چهارشنبه, ۱۷ بهمن, ۱۴۰۳ / 5 February, 2025
مجله ویستا
مقایسه مرورگرها با کمال تعصب! Firefox ،IE،Opera و Safari
بحث بر سر تیمهای ورزشی همواره با حرارت و تب و تاب خاص طرفداران آنها دنبال میشود، اما این روزها اوج هیجان و حرارت را میتوان در جای دیگری یافت؛ جایی که بحث بر سر مرورگرهای وب بسیار پرحرارت و داغتر از هر بحث ورزشی، در میان طرفداران و منتقدان دوآتشه مرورگرها در جریان است! در این میان افراد بسیاری از تمایل خود برای استفاده از مرورگر همراه با سیستمعامل کامپیوترشان (اینترنت اکسپلورر مرورگر مایکروسافت برای ویندوز یا سافاری مرورگر اپل برای مکینتاش) صحبت میکنند. گروهی از کاربران، مرورگرهای گمنام و کمرواجتری همچون مرورگر اپرا را بر دیگر گزینهها ترجیح میدهند و طرفداران پر و پا قرص و همیشگی اپنسورس نیز همواره از برتریهای فایرفاکس، مرورگر شرکت موزیلا، در قیاس با رقبای تجاریش سخن میگویند. بنابراین هر کسی بهترین مرورگر از دیدگاه خود را مطالبه مینماید. آنها با تمام وجود از مرورگر محبوب و برگزیده خود حمایت و پشتیبانی میکنند؛ زیرا معتقدند مرورگر منتخب آنها از لحاظ ظرافت، قابلیت، امنیت و بسیاری جنبههای دیگر از سایر رقبا برتر است. با این حال اگر با گذشت زمان گزینهای بهتر از انتخاب آنها از راه برسد، آنها با مسرت و رغبت به آن کوچ میکنند و از آن پس با صدای رسا آن را تبلیغ خواهند کرد! ما نیز در همواره در انتظار مرورگرهای قدرتمندتری هستیم. در نوشتار حاضر به بررسی مقایسهای چهار مرورگر مطرح کنونی، یعنی اینترنت اکسپلورر، فایرفاکس، اپرا و سافاری خواهیم پرداخت.
● مقدمه
بر اساس آمار و ارقام مربوط به سهم هر مرورگر در بازار، برنده کاملاً آشکار و مشهود است. بر اساس جدیدترین برآوردها، اینترنت اکسپلورر با سهم ۸۰ تا ۸۵ درصدی، یکهتاز بازار مرورگرها است. فایرفاکس با در اختیار داشتن سهم هشت تا سیزده درصدی از بازار، نزدیکترین رقیب اینترنت اکسپلورر محسوب میشود.سافاری با سهمی بین دو تا چهار درصد در رتبه سوم قرار دارد و Opera و aol Netscape نیز هر کدام با سهمی حدود یک درصد، نزدیکترین رقبای Safari در بازار مرورگرها محسوب میشوند.با این همه، بر اساس کیفیت، برنده مطلقی وجود ندارد. تا قبل از ورود ۷IE سالها بود که ضعف در قابلیتها و امنیت، اینترنتاکسپلورر را در رقابت با دیگر مرورگرها به عقب رانده بود، اما اصلاحات ساختاری اساسی در IE۷ بار دیگر این مرورگر پیر را قدرتمندانه وارد میدان رقابت کرد.
تقریباً همزمان با ۷IE، موزیلا نیز Firefox ۲.۰ را منتشر و روانه بازار کرد و در همین اثنا، سافاری (با ارائه نسخه ۰۴/۲) و اپرا (با ارائه نسخه ۰۲/۹ و نسخه آماده برای انتشار ۱.۹) آرام و دور از هیاهو و جنجال در مسیر رشد و اصلاح بودند.به این ترتیب، برای اولین بار در طی چند سال اخیر، مرورگرهای برتر در سطحی تقریباً یکسان و مساوی قرار گرفتند. (یادآوری: به علت وجود اشکالات عمده و مهم در بررسیهای انجام شده درباره مرورگر Netscape، از بررسی این مرورگر در زمره مرورگرهای برتر صرفنظر کردیم.)
بنابراین سؤال این است: باید از کدام مرورگر استفاده کنید؟ حقیقتاً بهترین کدام است برای راهنمایی شما در انتخاب بهتر، از چهار کاربر حرفهای درخواست کردیم به دفاع از مرورگر منتخبشان بپردازند. هر یک از این کارشناسان معتقد هستند که مرورگر منتخبشان بهترین است و با تمام وجود تلاش میکنند شما را نیز متقاعد و قانع کنند!بنابراین تنها مرور بخشی از مقاله چندان منطقی نیست؛ زیرا هر قسمت از مقاله صرفاً حمایتی یک جانبه برای متقاعد کردن شما به برتری یک مرورگر است. پس برای نتیجهگیری منطقی توصیه میکنیم کل مقاله را مطالعه کنید.
● فایرفاکس؛ بهترین مرورگر دنیا!
تمام ساکنان دنیای مجازی وب، یکصدا به شما میگویند: فایرفاکس بهترین مرورگر وب برای سیستمعامل ویندوز و مکینتاش است. حتی بعد از آنکه مایکروسافت IE۷ را پیش از آغاز سال جدید میلادی به بازار ارائه کرد، بسیاری از کاربران ویندوز که وب را به خوبی میشناسند، مرورگر فایرفاکس را برگزیدند.جالبتر اینکه، کاربران ویندوز، فایرفاکس را نه فقط به دلیل ویژگیهای آن، بلکه به خاطر سازگاری مناسب، امکان تطبیقپذیری عالی با نیاز و خواسته کاربر، و همچنین سهولت کاربرد، بر IE۷ ترجیح میدهند.
ضعفهای فراوان IE۶ بیش از هر دلیل دیگری مسیر پیشرفت و ترقی فایرفاکس را فراهم کرد؛ زیرا IE۶ غیراستاندارد بود. در مورد اینترنتاکسپلورر ۷ نیز قضیه تفاوت چندانی ندارد.سرانجام آنچه فایرفاکس را از دیگر مرورگرها متمایز و متفاوت میکند، بهرهمندی از مجموعه گستردهای از برنامههای افزودنی است که کاربران مختلف برای بهبود عملکرد مرورگر و افزودن قابلیتهای جدید به آن تدارک دیدهاند.کاربران فایرفاکس با استفاده از این افزودنیها میتوانند مرورگر را آن گونه که میپسندند، تنظیم نمایند. در حالی که واسط کاربری IE۷ اجازه تنظیمات چندانی را به کاربر نمیدهد.
