نشانه‌های حتمی ظهور

●نشانه‌های حتمی ظهور چیستند؟
۱. دسته‌بندی نشانه‌های ظهور
در كتاب‌ها و منابع اسلامی از حوادث و رویدادهای مختلفی به عنوان نشانه‌های ظهور یاد شده است تا جایی كه برخی از صاحب‌نظران شمار این حوادث و رویدادها را تا بیش از شصت مورد رسانده‌اند.۱
در برخی از روایات نشانه‌های ظهور به دو دسته تقسیم شده‌اند؛ یكی نشانه‌های محتوم (حتمی) ظهور، یعنی نشانه‌هایی كه حتماً واقع می‌شوند و دیگر نشانه‌های غیرمحتوم یا نشانه‌هایی كه امكان دارد رخ ندهند.
نشانه‌های محتوم، چنانكه در برخی روایات به آنها اشاره شده، عبارتند از:
۱. قیام و شورش سفیانی؛
۲. خروج یمانی؛
۳. كشته شدن نفس زكیه در مسجدالحرام؛
۴. فرو رفتن زمین در منطقه «بیدا» و
۵. صیحه (ندای) آسمانی.۲
۲. بررسی نشانه‌های محتوم
در اینجا برای آشنایی بیشتر شما با نشانه‌های حتمی ظهور ابتدا به روایتی از امام صادق(ع) اشاره كرده و در ادامه به بررسی هریك از نشانه‌های یاد شده می‌پردازیم:
شیخ طوسی، در كتاب الغیبهٔ از آن حضرت چنین نقل می‌كند:
خمسٌ قبل قیام القائم من العلامات: الصّیحهٔ و السّفیانیّ، و الخسف بالبیداء و خروج الیمانیّ و نفس الزكیّهٔ.۳
پنج رویداد پیش از به پا خاستن قائم از نشانه‌ها به شمار می‌رود: برخاستن ندایی از آسمان، خروج سفیانی، شكافته شدن زمین در منطقه «بیداء»، خروج مردی از یمن و كشته شدن نفس زكیه.
در مورد «خروج سفیانی» كه در این روایت به عنوان نشانه ظهور ذكر شده، باید گفت: چنان كه در روایات آمده است، «سفیانی» مردی است از نسل آل ابی سفیان۴ كه از شام و یا همان سوریه فعلی سر به شورش برداشته و مناطق زیادی را، تحت تسلط خود می‌گیرد، تا سرانجام در زمانی كه به قصد تصرف مكه راهی این مكان می‌شود در منطقه‌ای بین مدینه و مكه كه به آن «بیداء» گفته می‌شود زمین شكافته شده و لشكریان او در دل زمین فرو می‌روند.۵
در روایتی كه از امام علی(ع) نقل شده، ویژگی‌های سفیانی چنین برشمرده شده است:
یخرج ابن آكلهٔ الأكباد من الوادی الیابس و هو رجلٌ ربعهٌٔ وحش الوجه صخم الهامهٔ بوجهه أثر جدریٍّ إذا رأیته حسبته أعور، إسمه عثمان و أبوه عنبسهٔو هو من ولد أبی سفیان حتّی یأتی أرضاً ذات قرارٍ و معینٍ فیستوی علی منبرها.۶
پسر هند جگرخوار از بیابانی خشك خروج می‌كند؛ او مردی است چهارشانه، زشت‌رو، بزرگ‌سر، آبله‌رو و چون او را بینی می‌پنداری كه یك چشم است. نامش عثمان و نام پدرش عنبسه و از فرزندان ابوسفیان است، تا به سرزمینی كه دارای قرارگاه و خرمی است می‌رسد و در آنجا بر تخت سلطنت می‌نشیند.
بر اساس روایتی كه نعمانی در كتاب الغیبهٔ از امام محمد باقر(ع) نقل می‌كند، شورش و طغیان سفیانی و قیام حضرت مهدی(ع) در یك سال واقع می‌شود.۷
در مورد «نفس زكیه» نیز باید گفت كه او، به تعبیر روایات، مردی از اولاد امام حسن(ع) است كه در مسجدالحرام و در بین ركن و مقام ابراهیم كشته می‌شود.
از امام صادق(ع) نقل شده است كه:
لیس بین قیام قائم آل محمّدٍ و بین قتل النّفس الزّكیّهٔ إلّا خمسهٔ عشر لیلهًٔ.۸
بین قیام قائم آل محمد و كشته شدن نفس زكیه تنها پانزده شب فاصله خواهد بود.
اما در مورد خروج «یمانی» نیز باید گفت كه به نقل روایات، هم‌زمان با قیام سفیانی در شام، مردی از یمن نیز حركتی را آغاز می‌كند و مردم را به سوی حق و طریق مستقیم فرا می‌خواند و قیام او صحیح‌ترین قیام‌ها و پرچمی كه او بلند می‌كند هدایت‌بخش‌ترین پرچم‌ها خواهد بود.
در این زمینه از امام صادق(ع) چنین نقل شده است:
خروج الثلاثهٔ الخراسانیّ و السّفیانیّ و الیمانیّ فی سنهٍٔ واحدهٍٔ فی شهرٍ واحدٍ فی یومٍ واحدٍ، و لیس فیها رایهٌٔ بأهدی من رایهٔ الیمانیّ یهدی إلی الحق.۹
خروج هر سه؛ خراسانی، سفیانی و یمانی در یك سال، یك ماه و یك روز واحد صورت می‌گیرد و در بین آنها هیچ پرچمی هدایتگرتر از پرچم یمانی نخواهد بود. او به سوی حق هدایت می‌كند.
یكی دیگر از نشانه‌های حتمی ظهور كه درفاصله كمی از قیام مهدی منتظر(ع) رخ می‌دهد، ندایی است كه از آسمان برخاسته و نام حضرت قائم(ع) را به گوش تمام جهانیان می‌رساند، نعمانی، شیخ صدوق و شیخ طوسی در كتاب‌های خود روایات زیادی را در این مورد نقل كرده‌اند كه در اینجا به ذكر یكی از آنها بسنده می‌كنیم.
نعمانی به سند خود از امام محمد باقر(ع) چنین نقل می‌كند:
الصّیحهٔ لا تكون إلّا فی شهر رمضان، [لأنّ شهررمضان] شهر الله، [و الصّیحهٔ فیه] هی صیحهٔ جبرئیل(ع) إلی هذا الخلق،‌ثمّ قال ینادی منادٍ من السّماء باسم القائم(ع) فیسمع من بالمشرق و من بالمغرب. لا یبغی راقدٌ إلّا استیقظ و لا قائمٌ إلّا قعد،‌ و لا قاعدٌ إلّا قام علی رجلیه فزعاً من ذلك الصّوت، فرحم الله من اعتبر بذلك الصّوت فأجاب.۱۰
آن ندای آسمانی بر نخواهد خاست مگر در ماه رمضان [چرا] كه [رمضان] ماه خداست، آن ندا از جبرئیل است كه خطاب به مردم سر داد می‌شود و نام قائم را در همه جا طنین‌انداز می‌سازد، تا آنجا كه همه ساكنان زمین از شرق تا به غرب آن ندا را خواهند شنید. از وحشت شنیدن آن ندا هر كس در خواب فرو رفته بیدار شده و هر كس بر پا ایستاده، ناچار به نشستن می‌شود و هر كس بر زمین نشسته، به ناگاه از جای برمی‌خیزد. پس رحمت الهی بر كسی باد كه این ندا را بشنود و به آن پاسخ گوید.

