چپ‌دست‌ها دستشان بالا

چرا قلم را دست چپت می‌گیری؟ خوب نیست با دست چپت بنویسی،تمرین کن راست‌دست باشی.»
خیلی از چپ‌دست‌ها این جمله را از اطرافیان‌شان در کلاس اول دبستان شنیده‌اند ولی چپ‌دستی را معمولا نمی‌توان تغییر داد. جالب است بدانید بسیاری از هنرمندان طراز اول دنیا که دستی هنرآفرین داشته‌اند، چپ دست بوده‌اند.میکل‌آنپ، لئوناردو داوینچی، رامبراند و پیکاسو چپ‌دست بوده‌اند. باخ، بتهوون، انیشتین، چارلی چاپلین، فرد آستر و... را هم باید جزو بزرگان چپ‌دستی در دنیا به شمار آورد. نشریه فایننشال‌تایمز در گزارشی می‌نویسد: «تعداد مدیران چپ‌دست در شرکت‌های اینترنتی تقریبا دو برابر شرکت‌های غیراینترنتی (سنتی) است. شاید تعجب کنید اگر بدانید غول کامپیوتر جهان بیل گیتس نیز چپ‌دست است.
● روز جهانی چپ‌دستی
تمام وسایل و امکانات مورد نیاز زندگی روزانه برای راست‌دست‌ها ساخته شده است و همین باعث می‌شود افراد چپ‌دست در استفاده از وسایل موجود در جامعه با مشکل روبه‌رو شوند به همین دلیل چپ‌دستان دست به دست یکدیگر دادند و با همکاری سازمان ملل روز ۱۳ اوت هر سال (۲۲ مرداد) را به عنوان روز جهانی چپ‌دستی در تقویم‌ها ثبت کنند. طی ۳۰ سال که از نامگذاری این روز در تقویم‌ها می‌گذرد، مردم جهان تلاش می‌کنند سطح آگاهی عمومی را نسبت به موضوع چپ‌دستی بالا برده و باشگاه‌ها، انجمن‌ها،‌فروشگاه‌ها و حتی سایت‌های اینترنتی مخصوص چپ‌دست‌ها را راه‌اندازی کنند.
● مردان چپ‌دست‌ترند
آمارها نشان می‌دهد ۹۰ درصد مردم که روی این کره خاکی زندگی می‌کنند از دست راست خود بیشتر برای انجام کارهای روزمره استفاده می‌کنند ولی چپ‌دست‌ها هم کم نیستند. نتایج یک مطالعه که در سال ۱۹۹۲ انجام شده است نشان می‌دهد مردان بیشتر از زنان چپ‌دست هستند و همچنین آسیایی‌ها و اسپانیایی‌ها کمتر از سفیدپوستان، سیاه‌پوستان و یا بومیان آمریکای شمالی چپ‌دست هستند.
● چپ‌دستی ارثی است یا تقلیدی؟
همیشه این سوال مطرح بوده که اگر یکی از والدین چپ‌دست باشند احتمال اینکه فرزندشان نیز چپ‌دست شود بیشتر می‌شود یا نه؟ آیا چپ‌دستی یک صفت ژنتیکی است؟ محققان می‌گویند چپ‌دستی زمینه وراثتی دارد و تا حد زیادی ناشی از فعالیت بیشتر سمت راست مغز است. یعنی افرادی که با دست چپ می‌نویسند مغزشان برعکس دست‌شان بیشتر با نیمکره راستش کار می‌کند. نتایج یک مطالعه جالب نشان می‌دهد که حدود ۵ تا ۸ درصد از جنین‌ها در رحم مادر سمت چپ بدن را بیشتر حرکت می‌دادند. نتایج یک مطالعه دیگر نشان می‌دهد در خانواده‌ای اگر یکی از والدین به ویژه مادر چپ‌دست باشد احتمال اینکه فرزند آن خانواده چپ‌دست شود بیشتر است. نمی‌توان گفت چپ‌دستی و راست‌دستی کاملا ارثی است بلکه آموزش به کودک شرایط رشد و نمو کودک، شرایط اجتماعی و فرهنگی نیز در سوق دادن یک کودک به سمت چپ‌دستی موثرند. در مطالعه‌ای دیگر روی ۱۰۰ خانواده که در آن والدین راست‌دست، ۲ فرزند چپ‌دست دارند مشخص شد افراد راست‌دست با ژن راست‌دستی به دنیا می‌آیند ولی ۲۰ درصد افراد چنین ژنی را ندارند بنابراین این افراد می‌توانند راست‌دست یا چپ‌دست شوند. گاهی برخی کودکان در اثر تقلید از دیگران چپ‌دست می‌شوند.
● دنیای جالب چپ‌دست‌ها
شما چپ‌دست هستید؟ اگر چپ‌دست هستید حتما می‌دانید دنیا برای چپ‌دست‌ها چه شکلی است و در چه موقعیت‌هایی با چه دردسرهایی برخورد می‌کنند. اگر راست‌دست هستید بد نیست لحظاتی را از چشم چپ‌دستان ببینید:
- در هنگام روبوسی‌ کردن، انتخاب گونه اول برای بوسیدن بین چپ‌دست‌ها و راست‌دست‌ها فرق می‌کند و همین باعث می‌شود در هنگام روبوسی بینی‌های یک فرد چپ‌دست با راست‌دست تصادف کند.