همچنین نوار ابزار مناسبی که در IE۴ تا IE۶ به چشم میخورد در IE۷ چندان مشهود نیست. IE۷ حتی امکان حذف بسیاری از برنامههای افزودنی موجود برای این مرورگر را در صورت عدم نیاز کاربر فراهم نکرده است.
● اندازه و عملکرد
برخلاف محدودیتهای موجود در دیگر مرورگرها، کاربران فایرفاکس مجموعهای بینظیر از برنامههای افزودنی را برای بهبود عملکرد مرورگر در اختیار دارند.اپرا دقیقاً در نقطه مقابل فایرفاکس قرار دارد. همه چیز درباره اپرا در قابلیتهای آن خلاصه شده است. اگر چه اپرا با مجموعهای از قابلیتهای متنوع تزئین شده است، بسیاری از این قابلیتها هیچگاه توسط کاربران مورد استفاده قرار نمیگیرد. البته این نقص تنها بخشی جزئی از عیوب این مرورگر محسوب میشود.
طراحان اپرا برای ایدههای کوچک، کارشناسان ماهر و بزرگی هستند، اما قادر به پیادهسازی صحیح، روان و بینقص افکار و اندیشه های کوچک خود نیستند و به همین دلیل، اپرا سراسر نقص و ایراد است!تنها مزیت و برتری اپرا، حجم کم کارایی و عملکرد مناسب و قابل اطمینان آن است.البته فراموش نکنیم که حجم نسخه International مرورگر اپرا در ویرایش ۰۲/۹ (نسخه ارائه شده در سایت۶/۷۲ (opera مگابایت است. در حالی که حجم Firefox ۲.۰ تنها ۶۲/۵ مگابایت است. همچنین البته به خاطر داشته باشیم که حجم Internet Explorer ۷ برابر با ۷۸/۱۴ مگابایت است.
با این حال باید پرسید: کدام یک از این چهار مرورگر، این سه مرورگر به اضافه سافاری، سریعترین است؟ به نظر من سرعت ملاک چندان مناسبی برای مقایسه نیست؛ زیرا هر چهار مرورگر به قدری سریع عمل میکنند که در عمل سرعت یکسانی را از خود به نمایش میگذارند. به علاوه، سایتهای مختلف بسته به نوع محتویات و کدنویسی زمانهای بارگذاری متفاوت و گوناگونی دارند.
● امنیت؟ آنچه IE به آن محتاج است
امنیت چیست؟ سیستم امنیتی مداخله جوی IE۷ مکرراً شما را با میله های زردرنگ و دیگر اعلان های پیدرپی متوقف میکند. IE۷ سعی میکند با این روش، امنیتی همطراز با امنیت بالای فایرفاکس (بدون اعلانهای مکرر و دست و پا گیر) را فراهم کند.ابزار کنترل املای صحیح لغات یکی از ویژگیهای جدید فایرفاکس۲ است.اگر وبگردی محدود و دست و پا بسته شما را ناراحت و عصبانی نمیکند، IE۷ میزبان مناسبی برای وبگردی شما خواهد بود، اما من حس خوشایند آزادی با فایرفاکس را ترجیح میدهم.
فایرفاکس، اپرا و سافاری به ActiveXها اجازه اجرا نمیدهند و این قابلیت یکی از اصلیترین دلایلی است که این مرورگرها را ذاتاً ایمنتر و مطمئنتر از IE ساخته است.اگرچه حقیقتاً ActiveX ابزاری مناسب و آسان برای برنامهنویسان و توسعهدهندگان نرمافزار است، با وجود تمام ویژگیهای خود از قابلیتهای امنیتی جاوا بیبهره است. در واقع ما تاوان اشتباه مایکروسافت در اوایل سال ۱۹۹۰ را میپردازیم. اما مطمئناً آینده از آن جاوا و جاوااسکریپت خواهد بود.
با این همه، قابلیت ضدفیشینگ در کدام مرورگر بهتر است؟ در حال حاضر اینترنتاکسپلورر تنها مرورگری است که شدیداً به این فناوری نیازمند است. البته وجود فناوری ضدفیشینگ تنها یکی از نیازمندیهای امنیتی ضروری برای اینترنت اکسپلورر در تمام سیستمعاملهای مایکروسافت و به ویژه ویستا به شمار میرود.
IE بدون در اختیار داشتن ابزارهای ضدجاسوسافزار و ضدفیشینگ، مرورگری ناامن و غیرقابل اطمینان خواهد بود. در حالی که نبود این ابزارهای حفاظتی در دیگر مرورگرها تا این اندازه خطرآفرین نیست. در حقیقت این تفاوت نه به دلیل طراحی بهتر مرورگرهای فایرفاکس، اپرا و سافاری در قیاس با IE، بلکه به این خاطر است که اکثر جاسوسافزارها و ابزارهای سرقت آنلاین، رایجترین مرورگر دنیا یعنی IE را هدف قرار دادهاندهدف اصلی سازندگان اینگونه کدهای مخرب، کسب درآمد بیشتر است و این همان دلیلی است که IE را در کانون توجه سارقان آنلاین قرار داده است. البته فایرفاکس نیز به عنوان دومین مرورگر رایج دنیا، توجه بسیاری از سارقان آنلاین را به خود معطوف کرده است، اما موزیلا زرنگتر و با هوشتر از آن است که بازی را به سارقان آنلاین واگذار کند.
● یک مرورگر واقعی
با ویژگی Quick Tabs در IE۷ میتوانید تمام Tabهای باز را در قالب تصاویر بندانگشتی (Thumbnail) مشاهده کنید.
