بازیگرانی که سرآشپز می‌شوند

در سال‌های اخیر رونق برنامه‌های آشپزی در تلویزیون زیاد شده است و تقریباً تمام شبکه‌های سیما از این آیتم در برنامه‌های خود استفاده می‌کنند. اما مدتی است که حضور بازیگران در این برنامه‌ها زیاد شده ‌و بازیگران هم به نوعی آشپز یا دستیار سرآشپز برنامه‌های مختلف شده‌اند و این هنر خود را نیز به نوعی به رخ می‌کشند و تهیه‌کننده‌ها هم از این حضور استقبال می‌کنند چون همین حضور باعث جذب مخاطب بیشتر برای برنامه‌شان می‌شود. نباید این اصل را از یاد‌ برد که چون مردم کشورمان تا حدی نسبت به جذب انواع ویتامین‌ها و کلسیم و آهن بی‌توجه هستند، این استفاده ابزاری و تبلیغی از بازیگران باعث می‌شود که در یک زمان کوتاه بتوانند غذاهایی را آموزش دهند که به نوعی درعین سادگی و کم‌هزینه بودن، سبد غذایی مخاطب را نیز تغییر داده و مخاطبان را ‌‌از غذاهای سرد و فست‌فود‌ها دور کرده و به صرف غذاهای گرم ایرانی و گاهی اوقات خارجی دعوت کنند. نادر کاشانی یکی از تهیه‌کنندگان قدیمی تلویزیون است که به نوعی می‌توان گفت اولین دوره ساخت برنامه‌های آشپزی را ‌وارد برنامه‌های گروه خانواده کرد. او که این روزها برنامه «بهونه» را با اجرای سامان گلریز از شبکه ۳ سیما در حال پخش دارد، می‌گوید: «استفاده از بازیگران به‌عنوان مجری به فرم برنامه باز می‌گردد و هر چقدر این فرم بهتر باشد، مخاطب بیشتری را جذب خواهد کرد.» وی معتقد است: «اگر در فرم برنامه‌های آشپزی هم آن تنوع را ایجاد کنید، خیلی‌ها فکر می‌کنند ساخت برنامه‌های آشپزی راحت است‌ اما این‌طور نیست و باید با فرهنگ مردم جامعه همخوان باشد.» به‌نظر وی مخاطب دیگر فرصت دیدن برنامه بلند را ندارد و در زمان کوتاه این آموزش‌های لازم به او داده می‌شود.
بازیگران محبوبند سامان گلریز از آشپزانی است که در گویش جذابیت خاصی دارد و با شیرینی خاصی صحبت می‌کند. او در این سال‌ها به دانش خود افزوده‌ و با دستی پر وارد شده است؛ زیرا می‌داند که این برنامه کلاس درس نیست و تلویزیون متفاوت با این فضاست، پس تبحر کافی در این زمینه به دست آورده است. او می‌داند که چطور در مخاطب ایجاد انگیزه کند و چقدر تاثیر‌گذار باشد. او می‌گوید: «‌در زندگی ماشینی امروز فرصت حتا برای غذا درست کردن نیست، ولی با استفاده از آشپزی جدید می‌توان این انگیزه را ایجاد کرد که در زمان کوتاه هم می‌توان مفید‌ترین غذا را درست کرد. در اصل، هدف پنهان ما هدایت مردم به سمت کمبودهایی است که وزارت بهداشت اعلام کرده و سعی کرده‌ایم این اصول را در برنامه‌مان رعایت کنیم.» اما سامان گلریز خود به‌عنوان سرآشپز این برنامه و تنها مجری آن می‌گوید: «استفاده از بازیگران در کنار سر‌آشپزان در برنامه‌های آشپزی و آموزشی مفید است؛ چرا‌که بازیگران همیشه و در همه جای دنیا الگو هستند و مردم دوست دارند آنها را ببینند، با نحوه زندگی‌شان آشنا شوند و بدانند که کجا می‌روند، چه می‌خورند و چه می‌کنند. ما درواقع یکی از بهترین کارهایی که می‌توانیم انجام دهیم تا مردم، خانم‌ها و جوان‌ها را با آشپزی آشتی دهیم، همین است‌؛ کار کردن روی علایق آنها و این‌که مردم را تشویق کنیم‌ برای آشپزی. ضمن این‌که از نظر تبلیغی و تشویقی هم برای مردم ایده خوبی است.» به‌نظر وی حضور بازیگران نه‌تنها از کیفیت کار نمی‌کاهد بلکه برعکس کیفیت کار را نیز بالا می‌برد. وقتی بازیگر مطرحی به تلویزیون می‌آید ‌تهیه‌کننده خود را مجاب می‌کند که سطح برنامه‌اش بالا برود و هزینه می‌کند.
