برنامه ریزی توسعه آتی جزیره قشم در چهارچوب آمایش سرزمین

توسعه قشم از حساسیت خاصی در همه ابعاد اکولوژیک، اقتصادی و سیاسی برخوردار است. این جزیره بزرگترین جزیره ایرانی خلیج فارس است که نزدیکترین آنان به ساحل می‌باشد. توسعه پایدار جزیره با توجه به ماهیت جزیره‌ای بودن آن از نظر اکولوژیکی و حضور اکوسیستم‌ های خاصی چون جزایر مرجانی، جنگل‌های حرا و اراضی خاص و وسیع داخلی آن در کنار روند نابسامان توسعه گذشته‌اش و طرح‌های توسعه جاه طلبانه‌ای که برای این منطقه آزاد پیش‌بینی شده است مستلزم دقت خاصی خواهد بود که باید حتما بر شناخت دقیق وضعیت موجود از همه نظر، برنامه ریزی آزمایشی و مدیریتی مستمر از نظر محیط زیست مبتنی باشد.
این تحقیق با این هدف به شناسایی وضعیت محیط زیست، ارزیابی توان و ظرفیت برد اراضی و اکوسیستم‌های آن اقدام نموده و با توجه به استعدادها، مزیت‌های نسبی و حساسیت‌ها و نابسامانی‌های زیست محیطی آن برنامه‌ریزی آمایشی ارایه می‌دهد. با توجه به ضرورت اجرایی بودن خروجی این مطالعات، ابعاد اقتصادی - اجتماعی و نظام اداری و تقسیمات کشوری در فرآیند برنامه ریزی با دقت لحاظ گردید. بر اساس نتایج مطالعات مناسبترین کاربریها و مناسبترین نواحی برای هر کاربری به تفکیک دهستانهای جزیره تعریف شد. بر اساس ارزیابی توان جزیره قشم، توان توسعه کاربریهای توریسم (گسترده و متمرکز) و نیز توسعه صنعتی بیش از دیگر کاربریها و استعداد نسبی آن برای کشاورزی، مرتعداری و حفاظت است. جزیره فاقد توان برای توسعه آبزی پروری است. با توجه به کلیه جوانب، کاربری توریسم و حفاظت برای توسعه همه جانبه و پایدار جزیره از اولویت برخوردارند.
اجرای خروجی و نتایج مطالعات مستلزم تدوین طرح توسعه و نظام مدیریتی زیست محیطی برای دهستان‌ها و همین طور ایجاد هماهنگی منطقه‌ای بین دهستان‌ها خواهد بود که ماهیت و رئوس مطالب آن در کنار تمهیدات و اقدامات ضروری دیگر در بخش نتیجه‌گیری و پیشنهادها ارایه گردیده است. در هر حال استفاده از راهبردها و نتایج حاصل از این طرح، در صورت مساعدت مسوولین، زمینه را برای تدوین و استقرار نظام مدیریت مستمر زیست محیطی آماده نموده است. استقرار چنین نظامی اگرچه در سطح ملی هنوز میسر نشده و در آینده نزدیک نیز به نظر قابل دسترس نمی‌رسد ولی برای جزیره قشم با توجه به جزیره بودن آن و حضور ذخیره‌گاه زیست کره و تمایل اکوتوریسم در آنجا کاملا قابل دسترسی به نظر می‌رسد که در حقیقت یک فرصت و مزیت نسبی برای قشم محسوب می‌گردد.

شراره پورابراهیم زاده
احمدرضا یاوری

منبع : پایگاه اطلاعات علمی