هنگامی که مایکروسافت از ویژگیهایی همچون پشتیبانی از RSS و قابلیت کار با Tabها بهعنوان ویژگیهای جذاب IE۷ سخن میگوید، کاملاً مطمئن میشوید که IE۷ ویژگیهای جذاب و مبتکرانهای ندارد.این دو ویژگی که به عنوان قابلیتهایی جذاب در IE۷ معرفی شدهاند، در Firefox ۲.۰ نیز وجود دارند؛ مرورگری که قابلیت سودمندی همچون ابزار کنترل املای صحیح لغات با قابلیت استفاده در انجمنهای وب، بلاگها، نظرات ارسالی برای سایتهای وب و فرمهای وب را دارد و همچنین قابلیت Undo Close Tab (توانایی بازگشت به عقب برای بازگشایی Tabهای بسته شده توسط کاربر) و بسیاری قابلیتهای سودمند دیگر را ارائه داده است.
هنگامی که در نهایت مایکرسافت تقاضای کاربران IE برای پشتیبانی از RSS و افزودن قابلیت استفاده از Tabها را پذیرفت، مسئله ضعف امنیتی و عدم سازگاری مناسب، بسیار نامساعدتر از آن که به سادگی قابل اصلاح و ترمیم باشد، نمود یافت.مایکروسافت همچنین تلاش کرد با ارائه IE۷ همراه با بروزرسانیهای ضروری و حیاتی در بخش Automatic Updates ویندوز، مرورگر خود را بیش از پیش به کاربران سیستم عاملش معرفی کند و سهم IE۷ را در بازار مرورگرها ارتقا دهد.
مایکروسافت این قابلیت را «نصب به صلاحدید کاربر» نامید؛ زیرا میتوان از Automatic Updates خواست که IE۷ را نصب نکند، اما به نظر میرسد عنوان «عدم نصب به صلاحدید کاربر» برای آن مناسبتر باشد؛ زیرا انتخاب پیشفرض، نصب IE۷ است. به این ترتیب مایکروسافت بدون توجه به نظر و خواسته شما، مرورگر ۷۸/۱۴ مگابایتی خود را به شما تقدیم میکند.فایرفاکس مرورگری است که به جای توجه به نیازهای شرکت سازنده، صرفاً نیازهای کاربران را الگوی توسعه خود قرار داده است. این موضوع در نسخه نهایی این مرورگر قاطعانه اثبات شد. اگرچه Firefox ۲ را نمیتوان یک ارتقای بلندپروازانه دانست، قطعاً در قیاس با نسخه ۵/۱ نسخه کاملتر و بهتر است. فایرفاکس در مجموع بهترین قابلیتها را برای کاربران فراهم کرده است. این مرورگر تمامی فاکتورهای لازم برای کسب عنوان برترین مرورگر را در اختیار دارد.
● اینترنت اکسپلورر؛ اثبات شایستگیها
در دنیای کامپیوتری نیز درست همانند دیگر زمینهها، همه از برنده تنفر دارند. به همین دلیل همه با مایکروسافت دشمنی دارند! اما دشمنی همیشگی با مایکروسافت دلیل مناسبی برای تنفر از مرورگر جدید این شرکت نیست. در واقع، شما تعصبات خود را برای یک لحظه کنار بگذارید، حقایق بسیار مهم و قابلتوجهی را درخواهید یافت: مایکروسافت بهترین مرورگر دنیا را ارائه کرده است. استفاده از قابلیت Tabها برای مرور صفحات، پشتیبانی عالی مرورگر از RSS و بهبود چشمگیر در امنیت دلایلی است که IE۷ را به عنوان بهترین مرورگر در بازار مرورگر ها معرفی میکند.
● سرانجام Tabها آمدند
پس از کشوقوسهای فراوان، مایکروسافت با تأخیر زیادی Tabها را به IE افزود، اما با افزوده شدن این قابلیت، IE از دیگر مرورگرها پیش پا افتاده است.
باز کردن، بستن و مرتب نمودن Tabها بسیار ساده و آسان است. در IE۷ برخلاف مرورگرهای دیگری که از قابلیت Tab استفاده میکنند، کلید «X» (بستن Tab) روی تمام Tabهای باز دیده نمیشود و تنها Tab فعال قابل بستن است. با انتقال به Tab جدید کلید «X» نیز روی آن قرار میگیرد. (این قابلیت امکان مدیریت بهتر Tabهای متعدد را برای کاربر فراهم میکند).قابلیت Quick Tabs در حال حاضر بهترین روشی است که امکان نمایش تمام Tabها در قالب نماهای بندانگشتی (thumbnail) را در یک صفحه فراهم میکند. با کلیک روی هر thumbnail به سادگی به آن Tab منتقل میشوید و با کلیک روی کلید «X» به سادگی آن Tab را میبندید.
ابزار Tab List یکی دیگر از قابلیتهای مفید و سودمند IE۷ است. با کلیک روی کلید مربوط به این ابزار، تمام Tabهای فعال در قالب یک فهرست به کاربر ارائه میشود. با این قابلیت قادرید به راحتی Tab مورد نظر را در میان تمام Tabهای باز، بیابید و به آن سوییچ کنید. همچنین میتوانید گروهی از Tabها را همانند یک آدرس در Favoritesذخیره کنید.با استفاده از این قابلیت میتوانید از مرورگر بخواهید فهرستی از سایتهای خبریِ مورد علاقه یا سایتهای مربوط به یک موضوع دلخواه را به صورت دستهجمعی برای شما باز کند. تنها کاری که باید انجام دهید این است که تمام سایت های مورد نظر را در Tabهای مجزا باز کنید و سپس این فهرست را همانند ذخیره یک آدرس در بخش Favorites، ذخیره نمایید. به این ترتیب می توانید در دفعات بعد تمام این فهرست را یکجا باز کنید.
● مدیریت عالیRSSها
در واقع آنچه IE۷ را از دیگر رقبایش متمایز میکند، پشتیبانی مؤثر و مناسب مرورگر از RSS است. کار با ابزار RSSخوان اختصاصی IE۷ به قدری ساده و آسان است که حتی کاربران ناآشنا با RSS هم قادرند به راحتی از آن استفاده کنند. سادگی کار با این RSSخوان ممکن است شما را متقاعد نماید که نرمافزار RSSخوان محبوبتان را برای همیشه کنار بگذارید.
IE۷ شما را پیش از آن که طعمه سیادی شوید، از خطر آگاه میکند.هنگامی که از یک سایت وب با خروجی RSS بازدید میکنید، کلید کوچک مربوط به RSS روی نوار ابزار مرورگر نارنجی رنگ میشود. با کلیک روی این کلید میتوانید خروجی RSS مورد نظرتان را دریافت کنید.با کلیک روی گزینه «Subscribe to this feed» میتوانید آدرسهای RSS مورد علاقه را همانند دیگر آدرسها در بخش Favorites ذخیره کنید. همچنین میتوانید آدرسهای RSS را در یک پوشه جداگانه ذخیره نمایید.
