«یوسف پیامبر(ع)» از آغاز تا آنتن

سریال ۴۵ قسمتی «یوسف پیامبر(ع)» به کارگردانی «فرج ا... سلحشور» که از هفتم تیرماه جمعه شب ها پخش آن از آنتن شبکه اول سیما آغاز شده، از محصولات مرکز سیمافیلم محسوب می شود و با نگاه به سوره یوسف(ع) تهیه و تولید شده است.
سریال «یوسف پیامبر(ع)» طی مدت ۳۲ماه در لوکیشن های مختلف جلوی دوربین قرار داشت. این سریال سیر زندگی حضرت یوسف(ع) را از کودکی تا بزرگسالی و زمانی که به عزیزی مصر می رسد، به تصویر کشیده است. نگارش فیلمنامه «یوسف پیامبر(ع)» چهار سال زمان برده است. «سلحشور» در این خصوص می گوید: «در این مدت از ساعت ۲ نیمه شب تا ۷صبح متن را می نوشتم و از ساعت ۹یا۱۰صبح تا شب آنچه را که نوشته بودم، به همراه دوستان می خواندیم و نقد و بررسی می کردیم.
تا این که، باز شب می رفتم منزل، چند ساعتی می خوابیدم و بعد دوباره بیدار می شدم و می نوشتم.» داستان حضرت یوسف(ع) شاید هجدهمین باری باشد که به فیلم و یا سریال تبدیل شده است. بنابر گفته سلحشور; «متاسفانه هفده تجربه قبلی، هیچ کدام حرفی برای گفتن نداشتند و کار مشخص و ماندگاری در مورد حضرت یوسف(ع) انجام نشده بود.» طراحان دکور صحنه این پروژه طی مدت تولید با طراحی و ساخت فضاهایی چون مصر، اهرام ثلاثه و... سعی بر آن داشتند که بیننده با تماشای این سریال، درکی درست از فضاهای واقعی آن دوران داشته باشد تا ضمن القای مفهومی روایت، بخشی از تاریخ نیز به تصویر کشیده شود.
تمامی دکورهای این سریال در ابعاد واقعی و اندازه های حقیقی ساخته شده اند. بطور مثال، کشتی ها و اسکله ای که در قسمت هایی از داستان مورد استفاده قرار می گیرند، به اندازه واقعی طراحی و ساخته شده اند. طوری که در داخل هر کشتی حدود یکصد نفر آدم جا می گیرد. از کشتی ها در دریاچه ای که در محل شهرک دفاع مقدس قرار دارد، فیلمبرداری شده است.
«مجید میرفخرایی» که رد پای او را در بسیاری از مجموعه های تاریخی دیده ایم، بیش از ۲سال در نقطه ای دور افتاده از شهر تهران و در زمین های خالی شهرک دفاع مقدس، مصر را جان دوباره بخشید تا یوسف در آن قدم بگذارد و قصه اش را که این بار از صافی ذهن هنرمندانی در این سوی مرزها گذشته است، روایت کند. «میرفخرایی» کار ساخت دکورها را با «فرهاد علیزاده آهی» شروع کرد و پس از ۷ماه پیش تولید و گردآوری منابع، ابتدا ماکت ها را ساختند و بعد از سه چهار ماه ساخت و ساز دکور را شروع کرده اند. قرار بود دکورها در شهرک سینمایی ساخته شود; شهرکی که با گذشت دو دهه از ایجاد آن، هنوز تنها شهرک سینمایی کشور است.
اما کمبود زمین برای ساخت و ساز در این شهرک، آنها را به ایجاد و ساخت دکور در شهرک دفاع مقدس ترغیب می کند که البته رودخانه روان «فشافویه» در پس زمینه دکور این شهرک نیز جایگزین خوبی برای رود نیل در نظر گرفته می شود. دکور داخلی قصرها در سوله فرهنگسرای خاوران طراحی و ساخته شد. نوع معماری و لباس های طراحی شده در این سریال نیز از عظمت و تازگی خاصی برخوردار است و می توان بعنوان یکی از معدود کارهای ماندنی در ایران به آن اشاره کرد.
طراحی صحنه سریال «یوسف پیامبر(ع)» براساس تحقیقاتی که در خصوص تمدن مصر در اختیار گروه قرار گرفته بود، انجام شد و سفر به فرانسه و بازدید از موزه «لوور» نیز که مرکز اصلی نگهداری آثار مصری است، به مستند بودن طرح ها قوت بخشید. «مجید میرفخرایی» با اشاره به تاکید و تمرکز روی معماری در این سریال، به پایگاه خبری سیمافیلم می گوید: «مثلا در فیلمی مانند «مومیایی» فقط در یک صحنه و بصورت گذرا شاهد معماری مصر هستیم و آنقدر فرصت نداریم متوجه تلفیق این معماری با معماری «رم» باشیم; ولی سریال «یوسف پیامبر(ع)» بخاطر تمرکزی که روی معماری در تمام صحنه ها وجود دارد، نیازمند ظرافت بیشتری بوده است.» در این پروژه، حدود سه هزار دست لباس دوخته شد و بازیگران طی مدتی که مقابل دوربین حضور داشتند یعنی درتمام ادوار زمانی این سریال که از کودکی تا بزرگسالی حضرت یوسف(ع) را در برمی گیرد، لباس ها را به تن کرده بودند.
سریال «یوسف پیامبر(ع)» به طریقه ۳۵میلیمتری فیلمبرداری شده و مرحوم «رسول احدی» مسئولیت این کار را به عهده داشت.
این در حالی بود که «جمال شورجه» نیز در این پروژه بعنوان مشاور کارگردان در تمامی طول مدت فیلمبرداری به حضور پررنگ خود ادامه می داد. «پیمان یزدانیان» نیز در دوره ای که این پروژه به مراحل فنی خود نزدیک می شد، به گروه تولید پیوست تا موسیقی کار را بنویسد و آن را با نوازندگانش بنوازد تا بعد در کنار سایر صداهای این سریال، روی نوار فیلم سینک شود. «یزدانیان» در خصوص منابع الهام خویش برای ساخت موسیقی گفته است:«موسیقی نیل مهم ترین منبع ما بود، اما نه به این معنی که ازمنابع موسیقی استفاده نسخه ای کنیم و موتیف یا ملودی خاصی را در نظر بگیریم; بلکه استفاده از این منابع صرفا برای گوش کردن و رسیدن به حال و هوای موسیقی آن دوره است.
در این سریال نیز تم اصلی بر اساس شخصیت حضرت یوسف(ع) ساخته شده و موتیف یا ملودی که متعلق به دوره ای خاص باشد، وجود ندارد. در این کار برای نشان دادن عظمت تاریخی و روحانی اثر از موسیقی ارکسترال و سازهای ارکستر استفاده شده است. البته برای رسیدن به فضای مصر قدیم از سازهای شرقی مثل رباب، عود و یا پرکاشن هایی که مربوط به آن دوره باشند نیز استفاده کرده ایم.»
سریال «یوسف پیامبر(ع)» چهارمین اثری است که بر مبنای قصص قرآن در تلویزیون به مرحله پخش می رسد و به مدت ۴۵هفته روی آنتن خواهد بود.
همچنین گفتنی است; پس از اتمام پخش این سریال، قرار است تصاویری از پشت صحنه و مراحل ساخت این اثر، که طراحی لباس و صحنه، ساخت دکور و فیلمبرداری را شامل می شود، نیز پخش شود.

منبع : روزنامه ابتکار