- در مهمانی‌ها اگر بغل‌دستی شما راست دست باشد و شما چپ‌دست باشید در استفاده از قاشق و چنگال با مشکل مواجه خواهید شد و دست بغل‌دستی هنگام غذا خوردن شما را اذیت خواهد کرد. بنابراین اگر چپ‌دست باشید در مهمانی ترجیح می‌دهید در صندلی‌ای بنشینید که صندلی کناری‌تان خالی باشد. گاهی نیز لیوان بغل‌دستی‌تان را اشتباها برمی‌دارید.
- اگر بخواهید کنکور بدهید یا در جلسات امتحان مدرسه و دانشگاه شرکت کنید نشستن روی صندلی‌های تکی مخصوص افراد راست‌دست برایتان دشوار است و باید درون آن برعکس بنشینید. پیدا کردن صندلی تکی ویژه چپ‌دست‌ها نیز دشوار است.
- تقلب از روی دست‌چپ‌ها خیلی آسان است. چون اگر شما در سمت راست آنها نشسته باشید روی دست‌شان را کاملا باز می‌گذارند. حالا اگر چپ‌دست کلاس شما شاگرد اول هم باشد تصورش را بکنید امتحان دادن کنار او چه دلچسب می‌شود.
● چپ دستم، راست‌مغز
محققان می‌گویند افرادی که چپ‌دست هستند نیمکره راست مغزشان بیش از نیمکره چپ مغزشان فعال است. مغز دو نیم‌کره دارد؛ نیمکره راست مغز مرکز پردازش اطلاعات بصری و دیداری، فضایی، حس و ادراک مستقیم،‌موسیقی، هنر و قدرت نبوغ است. نیمکره چپ مرکز پردازش و کنترل زبان، استدلال، برهان و کلام و سخنگویی است. هر نیمکره، نیمه مخالف بدن را کنترل می‌کند. نتایج مطالعات نشان می‌دهد برخی از افراد علاوه بر چپ‌دست بودن، چپ‌گوش و چپ‌چشم نیز هستند.
● کودکم چپ‌دست است
کودک شما چپ‌دست است نگران نباشید، چپ‌دستی کودک شما را بدخط و یا کند و کم‌استعداد نمی‌کند، همه اینها باورهایی کاملاً غلط است. تشخیص چپ‌دستی و راست‌دستی در کودکان دشوار است ولی از حدود یک‌سالگی می‌توانید به چپ‌دستی یا راست‌دستی فرزندتان پی ببرید ولی معمولاً در ۴ـ ۳ سالگی این پدیده خودش را آشکارتر نشان می‌دهد. معلمان کلاس اولی گاهی اولین کسانی هستند که به چپ‌دستی فرزند شما پی می‌برند، کودکان چپ‌دست گاهی در دیکته از دیگر کودکان جا می‌مانند و یا بدخط‌تر می‌نویسند و یا نشستن در وسط نیمکت برایشان دشوار است.
این روزها متخصصان می‌گویند بهتر است کودک چپ‌دست را مجبور نکنید با دست راستش بنویسد. این اجبار باعث مقاومت کودک می‌شود و خودش را به شکل لجاجت‌های کودکانه، خیس کردن لباس یا لکنت نشان می‌دهد. گاهی این فشارها باعث می‌شود کودک احساس حقارت و یا احساس گناه کند. دلواپسی و اضطراب از عوارض دیگر مجبور کردن کودک چپ‌دست برای نوشتن با دست راست است.
● آموزش چپ‌دست‌ها
شما می‌توانید به کودکتان کمک کنید که اگر چپ‌دست است، راحت‌تر با این خصوصیت خودش کنار بیاید و خود را با آن و محیط وفق دهد، فراموش نکنید نتیجه برخی مطالعات نشان می‌دهد چپ‌دست‌ها باهوش‌ترند.
۱) راه و رسم آموزش خط را به آنها نشان دهید و فنون خوش‌خط نوشتن را به آنها بیاموزید.
۲) در نگه داشتن کاغذ در روبه‌روی خود و برای نوشتن باید کمال دقت را به کار ببرید. کاغذ باید کاملاً روبه‌روی او باشد و کج نباشد.
۳) اگر با مداد می‌نویسد، اندازه مداد باید بلند باشد و سر پاک‌کن مداد متمایل به طرف شانه چپ باشد.
۴) برای تندنویسی کودکان چپ‌دست نگران نباشید. آنها کم‌کم با تمرین می‌توانند سریع‌تر بنویسند در این راه سفت نگه داشتن قلم مهم است.
۵) در نشستن روی نیمکت باید در انتهای سمت چپ نیمکت کلاس بنشینند.
۶) نور چراغ مطالعه یا پنجره، باید از پشت شانه راست بر کاغذشان بتابد تا سایه دست و قلم روی نوشته‌ها نیفتد.

دکتر گلرخ ثریا

منبع : روزنامه تهران امروز