RSSخوان آدرسهای RSS شما را در یک قسمت جداگانه و مجزا در IE Favorites Center قرار میدهد. با انتخاب Feeds در بخش Favorites Center میتوانید فهرست آدرس RSS موردنظر و پوشههای مربوط را مشاهده کنید.با کلیک روی آدرسهایRSS میتوانید آن را باز کنید و بخوانید. همچنین با کلیک روی هر پوشه، آدرسهای موجود در آن به شما ارائه میشود. برای بهروزرسانی RSSهای موجود در بخش Favorites، نیاز نیست اقدام خاصی بکنید. چون IE به صورت خودکار آن ها را برایتان بروزرسانی میکند.
یک RSS Feed هر قدر هم که طولانی باشد، IE آن را در قالب یک صفحه با امکان مرور ساده و آسان در اختیار شما قرار میدهد. امکان جستوجو، مرتبسازی RSSها بر اساس تاریخ، عنوان و نام نویسنده و همچنین امکان فیلترگذاری روی خروجی ایجاد شده برای ارائه مطالب در یک موضوع خاص نیز وجود دارد.به عنوان مثال، اگر در حال مطالعه یک RSS Feed از یک وبلاگ با موضوع مایکروسافت هستید، میتوانید آن را برای ارائه مطالب مربوط به ویستا یا اینترنت اکسپلورر یا هر عنوان دیگری فیلترگذاری کنید.
IE در ویندوز ویستا، در قیاس با اکسپی عملکرد به مراتب بهتری را ارائه میدهد. در ویستا RSS Feedها به صورت زنده و به همان ترتیبی که وارد میشوند، در یک نمایشگر جذاب RSS که روی دسکتاپ تعبیه شده است، نمایان میگردند. با این قابلیت میتوانید بدون نیاز به هیچ اقدامی به مطالعه RSSها بپردازید؛ زیرا آنها به صورت خودکار روی دسکتاپ شما قرار گرفتهاند.
● بهبود امنیت
همواره بیشترین انتقادها درباره مشکلات و ضعفهای امنیتی در IE بوده است. اگر چه در مورد نسخههای پیشین IE انتقادهای امنیتی مطرح شده کاملاً صحیح و منطقی است، در مورد IE۷ به هیچ وجه پذیرفته نیست. در نسخه اخیر IE سطح امنیتی بسیار بالایی برای کاربر فراهم شده است.شاید از دید کاربر مشهودترین ابزار امنیتی در IE۷، ابزار ضد فیشینگ مرورگر باشد، اما قابلیتهای امنیتی IE تنها در این ابزار خلاصه نشده است. بیشتر قابلیتهای امنیتی مرورگر در پشت اینترفیس مرورگر نهفته است؛ جایی که برای کاربر مشهود و قابل رویت نیست.
IE۷ از تواناییها و قابلیتهای متعددی برای محافظت در برابر بدافزارها بهره میبرد. از جمله قابلیت محافظتی جدید موسوم به URL-handling که سیستم را در برابر URLهای مخرب (URLهایی با عملکردی مشابه با بدافزارها و اکسپلویتها به سیستم آسیب میرسانند) محافظت مینماید و از سرریزشدن بافر به واسطه اجرای کدهای مخربی که بدون اطلاع کاربر اجرا میشوند، جلوگیری میکند.همچنین در نسخه اخیر IE روش محافظتی جدیدی در برابر اسکریپتها ارائه شده است که اجازه میدهد اسکریپتها تنها روی محتوای همان دامنه منبع اثر کنند. (این قابلیت در مقابله بهتر با حملات فیشینگ نیز مؤثر است).
محافظت در برابر ActiveXها یکی دیگر از قابلیتهای امنیتی IE۷ است. محافظت در برابر خطرات مربوط بهRSS ها نیز یکی دیگر از قابلیتهای امنیتی پیشبینی شده در این مرورگر است. (برای مثال، IE۷ تنها RSS Feedهای کاملاً معتبر را قبول میکند و از پذیرش RSSهای مشکوک و نامطمئن خودداری میکند).
Protected Mode، قدرتمندترین ابزار امنیتی در IE۷ است که تنها در ویستا قابل استفاده است. Protected Mode، سیستمعامل را از آسیبپذیری در برابر خطرات ناشی از عملکرد اینترنتاکسپلورر یا دیگر برنامههای افزودنی اینترنتاکسپلورر محافظت میکند.به عبارت دیگر، حتی اگر بدافزارها بتوانند از تمام ابزارهای محافظتی IE عبور کنند، باز هم قادر به آسیبرسانی به کامپیوتر شما نخواهند بود؛ زیرا Protected Mode، اینترنت اکسپلورر را در درون یک گاوصندوق امن و غیر قابل نفوذ حفاظت میکند.
● رقبا در یک نگاه
فایرفاکس تنها رقیب اصلی IE در بازار مرورگرها است. سهم اپرا و سافاری در بازار مرورگرها به قدری ناچیز است که میتوان از آنها چشمپوشی کرد، اما فایرفاکس تلاشی گسترده و بیوقفه را برای کسب سهم بیشتر در بازار مرورگرها آغاز کرده است.بسیاری از کاربران، مایکروسافت را به ناتوانی در ارائه نوآوری و ابتکار محکوم میکنند. حال آنکه فایرفاکس نیز در همین آغاز راه علایم این ناتوانی و ضعف را از خود بروز داده است به Firefox ۲.۰ نگاه کنید. آیا میتوانید یک ویژگی اصلی جدید و منحصربه فرد را در این مرورگر نام ببرید؟
اینترفیس مرورگر هیچ تغییری نکرده است و همان نما و ظاهر قدیمی را دارد. پشتیبانی مرورگر از RSS بسیار نامناسب و به عبارت بهتر، ناامید کننده است. قابلیت Live Bookmark مرورگر نیز چندان مناسب و قابل استفاده نیست.موزیلا لااقل میتوانست با افزودن قابلیتی مشابه با Quick Tabs در IE، مدیریت Tabها را در نسخه اخیر فایرفاکس بهبود بخشد، اما حتی زحمت افزودن این ویژگی مناسب را نیز متحمل نشده است. به استثنای ویژگی پشتیبانی از اکستنشنها در مرورگر فایرفاکس که از قابلیت پشتیبانی از برنامههای افزودنی (add - in) در IE بهتر و مناسبتر است، میتوان چنین نتیجه گرفت که IE به سادگی فایرفاکس را مغلوب کرده است.