بازیگر فهیم هم وقتی ببیند همه چیز خوب است کار می‌کند. بازیگر به نوعی کلاس برنامه است و وجودش باعث پیشرفت می‌شود. وی معتقد است که هر‌چقدر زمان برنامه آموزشی کوتاه‌تر باشد پراثرتر است. او در ادامه می‌گوید: «هر‌چقدر برنامه طولانی باشد این اثر منفی خواهد بود. هر اثری اصولاً هر چقدر کوتاه‌تر باشد -که بیننده خسته نشود - بهتر است. به شخصه ترجیح می‌دهم برنامه کوتاه‌، سریع و تمیز باشد، ضمن این‌که مردم ما باید از قدیمی بودن خارج شده ‌و به روز شوند. مردم باید تمرین کنند و همه چیز را یاد بگیرند. آدمی که توجه می‌کند همان یک بار برایش کافی است.» گلریز یکی از عوامل موفقیتش در کار را تحقیق و مطالعه می‌داند و می‌گوید: «برای این برنامه چند نفر کار می‌کنند؛ از خودم و کتابخانه‌ام تا تحقیقات و غذاهایی که انتخاب می‌شود، همه برنامه‌ریزی شده و همه با فکر است. خیلی‌ها اهل خواندن نیستند و اهل دیدن هستند. من پزشک نیستم ولی از مراجع علمی برای اطلاع‌رسانی استفاده می‌کنم؛‌ فقط به‌دلیل شرایط محدود نمی‌توانم نقل قول کنم ‌اما عملاً از این مطالب و ایده‌ها در برنامه استفاده می‌شود. اینترنت و مطبوعات هم کمک به‌سزایی به من می‌کنند.
ما یک لابراتوار در برنامه داریم که عادی نیست ‌اما وجود آن لازم است برای این‌که پشت کارمان یک هدف قرار دارد و همه‌چیز به همین دلیل مستند است.» فقط معرفی کالا گاهی هم حضور بازیگران جنبه تبلیغ کالایی را دارد که به نوعی وابسته به این نوع برنامه‌هاست و آنجاست که بازیگر فقط در نقش ارایه‌دهنده و معرفی‌کننده این محصول وارد قاب جادو شده و به معرفی کالا می‌پردازد. اینجاست که دیگر خیلی فرقی نمی‌کند که این برنامه در چه تایمی ساخته می‌شود، چون بازیگر تنها به ارایه کالا می‌پردازد. مهرانه مهین‌ترابی ‌چنین کاری را در پرونده خود ثبت کرده است. او می‌گوید: «استفاده از بازیگران در این زمینه و در این‌گونه برنامه‌ها یک امر خیلی عادی و معمولی است و یک اتفاق عجیب نیست بلکه بیشتر به سرگرمی می‌ماند.» به ‌نظر وی کسانی که سازنده این برنامه‌ها هستند هدفی دارند؛ «وقتی برنامه‌ای مانند آنچه من کار کردم برنامه‌ای است تبلیغاتی‌ برای محصولی خاص، من نظر کارشناسی ندارم.
