرف الکل برای تضمین سلامت نسل فردای کشور
▪ پیشگیری اولیه از اچ.آی.وی / ایدز و رفع انگ و تبعیض از مبتلایان
▪ توسعه نظام توانمندسازی و مراقبت همه جانبه از سلامت کودکان ناتوان، بی‌سرپرست و بدسرپرست
▪ توجه ویژه به سلامت و حقوق باروری تمامی اقشار مردم در هر سن و جنس و جنسیتی و فارغ از هرتبعیض و قضاوتی
▪ توسعه نظام جامع آموزش بیماران در کشور برای توانمندسازی آنها درخودمراقبتی به منظور تسریع بهبود بیماری و کاهش عواقب آن
▪ بازنگری در خدمات دستگاه‌های دولتی کشور برای ارتقای سلامت مردم و جوامع مبتنی بر بهبود شاخص‌های اجتماعی سلامت
▪ ارتقای امنیت غذا در کشور از طریق تاسیس سازمان غذا و داروی کشور
▪ مبارزه همه جانبه با فقر برای ارتقای سلامت عادلانه در کشور
▪ ارتقای سلامت روانی به منظور برخورداری مردم از یک زندگی متعادل، با امید و بانشاط
▪ ترویج شیوه زندگی سالم و عاری از رفتارهای مخاطره آمیز به ویژه در بین نسل فردای کشور
▪ توسعه مشارکت مردمی، همبستگی اجتماعی، سرمایه اجتماعی، ظرفیت جامعه و نهادهای مدنی در کشور برای ارتقای سلامت اجتماعی
▪ توسعه مداخلات ارتقای سلامت معنوی در کشور
▪ توسعه برنامه‌های شهرسالم، زندگی ایمن، مراقبت‌های اولیه دوران کودکی و توانمندسازی مردم و جوامع برای ارتقای سلامت عادلانه مردم
▪ افزایش سرمایه‌گذاری برای سلامت در درون و بیرون بخش سلامت به جای تلاش صرف برای افزایش سرانه درمان.

دکتر شهرام رفیعی‌فر
سردبیر هفته‌نامه سلامت

منبع : هفته نامه سپید