● کلام آخر
بدون تردید تاکنون درباره مقایسه مرورگرهای IE ،Firefox ،Opera و Safari علاوه بر این مقاله، مطالب بسیاری را شنیده یا خواندهاید. مطالعه و مقایسه گفتهها و نظرات منتقدان مختلف درباره مرورگر ها میتواند به شما در انتخاب بهترین مرورگر کمک نماید.البته راه بهتری هم وجود دارد. به آمار و ارقام دقت کنید. اعداد هیچ گاه دروغ نمیگویند. اینترنت اکسپلورر بیش از هشتاد درصد از سهم بازار را در اختیار دارد و شواهد حکایت از آن دارد که این رقم در آینده نزدیک تغییر نخواهد کرد. مردم به قدری باهوش و زیرکند که در صورت عدم رضایت از IE مرورگرهای رقیب را دانلود و تجربه کنند، اما شواهد نشان میدهد که کاربران از IE راضی بودهاند و با توجه به اصلاحات فراوان صورت گرفته در IE۷، کاربران راضیتر از همیشه خواهند بود.● اپرا؛ ستاره حقیقی در میدان رقابت
سرانجام با انتشار نسخه نهایی IE۷ و Firefox ۲.۰ هیجانها به اوج خود رسید، اما من از این موضوع به هیچ عنوان هیجانزده نیست؛ زیرا اپرا مرورگر برگزیده است.در دهه ۱۹۹۰ میلادی اپرا را به خاطر جمع و جور بودن، سرعت و ایمنی جایگزین IE کردم. گهگاه مرورگرهای دیگر را دوباره آزمایش کردهام، اما پس از هر بار تجربه باز هم اپرا را بر سایر مرورگر ها ترجیح دادهام.
اپرا، ویرایش نُهم مرورگر خود را در اواخر ژوئن ۲۰۰۶ منتشر کرد. هم اکنون نسخه ۰۲/۹ از این مرورگر نیز منتشر شده است و شاید زمانی که این مقاله را میخوانید، ویرایش ۱/۹ نیز ارائه شده باشد.اپرا مرورگری متفاوت است. اپرا، در سال ۱۹۹۵ آغاز به کار کرد و قادر بود چندین سند را در یک پنجره از مرورگر باز کند. آنچه امروزه با عنوان Tab معروف است، همان قابلیتی است که اپرا در سال ۲۰۰۰ به مرورگر خود اضافه کرد. این مرورگر در اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی روی کامپیوتر قدیمی من به خوبی اجرا میشد و امروزه نیز نسخههای جدید این مرورگر با کمترین امکانات سختافزاری و نرمافزاری (ویندوز ۹۵، ۳۲ مگابایت حافظه رم و یک پردازنده پنتیوم ۱۰۰) به خوبی قابل اجرا است.
اپرا حتی با همین حداقلها نیز وب را با تمام قابلیتهای موجود به شما ارائه میدهد. این مرورگر از تمام ویژگیها و استانداردهای وضع شده توسط W۳C بدون کوچکترین افت در سرعت و امنیت پشتیبانی میکند.
● قابلیتهای فراوان
اپرا در ارائه ویژگیها و قابلیتهای مبتکرانه و جدید، همواره پیشگام و پیشقدم بوده است. به عنوان مثال، Firefox۲ در صورت بروز خطا در اجرای مرورگر تمام Tabهای باز را ذخیره میکند. بنابراین میتوانید تمام آنچه را که از دست دادهاید، بازیابی کنید.همچنین میتوانید گروهی از Tabها را همانند ذخیره یک URL در فهرست Favorites ذخیره کنید. (این قابلیت از ویژگیهای جدید در هر دو مرورگر Firefox۲ و IE۷ است). حال آنکه این ویژگیها خیلی پیشتر در ویرایش هفتم مرورگر اپرا (نسخه ارائه شده در سال ۲۰۰۳) گنجانده شده بود.
در صورت بروز خطاهای ناگهانی یا بسته شدن سهوی مرورگر، اسناد وب در حال اجرا را از دست نخواهید داد؛ زیرا اپرا در اجرای مجدد اسناد قبلی را برایتان بازیابی میکند.همچنین میتوانید تمام صفحات وب در حال مرور را از طریق گزینه مربوط در منوی فایل مرورگر در قالب یک sessionذخیره کنید و از نسخه هشتم مرورگر یک آیکون سطل زباله در سمت راست نوار Tabها اضافه شده است. همچنین در صورت درخواست کاربر Tabهای بسته شده و صفحات pop - up مسدودشده را در این سطل زباله ذخیره میکند.
ذخیره sessionهای مرور شده در آخرین اجرای مرورگر تنها یکی از قابلیتهای بیشماری است که اپرا پیشگام و پیشقدم در ارائه آن بوده است.
اپرا بهعنوان مرورگر پیشقدم در ابتکار و نوآوری، در هر ویرایش جدید ویژگیهای تازهای را معرفی میکند.بهعنوان مثال، در نسخه نهم قابلیت پیشنمایشهای کوچک گرافیکی یا همان thumbnail را معرفی کرد که یافتن یک سند وب در میان چندین Tab باز را بسیار آسان میکند.
کافی است نشانگر ماوس روی هر یک از Tabها قرار گیرد تا مرورگر تصویری کوچک از آن صفحه وب را به کاربر نمایش دهد. یکی دیگر از قابلیتهای جدید در این نسخه مسدودکننده محتوا است.اگر مایل نیستید برخی از محتویات یک صفحه وب (برای مثال یک تصویر) را مشاهده کنید، کافی است از منوی راستکلیک، گزینه «Block content» را انتخاب کنید تا مرورگر آن بخش را ناپدید و محو نماید.اپرا گزینه انتخابی شما را به خاطر میسپارد و در مراجعات بعدی به آن صفحه، محتویات مورد نظر شما را نمایش نمیدهد.
