ابطال، ابطال گری، رد آوری

در دوران کنونی، تئوری ابطال، که بطور اساسی از سوی کارل پوپر، فیلسوف انگلیسی منتقد نئوپوزیتیویسم، مطرح شده است، بحث های جدیدی را در تئوری علمی برانگیخته است. " پوپر" موضوع روش استقرایی تئوری علمی را شدیدن به انتقاد می کشد و معتقد است که تئوری علمی هیچ گاه بطور تجربی قابل تصدیق نیست. از نظر او تنها روش علمی پژوهش، روش قیاس است.
تئوری علمی باید ابطال پذیر باشد. هر اندازه که یک تئوری ;نظریه; ابطال پذیرتر باشد، یعنی امکان آزمایش و تحقیق بیشتری را برای پژوهنده فراهم آورد، آن تئوری علمی تر و از درجه درستی بالاتری برخوردار است. چنین تئوری تا هنگامی پذیرفتنی خواهد بود که خلاف آن ثابت نشود و در تناقض با اصول پایه ای مورد مشاهده نباشد. پوپر مخالف تئوری شناخت استقرایی نیست ;تئوری که روند مشاهده را بر اساس تکرار و عادت و پیدایش فرضیه و قانون پی می گیرد;، بلکه او مخالف استقرا بعنوان روش علمی تعیین و اثبات تجربی است. یعنی، روشی برای اثبات صحت تجربی یک تئوری وجود ندارد و فقط رد این تئوری از طریق تئوری دیگری، که خلاف آن هنوز ثابت نشده، ممکن است. بنابر این، پوپر مشکل استقرا را با رد خود استقرا حل می کند و با طرح نظریه ابطال و پژوهش قیاسی، بعنوان روش علم و دانش، افق جدیدی در تکامل تئوری علمی می گشاید. ׳
پوپر در تئوری خود، نماینده فکری و فلسفی دورانی است که در آن علم در شاخه های مختلفش به تندی در حال رشد و تکامل است و نشانگر رشد بینش علمی در تمامی عرصه های محض فلسفی است. ׳
در ارتباط با این پرسش که چه چیزی درستی علمی یک تئوری را که ابطال پذیر است، تضمین می کند یا به دیگر سخن، چه سنجه ها و موازینی در برتری و ابطال پذیری یک تئوری وجود دارد، پاسخ پوپر این است: تنها آزمون انتقادی هم جانبه و پافشارانه قیاسی است که امکان برگزینی یک تئوری را بعنوان تئوری علمی فراهم می سازد. درباره محتوا و چگونگی این " تضمین قیاسی" و " آزمون انتقادی"، متاسفانه پوپر سخن چندانی به میان نمی آورد و این یکی از نکته های انتقادی به دیدگاه فلسفی اوست. ׳

منبع : فلسفه