پی‌نوشت‌ها:
۱. ر.ك: مفید، الإرشاد، ص۳۶۱ـ۳۵۶؛ سید محسن، امین، سیره معصومان، ترجمه علی حجتی كرمانی، ج۶، ص۴۰۰ـ۳۶۷.
۲. ر.ك: محمد بن ابراهیم نعمانی، كتاب‌الغیبهٔ، ص۲۵۲.
۳. طوسی،‌ محمد بن حسن، كتاب‌الغیبهٔ، ص۲۶۷؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، كتاب‌الغیبهٔ، ج۲، ص۶۴۹، ح۱.
۴. شیخ طوسی، محمد بن حسن، ص۲۷۰؛ صدوق،‌ محمد بن علی بن حسین، كمال‌الدین و تمام النعمهٔ، ج۲، ص۶۵۱.
۵. ر.ك: مجلسی، محمد باقر، همان ج۵۲، ص۱۸۷ـ۱۸۶. صافی گلپایگانی، لطف‌الله، منتخب الأثر فی الإمام الثانی عشر، ص۴۵۴.
۶. شیخ صدوق، محمد بن علی بن حسین، همان، ص۶۵۱، ح۲۷۱.
۷. نعمانی، محمد بن ابراهیم، همان، ص۲۶۷؛ طوسی، محمد بن حسن، همان،‌ص۲۷۱.
۸. طوسی،‌ محمد بن حسن، همان، ص۲۷۱. ر.ك: نعمانی، محمدبن ابراهیم، همان، ص۲۵۲.
۹. صدوق، محمد بن علی بن حسین، همان، ص۶۴۹، ج۲.
۱۰. نعمانی، محمد بن ابراهیم، همان، ص۲۵۴؛ طوسی، محمد بن حسن،‌ همان، ص۲۷۴؛ صدوق، محمدبن علی بن حسین، همان،‌ ج۲،‌ ص۶۵۰.

منبع : ماهنامه موعود