ویرایش نهم این مرورگر قادر به اجرای Widgetها۱ نیز هست. Widgetها میتوانند در قالب بازی، مراجع، ابزارهای تصویری و حتی یک ویرایشگر متنی باشند. Mac OS X ،Windows Vista و Yahoo این برنامههای کوچک را بهعنوان هدیه به کاربران خود تقدیم میکنند، اما جذابیت و زیبایی Widgetهای اپرا در این است که میتوان آنها را مستقیماً و بدون نیاز به سیستمعامل مکینتاش، ویستا یا موتور Widget یاهو تنها با استفاده از مرورگر اپرا اجرا کرد. در زمان تهیه این مقاله بیش از هشتصد Widget در وبسایت اپرا موجود است که توسط برنامهنویسانی از سراسر دنیا نوشته شدهاند.
همچنین Opera۹ به خوبی از سرویس اشتراک فایلی BitTorrent برای نقل وانتقال فایلها پشتیبانی میکند. در حالی که این امکان در فایرفاکس صرفاً با دریافت و نصب یک برنامه افزودنی مهیا میشود. ۲این سرویس سرعت انتقال فایلها را تا حد بسیار بالایی افزایش میدهد. با استفاده از جستوجوگر BitTorrentفایل مورد نظر برای دانلود را مییابد و سپس به سادگی تنها یک کلیک دانلود آغاز میشود. (این جستوجوگر در فهرست موتورهای جستوجو در مرورگر Opera موجود است).
با این حال اگر قصد استفاده از این سرویس را دارید، این نکته را به خاطر بسپارید: BitTorrent از شما میخواهد فایلهایی را که دانلود میکنید، با دیگران به اشتراک بگذارید. هنگامی که اپرا را میبندید، اشتراک فایلها نیز خاتمه مییابد. BitTorrent به صورت پیش فرض در اپرا فعال است، اما به سادگی میتوان آن را برای استفاده از پهنای باند محدود پیکربندی کرد یا آن را بهطور کامل غیرفعال کرد.
● تنظیم دلخواه مرورگر
این مرورگر همواره برای پیکربندی متناسب با نیاز کاربر، قابلیتهای بالایی داشته است. اگر تنظیمات پیشفرض مرورگر دلخواه شما نیست، میتوانید آنها را به سلیقه خود تغییر دهید. انجام این تغییرات در اغلب موارد تنها با استفاده از ویژگی Drag and Drop (کشیدن و رها کردن) امکانپذیر است.پس از انتخاب نوار ابزار دلخواه از میان شش نوار ابزار موجود، میتوانید آن را در مکان دلخواه قرار دهید. همچنین میتوانید با افزودن رنگها و پوستههای دلخواه، پنجره مرورگرتان را مطابق سلیقه خود تنظیم کنید.
مرورگر فهرست پیشفرضی از حدود دوازده موتور جستوجو را در اختیار شما قرار میدهد که در صورت نیاز میتوانید آن را به دلخواه تصحیح و تنظیم کنید. اپرا میتواند همانند یک مرورگر متنی تنها متن را نمایش دهد، صرفاً تصاویر و لینکها را نشان دهد، یا تنها تصاویر حاویِ لینک را به شما ارائه دهد.
مرورگر اپرا کاملاً با نیاز کاربر تطبیقپذیر است.میتوانید از مرورگر بخواهید از دانلود و نمایش تصاویر موجود در صفحات خودداری کند. اگر از اتصال اینترنتی dial - up استفاده میکنید این راهکار سرعت شما را در مرور صفحات افزایش خواهد داد.میتوانید صفحهکلید را به شکلی دیگر پیکربندی کنید یا ماکروهایی را برای اجرای برنامهها در هنگام کار با اپرا ایجاد نمایید، میتوانید جاوا را فعال یا غیرفعال کنید، برای کوکیها مجوز صادر کنید یا آنها را مسدود نمایید و بسیاری امکانات و قابلیتهای دیگر که اپرا در اختیار شما قرار میدهد.
در نسخههای پیشین اپرا روال دسترسی و استفاده از ابزارهای پیکربندی مرورگر گنگ و گیجکننده بود. بنابراین، در نسخه هشتم، شرکت تمام گزینههای پیکربندی را در قالب منویی با چهار منوی فرعی یکپارچه کرده و در منوی Tools قرار داده است.به منظور ایجاد تغییرات عمیقتر در نسخه نهم مرورگر یک Preferences Editor ارائه شده است. (عبارت «opera:config» را در نوار آدرس وارد کنید). با این روش میتوانید هر آنچه را که میخواهید (رنگها، فونتها، امنیت،Widget ها و ...) پیکربندی کنید.
در صورتی که تنظیمات جدید مورد پسندتان نبود، به سادگی میتوانید به تنظیمات پیشفرض برگردید. اگرچه این یک ابزار قدرتمند و مناسب است، بهتر است کاربران مبتدی و تازهکار در صورت عدم آشنایی با تنظیمات، به همان ظاهر پیشفرض مرورگر اکتفا کنند.
● امنیت
تنظیمات امنیتی پیشفرض مرورگر اپرا محافظهکارانه و محتاطانه، اما غیرمحدودکننده است. بیشتر کوکیها مجازند، اکثر up-popها مسدود میشوند و ...، اما همه این تنظیمات میتوانند توسط منوی «Quick preferences» تغییر کنند.البته پس از آن که اپرا پشتیبانی از ActiveX یا Visual Basic را نپذیرفت، از آسیبپذیریهای فراوانی که هماکنون گریبانگیر IE است، رهایی یافت.
اپرا از یک فاکتور امنیتی دیگر نیز به نام «امنیت به واسطه گمنامی» بهرهمند است و به دلیل در اختیار داشتن سهم کمی از بازار مرورگرها، هدف چندان قابل توجهی برای نویسندگان بدافزارها نیست و به همین دلیل کمتر در معرض آسیب قرار دارد.آخرین ویژگی امنیتی اپرا، قابلیتی موسوم به «nuclear option» است. با دو کلیک ماوس میتوانید فوراً تمام Tabها را ببندید، کوکیها را از بین ببرید، لینکهای موجود در history را پاک کنید، تمام اطلاعات شخصی که برای پر کردن فرمهای اینترنتی در اختیار مرورگر قرار دادهاید و کلمات عبور ذخیرهشده در مرورگر را نیز حذف نمایید. به عبارت دیگر، تمام ردپاها را از بین ببرید و البته این قابلیت هم مطابق خواسته شما قابل پیکربندی است.