به‌نظرم هر برنامه‌ای مستلزم تحقیق است و آدم‌هایی که در ارتباط با این برنامه قرار می‌گیرند خواسته و نظرشان پرسیده می‌شود. به‌نظرم حضور بازیگران مطرح و غیرمطرح نمی‌تواند چندان مهم باشد مگر این‌که نوع ارایه برنامه‌ جذاب باشد.» جذب مخاطب و تبلیغ کالا معمولاً در این‌گونه برنامه‌ها بازیگر به‌عنوان یک عنصر معرفی‌کننده ایفای نقش می‌کند‌ اما گاهی هم بازیگرانی هستند که خودشان یک پا سرآشپز هستند و به تنهایی می‌توانند از عهده ساخت و اجرای چنین برنامه‌هایی برآیند ولی گاهی سابقه کاری بازیگر باعث می‌شود کار او در این‌گونه برنامه‌ها جدی گرفته نشود و بیشتر به نوعی به پای خنده و طنز گذاشته شود، از جمله این بازیگران حسین رفیعی است که هر روز از شبکه اول سیما و در برنامه خانواده حضور یافته است. او به خوبی غذاها و خواص مواد غذایی را می‌داند و به شناخت گیاهان دارویی هم علاقه خاصی دارد. رفیعی خودش را نه بازیگر می‌داند و نه مجری و به گفته خودش تنها کاری را انجام می‌دهد که از او می‌خواهند. رفیعی سال گذشته نیز اجرای مسابقه «نان و نمک» را برعهده داشت که کاری متفاوت با برنامه‌ای که در دست دارد بود. رفیعی می‌گوید: «من آشپزی می‌کنم و از این کار هم لذت می‌برم. بستگی دارد حضور بازیگران در این‌گونه برنامه‌ها را با چه زاویه‌ای نگاه کنید. نحوه انتخاب بازیگر در سینما و تلویزیون برای جذب مخاطب است و در همه جای دنیا هم برای تبلیغ یک کالا از هنرمندان و ورزشکاران استفاده می‌کنند و تهیه‌کننده از ابزاری استفاده می‌کند که در این کوران موفق باشد.» به‌ نظر رفیعی هر چیزی مقدار کم‌اش لذت‌بخش است: «وقتی تشنه هستید، آب خوردن زمانی لذت دارد که رفع عطش کند‌ ولی وقتی بیش از اندازه آب بخورید، حالتان به هم خواهد خورد. همین کوتاه بودن مفید است. بچه‌های طنز معمولاً شعاری دارند؛ هر چقدر کار کوتاه و موجز باشد، جذابیت بیشتری دارد و بیننده بلافاصله کانال را عوض نمی‌کند.
حضور بازیگران در برنامه‌های آموزشی می‌تواند به گونه‌های مختلف باشد و همه اینها باز می‌گردد به سیاست‌های سازمان بزرگی به نام صداو سیما که باید هم اقشار مختلف جامعه را در نظر بگیرد و هم از ایده‌های جدید سازندگان در این عرصه‌ها استفاده کند. برنامه‌هایی که معمولاً به یک شکل ساخته می‌شوند و چندان تنوع خاصی در آنها دیده نمی‌شود، بعد از مدت نه چندان دوری مخاطب خود را از دست می‌دهند این روزها سیاست‌های جدید سازمان و سیاست‌های وزارت بهداشت باعث شده است برنامه‌هایی که ساخته می‌شوند در جهت بهبود و سلامت جامعه قدم بردارند که امیدواریم این اتفاق رخ دهد ولی معمولاً غذاهایی که در این‌گونه برنامه‌ها ساخته می‌شوند، چنان هزینه‌های گزافی دارند که مخاطب عطایش را به لقایش بخشیده و ترجیح می‌دهد دیده به روی چنین برنامه‌هایی ببندد.»

منبع : روزنامه تحلیل روز