بیماری کبد

طی ۳۰ سال گذشته بیماری های رایج و فراوانی در نقاط مختلف دنیا و در مناطق جغرافیایی خاصی از کره زمین مشاهده شده است یکی از این بیماری ها که قربانیان زیادی نیز گرفته است بیماری هپاتیت می باشد که خود انواع مختلفی دارد.
هپاتیت ویروسی در مناطق نزدیک به جنوب غربی آسیا نسبت به سایر مناطق جغرافیایی عمومیت بیشتری داشته است این بیماری بیشتر در جوانان بالغ به چشم می خورد و مرگ و میرها اغلب گریبان گیر زنان باردار می شود. عامل این بیماری ویروس است که مانند هپاتیت A از طریق روده انتقال می یابد اما عامل آن ویروس انتقال دهنده هپاتیت A و B نیست به همین دلیل این بیماری را هپاتیت غیر AوB یا همان هپاتیت E نامگذاری کردند. بیشتر مراکز تجمع این بیماری در کشورهای هند، نپال، افغانستان، چین، شمال آفریقا و روسیه گزارش شده است. این بیماری در بازه زمانی دو تا یک سال ماندگار شده و در مواقعی که هوا بارانی و نمناک است بشدت گسترش یافته و تعداد افراد بیشتری را مبتلا می کند.
● کبد و نقش آن در بدن
کبد (جگر) بخش مهمی در بدن است که بدون داشتن این عضو ادامه حیات مقدور نمی باشد. همکاری کبد و لوزالمعده (پانکراس) سبب هضم و متابولیسم موادغذایی در بدن می شود.
● عملکرد کبد
کبد به وزن تقریبی ۱۵۰۰ گرم بزرگترین غده بدن است و دو لوب اصلی، چپ و راست دارد. این عضو بدن از دو نسج خونی تغذیه می شود یکی شریان کبدی است که یک سوم خون کبد را تأمین می کند و از آئورت سرچشمه می گیرد و دیگری ورید باب که دوسوم مابقی خون کبد را تأمین کرده و نیز خون گرفته شده از لوله گوارش را به کبد می رساند.
کبد جزو معدود اعضایی از بدن است که قادر به تولید مجدد خود می باشد، اما در صورت از کارافتادن کبد در بدن ظرف ۲۰ ساعت بدن نابود شده و مرگ اتفاق می افتد. کبد حدود ۵۰۰ عمل مختلف را در بدن انسان انجام می دهد اما مهمترین کارهای آن را می توان موارد زیر دانست:
۱) ذخیره و فعال سازی ویتامین ها و مواد معدنی
۲) متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی
● علایم شایع بیماری
از مهمترین علایم شایع بیماری هپاتیت E می توان به تب، خستگی، تهوع ، استفراغ ، اسهال و بی اشتهایی اشاره کرد که پس از چند روز این علایم تشدید شده و علایم دیگری مانند زردی چشم ها و پوست صورت و دست در اثر تجمع بیلی روبین اضافی در خون، تیره شدن رنگ ادرار به علت وارد شدن بیلی روبین در ادرار به این علایم اضافه خواهد شد.
● علل بیماری
باتوجه به وجود شش نوع هپاتیت و رواج چهار نوع آن در بین افراد مبتلا به ویروس ، علل ابتلا به این بیماری را می توان به صورت زیر بیان کرد:
۱) هپاتیت Aو E : ویروس هایی که غالباً از طریق آب یا غذا وارد بدن می شوند.
۲) هپاتیتB : استفاده از سرنگ آلوده، تزریق خون
۳) هپاتیتC : تزریق موادمخدر داخل شریان، مواجهه با محصولات خونی آلوده
۴- هپاتیت D : این نوع از هپاتیت غالباً به همراه هپاتیت B ظاهر شده و علایمی شبیه به آن نیز دارد.
۵) هپاتیتG : این نوع از بیماری نیز اکثراً به همراه هپاتیت C وارد بدن شده و عامل اصلی انتقالش خون و فرآورده های خونی آلوده است.
● روش های درمان
در این بیماری یکی از مهمترین روش های درمانی مراقبت کامل می باشد اما برای تکمیل آن نیز می توان آزمایش خون برای شناسایی نوع عفونت، نمونه برداری از کبد در موارد شدید برای تشخیص ابتلا به سرطان کبد اشاره کرد، لازم است که فرد مبتلا از وسایل یک بار مصرف استفاده کرده و اطرافیان آن نیز مراقب برخوردهای خود باشند.
متأسفانه در این بیماری تعداد کمی داروی اختصاصی وجود دارد که اکثراً از داروهایی برای کاهش التهاب کبد بهره گرفته می شود.
● عوامل خطرزا
از مهمترین عوامل افزایش خطر در ابتلا به بیماری هپاتیت E می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱) تغذیه نامناسب
۲) تزریق خون آلوده
۳) مصرف الکل و تزریق موادمخدر در رگ ها
۴) وجود بیماری که ضعف عمومی بدن را به دنبال داشته باشد
۵) مسافرت به مناطقی که فاقد بهداشت مناسبی هستند
۶) بی بند و باری های جنسی
۷) اشتغال به حرفه های خطرزا مانند دندانپزشکی و کارکنان پزشکی سازمان ها

وحید ارجمند

منبع : روزنامه ایران