در نسخه ۱/۹ مرورگر، ویژگیهای امنیتی ضدفیشینگ و دفاع در برابر سرقتهای آنلاین نیز به مرورگر افزوده شده است.
● مرورگری برای همه
مهم نیست از چه سیستمعاملی استفاده میکنید؛ زیرا اپرا از ویندوز، Mac OS X، لینوکس، سولاریس، FreeBSDو بسیاری دیگر پشتیبانی میکند. علاوه بر این، اپرا غیر از زبان انگلیسی بسیاری از زبانهای رایج دیگر را نیز پشتیبانی میکند.بهطور خلاصه، اپرا مجموعهای بینظیر از قابلیتها و ویژگیهای مختلف است. این مرورگر همچنین به سریعترین موتور مفسر صفحات وب مجهز است. در این جا تنها بخشی از قابلیتهای این مرورگر معرفی و از بسیاری موارد صرفنظر شده است. بسیاری از کاربران از اپرا به دلیل ارائه قابلیتها و امکانات فراوان انتقاد میکنند و معتقدند وجود این همه قابلیت غیرضروری، کاربر را گیج خواهد کرد.
این موضوع چندان صحیح نیست. این سردرگمی تنها به این دلیل است که کاربران با قابلیتهای جدیدی مواجه میشوند که پیش از این در مرورگرشان وجود نداشته است. تازه بودن یک ویژگی، دلیلی بر پیچیدگی یا غیرضروری بودن آن نیست؛ مگر اینکه آن ویژگی نتواند خواسته کاربر را فراهم کند که البته این مورد درباره اپرا مصداق ندارد.حجم نسخه ۰۲/۹ مرورگر اپرا برای کاربران ویندوز، با تمام ویژگیها و قابلیتهای فراوانش تنها ۶/۴ مگابایت است. یعنی درحدود هیجده درصد کمتر از مرورگر ۶/۵ مگابایتی فایرفاکس و بسیار کمتر از ۷/۱۴ مگابایت مرورگر IE۷ .
● Safari؛ بهترین برای مکینتاش
اگر در زمان مطالعه این مقاله به یکی از محصولات دسکتاپ یا لپتاپ شرکت اپل دسترسی دارید، بهتر است فرصت را غنیمت شمرید و ویژگیهای مطرح شده در این مقاله را در مرورگر وب اپل، Safari، بررسی و کنترل نمایید.جدیدترین نسخه این مرورگر ویرایش ۰۴/۲ است و قرار است همراه با ارائه Mac OS X ۱۰.۵ موسوم به «Leopard»، نسخه جدیدی از مرورگر همراه با قابلیتهای تازه و برای تأمین یک وبگردی امن و بیخطر برای کاربران منتشر شود. کاربران ویندوز و لینوکس در این مورد کمی بدشانسند؛ زیرا این مرورگر فقط برای مکینتاش ارائه میشود.
● مدیریت آسان Bookmarkها در سافاری
سافاری هنگام دسترسی به سایتهای محافظتشده (secure) از رمزنگاری قدرتمند ۱۲۸ بیتی استفاده میکند.قابلیت مسدودکننده صفحات پاپآپ به سادگی در مرورگر فعال میشود.همچنین سافاری از خاصیت Tabها در مرور صفحات وب نیز پشتیبانی میکند. (برای هر Tab یک دکمه «close» جداگانه وجود دارد).همچنین مرورگر به یک RSSخوان داخلی مجهز است. میتوانید برای دسترسی سریعتر، RSS feedهای مورد علاقه را مشترک شوید. مفسر وب سافاری مبتنی بر موتور صفحهآرایی KHTML، پروژه اپن سورس KDE، است. به همین دلیل سافاری از هر مرورگر دیگری در دنیای مکینتاش سریعتر است.
موتور جستوجوی داخلی مرورگر، گوگل است. سافاری از یک ویژگی سودمند در زمان جستوجو بهرهمند است. اجازه دهید بیشتر توضیح دهم. شما شرایط جستوجو را وارد کردهاید، به صفحهای با صدها لینک رسیدهاید و روی بسیاری از لینکها کلیک کردهاید و حالا نمیدانید چگونه به صفحه جستوجوی اصلی بازگردید.معمولترین راه برای بازگشت به صفحه جستوجو، دنبال کردن ردپا و بازگشت مرحله به مرحله مسیر طی شده است، اما راه سادهتری هم وجود دارد: کافی است روی آیکون نارنجی رنگ snapback کلیک کنید تا فوراً به فهرست لینکهای ارائه شده توسط گوگل بازگردید.
سافاری در ژانویه ۲۰۰۳ پا به دنیای اپل گذاشت. (حدوداً همان زمانی که مایکروسافت تصمیم گرفت توسعه IE برای مکینتاش را متوقف نماید).
● توجه به جزئیات
مسلماً کیفیت عملکرد یک برنامه موضوع مهمی است و به همین دلیل، اپل در مرورگر Safari قابلیتهای کوچک را نیز به شکل مناسبی فراهم کرده است. برای مثال، مدیریت bookmarkها. این قابلیت به سادگی امکان ذخیره آدرسها و دستهبندی آنها در پوشههای مورد نظر را مهیا کرده است برای دسترسی به لینکهای موجود در یک پوشه کافی است در نوار bookmarkها روی آن پوشه کلیک کنید تا فهرست سایتهای موجود در آن از طریق یک منوی پایین افتادنی در اختیار شما قرار گیرد. میتوانید با یک کلیک از مرورگر بخواهید تمام آدرسهای موجود در یک پوشه را در Tabهای جداگانه باز کند و حتی می توانید از مرورگر بخواهید که تنها با کلیک روی یک پوشه در نوار bookmarkها تمام لینکها را در Tabهای جداگانه باز کند.
