مسجد دارالاحسان ، سنندج

مسجد دارالاحسان كه مسجد جامع نیز نامیده می‌شود، از بناهای مرحوم امان‌الله خان بزرگ و مربوط به سال 1227 هجری قمری است. این مسجد مستحكم و در و دیوار كاشی‌كاری شده دارد. شبستان آن بزرگ و بر 24 ستون سنگی بنا شده است و 35 گنبد دارد. در كتیبه چهار دیوار این شبستان و كتیبه اطراف ستون‌ها تخمیناً سه ثلث قرآن مجید با كاشی به خط جلی خیلی زیبا نوشته شده است. این مسجد دو ایوان بزرگ عالی دارد. یكی از ایوان‌ها در سمت قبله و دیگری در طرف مشرق احداث شده‌اند. میرزا محمد صادق (ناطق) اصفهانی قصیده‌ای برای اتمام این مسجد سروده است كه هر مصرع آن تاریخ اتمام مسجد را نشان می‌دهد. دور سنگ مرمر ایوان رو به قبله آن، با خط نستعلیق بسیار خوبی زینت یافته و مرحوم میرزا فتح‌الله خرم متخلص به كردستانی قصیده غرایی برای آن سروده كه مصراع اول هر یك از اشعار آن تاریخ بنا و مصراع دوم آن تاریخ اتمام بنا را نشان می‌دهد. این قصیده نیز در كتیبه سنگ مرمر ایوان شرقی آن منقور و منقوش است. حیاط مسجد دوازده حجره و دو بالاخانه دارد. تمام سنگ‌های مرمر این مسجد و قلعه حكومتی و حمام‌های شهر و غالب عمارات را از روستای قصلان (شهرستان قروه) آورده‌اند. حوضی كه در حیاط مسجد قرار دارد از هشت تخته سنگ ساخته شده و تقسیمات دو تكه‌ای جالبی دارد.
امان‌الله خان والی برای احداث این مسجد، قلعه حكومتی و سایر بناها، گروه مهندس و معمار، كاشی‌كار و نجار، فخار و حتی شاعر را هم از اصفهان آورده بود. پس از اتمام بنای مسجد، قصیده ناطق اصفهانی در ایوان آن نقر شد. ضمناً شش دانگ روستای خلیجیان به وقف امان‌الله خان اردلانی والی كردستان و همچنین دو باب مغازه جنب مسجد، وقف مسجد مزبور شده است.