چگونه لینکها را از مرورگرهای دیگر به سافاری وارد کنیم؟ برخی مرورگرها مانند اپرا و اینترنتاکسپلورر، bookmarkها را وارد مینمایند و سپس بر اساس حروف الفبا مرتب میکنند. میتوانم به جرأت ادعا کنم که ۹۹درصد کاربران لینکهایشان را اینگونه مرتب نمیکنند. در سافاری لینکها با همان شکلی که در مرورگر قبلی مرتب شدهاند به سافاری منتقل میشوند.اپل در حال ایجاد یک RSSخوان داخلی برای سافاری با قابلیتهای جدید و متفاوت از بقیه است. RSS feedها بسیار محبوب و عامهپسند هستند؛ زیرا به کاربران وب اجازه میدهند به سرعت عناوین سایتها و گزارشها را برای یافتن مطالب مورد علاقه جستوجو کنند. در سافاری یک سایت دارای خروجی RSS، با یک آیکون RSS آبی رنگ در نوار آدرس مشخص میشود.
با کلیک روی این آیکون از حالت استاندارد سایت به RSS feed منتقل میشوید. با کلیک دوباره روی آیکون مجدداً از RSS feed به حالت استاندارد سایت باز میگردید. آیا مایلید خروجیهای RSS را به فهرست bookmarkها بیفزایید یا در یک پوشه جداگانه برای RSSها ذخیره کنید؟روی آیکون RSS کلیک کنید. سپس با استفاده از خاصیت drag and drop (کشیدن و رها کردن) آدرس را از نوار آدرس به جایی انتقال دهید که میخواهید آن را ذخیره کنید.
در آخرین بروزرسانی مهم سافاری در سال گذشته، اپل گزینهای با عنوان «private browsing» (وبگردی محرمانه) را به مرورگر خود اضافه کرد. در صورتی که افراد دیگری از کامپیوتر شما استفاده میکنند و از امکان بازبینی آدرسهای مرورشدهتان توسط این افراد نگرانید، میتوانید با یک کلیک این ویژگی را فعال کنید. زمانی که این قابلیت فعال شد، میتوانید بدون نگرانی از بابت ذخیره سایتهای بازدید شده و اطلاعات تایپ شده در مرورگر، با خیال آسوده به امور شخصی خود بپردازید و از گمنامی لذت ببرید.
ادعا نمیکنیم سافاری کامل و بینقص است. هیچ نرمافزاری اینگونه نیست. برای مثال پشتیبانی از Tabها قابلیت سودمندی است، اما سافاری از قابلیت سودمندتری بی بهره است. با مرورگر اپل نمیتوان مجموعهای از Tabها را در قالب یک session ذخیره کرد. بنابراین مجبورید در هر بار اجرای سافاری تمام آدرسهای محبوبتان را دوباره و یک به یک باز کنید.
● تطبیقپذیری با نیازها؛ ممکن یا غیرممکن؟
گزینه «Private browsing» یا وبگردی محرمانه، امکان وبگردی بدون برجا گذاشتن کوچکترین اثر و ردپا را فراهم میکند.
سافاری امکانات چندانی را برای اعمال تنظیمات دلخواه کاربر ارائه نمیدهد. در سافاری نمیتوانید نوار ابزار را با آیکونهای فراوان و مطابق سلیقه خود تکمیل کنید یا برنامههای افزودنی فراوان و متنوعی را برای مرورگر دانلود نمایید.اگر دوست دارید نحوه نمایش Tabها را تغییر دهید یا پیشبینی وضع آب و هوا به نوار ابزار مرورگر اضافه کنید یا پوسته مرورگر را عوض کنید، تنها میتوان گفت: نمیتوانید! برای اینگونه بازیها میتوانید از فایرفاکس استفاده کنید! تنها فلسفه وجودی سافاری فراهم کردن بهترین شرایط برای یک وبگردی آسان و بدون دردسر است.
اگر تحت هیچ عنوان نمیتوانید سافاری را با شکل و شمایل و قابلیتهای پیش فرض آن قبول کنید و برای اعمال برخی تغییرات در مرورگر مصّر هستید، میتوانید از نرمافزارهای ایجاد شده توسط دیگران برای تغییر در ظاهر سافاری و افزودن برخی قابلیتهای جدید به آن استفاده کنید.
● نگاهی به آینده
غیر از بهروزرسانیهای امنیتی برای بستن نقاط آسیبپذیر که از زمان انتشار Safari ۲.۰، در پایان هر سال ارائه میشود، اپل حدوداً هر هیجده ماه یکبار برای تغییرات اصلی و مهم در مرورگر خود اقدام میکند.با این حال در سیستمعامل آینده اپل چه اتفاقاتی برای کاربران سافاری رخ خواهد داد؟ اپل همانند گذشته درباره تغییرات و اصلاحات احتمالی در نسخه جدید سافاری موضع سکوت را انتخاب کرده است.
بنابراین کاربران سافاری باید تا زمان انتشار Leopard منتظر بمانند، اما گمان میرود در Safari ۳.۰ شاهد ابزار ضدفیشینگ، اصلاح عملکرد Tabها (مانند توانایی مرورگر در ذخیره مجموعهای از Tabها در قالب یک session)، پشتیبانی از RSS و بهبود سازگاری مرورگر با برخی فرمتهای وب مانند فلش، جاوااسکریپت و اپلتهای جاوا باشیم. آنچه استیو جابز از کلاه معروفش بیرون میآورد، دقیقاً همان چیزی است که همه حدس میزنند.با این حال با توجه به اینکه اپل گاهی تلاش میکند تا آنچه رقبا انجام دادهاند را به تکامل برساند، احتمالاً شاهد این خواهیم بود که این مرورگر فوقالعاده، بهتر از اینها هم شود.
پینوشت:
۱- Widget: برنامههای کوچکی که بهطور مستقیم روی دسکتاپ کامپیوتر اجرا میشوند و میتوان آنها را برای دسترسی آسان در آینده روی کامپیوتر ذخیره کرد.
۲- BitTorrent: یک سیستم اشتراک فایل است که در آن کاربران با سرعتی بیشتر از سرعت دانلود از سرور مرکزی به فایلها دسترسی پیدا میکنند.
۱- Widget: برنامههای کوچکی که بهطور مستقیم روی دسکتاپ کامپیوتر اجرا میشوند و میتوان آنها را برای دسترسی آسان در آینده روی کامپیوتر ذخیره کرد.
۲- BitTorrent: یک سیستم اشتراک فایل است که در آن کاربران با سرعتی بیشتر از سرعت دانلود از سرور مرکزی به فایلها دسترسی پیدا میکنند.
منبع : سافتستان
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست