رویارویی با مشکلات زندگی به کمک تخیل یک پیرمرد

قاره آسیا که در ادبیات امروز دنیا از آن با عنوان قاره کهن نام برده می‌شود، سرزمین‌های وسیعی از شرقی‌ترین نقاط دنیا تا جایی در وسط دنیا که به خاور میانه نامیده می‌شود را در بر می‌گیرد. این قاره با مردمان مختلف، آداب و رسوم متنوع و ادیان مختلف همیشه مورد توجه هنرمندان سراسر جهان بوده است.
توجه به فیلم‌های آسیایی در جشنواره فیلم فجر سابقه‌ای چندان طولانی ندارد. این بخش تقریبا از بیست و دومین دوره جشنواره و از زمان حضور علیرضا رضاداد به جشنواره فیلم فجر اضافه شد و از یک دوره پس از آن، شکل رقابتی آن با اضافه شدن سیمرغ جدی شد؛ البته در سال‌های پیش از آن در قالب بخش‌هایی همچون کنگره فیلمسازان مسلمان در دوازدهمین دوره جشنواره، نگاهی به سینمای ژاپن و ادبیات در دوره دوازدهم، بزرگداشت سینماگران ژاپنی، پرداختن به سینمای عرب در دوره هجدهم و... وجود داشته است.
بخش سینمای آسیا در طول ۴ سال گذشته با عنوان «جلوه‌گاه شرق» مورد رقابت و داوری قرار گرفته است. امسال در بیست و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر در بخش جلوه‌گاه شرق مسابقه سینمای آسیا ۳ سیمرغ بلورین به بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه و همچنین جایزه ویژه همگرایی در آسیا به برگزیدگان اهدا می‌شود.در مطلبی که می‌خوانید، ضمن ارائه اطلاعاتی درباره سینمای آسیا فیلم‌های حاضر در این بخش معرفی می‌شوند تا علاقه‌مندان بتوانند فیلم‌های دلخواه خود را در این میان ،انتخاب کنند.
در بخش سینمای آسیای جشنواره بین‌المللی فیلم فجر امسال ۱۲ فیلم از کشورهای ژاپن، هند، افغانستان، سریلانکا، چین، اردن، تایوان، فلسطین، هنگ کنگ، کره شمالی و کره جنوبی به نمایش در می‌آید. این فیلم‌ها اغلب محصول سال ۲۰۰۸ هستند و از این نظر می‌تواند برای مخاطبان جالب توجه باشد. بد نیست بدانید سینمای آسیا در جهان به ۴ بخش تقسیم می‌شود. سینمای آسیای شرقی شامل کشورهای چین، هنگ کنگ، ژاپن، کره، مغولستان، تایوان و آسیای جنوبی شامل کشورهای بنگلادش، هند، نپال و سریلانکا می‌شود. سینمای آسیای جنوب‌شرقی شامل کشورهای کامبوج، اندونزی، مالزی، میانمار، فیلیپین، سنگاپور، تایلند و ویتنام است. در آسیای غربی هم کشورهای افغانستان، ارمنستان، آذربایجان، بحرین، ایران، رژیم اشغالگر قدس، کویت، لبنان، عمان، پاکستان، فلسطین، عربستان سعودی، ترکیه، امارات عربی متحده و یمن قرار می‌گیرند؛ البته طبق توافق به عمل آمده، سیبری که قسمتی از آن در آسیا و قسمت دیگر آن در اروپا قرار دارد، در سینمای اروپا دسته‌بندی می‌شود.
در این جغرافیای متنوع و گسترده سینمای ژاپن از سال‌های بسیار دور آشنای ذهن مخاطبان ایرانی بوده است.
کشور هند و صنعت فیلمسازی بالیوود هم در حال حاضر با در اختیار داشتن بالاترین آمار تولید فیلم و بالاترین فروش، قوی‌ترین و فعال‌ترین کشور در زمینه صنعت سینما در آسیاست، هرچند در این عرصه سینمای چین با فیلم‌های مختلف، حرف‌هایی برای گفتن داشته است.
سینمای ژاپن سال گذشته در عرصه داخلی و بین‌المللی بسیار موفق عمل کرد. ازجمله فیلم‌های مطرح این کشور «پونیو روی صخره کنار دریا» ساخته هایائو میازاکی بود که با ۱۵۹ میلیون دلار در صدر فهرست پرفروش‌های سال این کشور قرار گرفت و گوی سبقت را از بسیاری فیلم‌های هالیوود ربود.
سینمای چین در سال ۲۰۰۸ دستاوردی بسیار بزرگ داشت و این بازار در کنار روسیه، تنها بازار سینمایی مهم دنیا بود که سال گذشته میلادی رشد دو رقمی را تجربه کرد.
تهیه‌کنندگان چینی، فیلم‌های تجاری خود را با بهترین تبلیغات روانه سینماها کردند. فیلم افسانه‌ای علمی«۷ CJ» به کارگردانی استفن چو با ۱/۲۶ میلیون دلار فروش کرد و صخره سرخ با ۴۴ میلیون دلار فروش، عنوان پرفروش‌ترین فیلم چینی‌زبان تاریخ سینمای این کشور را از آن خود کرد و فروش ۲۹ میلیون دلاری درام فانتزی «پوست نقاشی‌شده» ساخته گوردون چان، خیلی‌ها را حیرت‌زده کرد.
کمدی «اگر تو تنها فرد هستی» به کارگردانی فنگ زیائوگنگ از فیلم صخره سرخ پیشی گرفت و در مسیر شکستن رکورد فروش «تایتانیک» در این کشور قرار گرفت.
در مورد بازار هند، دستیابی به آمار دقیق همواره دشوار است؛ اما تحلیگران هندی از کاهش ۲۰ تا ۴۰ درصدی فروش فیلم‌ها در این کشور در سال گذشته میلادی خبر دادند.
سال گذشته «جودا اکبر»، «مسابقه» و «گلمال باز می‌گردد» جزو پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای هند بودند.
رومانس نوستالژیک «دماغه شماره ۷» به کارگردانی وی ته شنگ در پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای تایوان شد.
در چنین جغرافیای گسترده‌ای، فیلم‌های امسال جشنواره از کشورهای ژاپن، هند، افغانستان، سریلانکا، چین، اردن، تایوان، فلسطین، کره شمالی و کره جنوبی انتخاب شده‌اند و البته برخی از آثار نیز با مشارکت این کشورها و یک یا چند کشور دیگر تولید شده‌اند. فیلم‌های حاضر در بخش آسیای بیست و هفتین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به شرح زیر است:
▪ بهترین آرزوها برای فردا (محصول: ژاپن ‌ ۲۰۰۸/ کارگردان: یاکاشی کویزومی)‌
ـ خلاصه داستان: دادگاه بررسی جنایات جنگی ژنرال تاسوکو اوکادا تشکیل می‌شود. او کسی است که بدون تشکیل دادگاه نظامی ۳۸ اسیر جنگی آمریکایی را به خاطر بمباران شهر ناگویا در جنگ جهانی دوم اعدام کرده است. طی محاکمه، فیلم به واکاوی عمیق دلایل اوکادا می‌پردازد.
▪ هیاهو (محصول: هند ‌ ۲۰۰۸/ کارگردان: جایدیپ وارما)‌
ـ خلاصه داستان: این کمدی واقعگرا توجه خاصی به مفروضات پذیرفته شده درشهرهای هندوستان بویژه فضای خصوصی بمبئی دارد. فیلم به زندگی و برخورد یک دلال سهام که شب‌ها حق خوابیدن ندارد و خرده‌پایی که مانع خوابیدن اوست، می‌پردازد. سرانجام بروز مساله‌ای پیش پا افتاده و حتی خنده‌دار، منجر به فاجعه‌ای برای هر دو و خانواده‌هایشان می‌شود بی‌آن‌که حتی توجه اطرافیان را به خود جلب کند.
▪ بچه کابلی (محصول: فرانسه -‌ افغانستان ‌ ۲۰۰۸/ کارگردان: برمک اکرم)‌
ـ خلاصه داستان: خالد، راننده تاکسی، خانمی را همراه فرزندش سوار می‌کند. مسافر بعدی متوجه می‌شود که نوزادی در صندلی عقب تاکسی جا مانده است.
▪ ماچان (محصول: سریلانکا - ایتالیا - آلمان ۲۰۰۸/ کارگردان: اوبرتو پاسولینی)‌
ـ خلاصه داستان: گروهی از مردم محلات فقیرنشین حاشیه جامعه، زیر فشارهای تحمل‌ناپذیر، دعوت‌نامه‌ای به منظور حضور در مسابقه‌های هندبال باواریا پیدا می‌کنند که به زعم خود می‌تواند اجابت دعاهایشان تلقی شود. بلیتی یکطرفه به غرب و ثروت تا شاید تمامی مشکلات آنها را حل کند.
▪ ژاکت قرمز (محصول: چین ۲۰۰۸/ کارگردان: یالین زو)‌
ـ خلاصه داستان: فیلم درباره رابطه عاطفی تاثیرگذار میان مادربزرگ و نوه و اشتیاق انسان‌های عادی به زندگی بهتر است.
▪ شائوریا (محصول: هند ۲۰۰۸/ کارگردان: سمرخان)‌
ـ خلاصه داستان: شائورا داستانی است از عدالت، احترام، ایمان و باورها. روایتی از یافتن شجاعت در جایی که دوستی در عرصه ارزشمندترین نبرد به آزمایش گذاشته می‌شود.
▪ کاپیتان ابوراعد (محصول: اردن ۲۰۰۷/ کارگردان: امین ماتالکا)‌
ـ خلاصه داستان: ابوراعد کارگر فرودگاه، همیشه آرزوی دیدن دنیا را داشته، ولی هرگز موفق به انجام این کار نشده است. گروهی از کودکان فقیر محله که فکر می‌کنند او خلبان است از وی می‌خواهند داستان‌هایی درباره جهان بیرون از امان پایتخت اردن برایشان بازگو کند. به واسطه داستان‌های تخیلی وی، نوعی دوستی میان او و بچه‌ها شکل می‌گیرد و به این ترتیب راعد به واقعیات خشن زندگی کودکان سرزمین خود پی می‌برد.
▪ طرح جزیره (محصول: تایوان ۲۰۰۶/ کارگردان: هیینگ ان چن)‌
ـ خلاصه داستان: مرد جوانی که مشکل شنوایی دارد، پیش از فارغ‌التحصیلی از کالج، تصمیم می‌گیرد گیتار به دوش، با موتور خود سفری ۷ روزه را در طول ساحل تایوان تجربه کند. صحنه‌های مختلف از ساحل شرقی، غربی، شمالی و جنوبی، بازتاب مردمان و داستان‌هایی است که شخصیت اصلی فیلم در طول سفر با آنها مواجه می‌شود.
▪ جشن تولد لیلا (محصول: فلسطین تونس هلند ۲۰۰۸/ کارگردان: رشید ماشاراوی)‌
ـ خلاصه داستان: در روز تولد ۷ سالگی لیلا‌، مادر او تاکید می‌کند که پدرش کیک و کادو بخرد، زودتر به خانه برگردد. پدر لیلا فکری جز خرید سفارشات همسرش ندارد، اما آشفتگی زندگی روزمره در فلسطین چندان است که او پیش از رسیدن به خانه باید مسیرهای مختلفی را پشت‌سر گذارد.
▪ آقای سینما (محصول:‌ هنگ‌کنگ ۲۰۰۷/ کارگردان: سامسون چیو)‌
ـ خلاصه داستان: بررسی وقایع زندگی یکی از آپاراتچی‌های چپگرا و خانواده‌اش در بیش از ۴۰ سال از تاریخ هنگ‌کنگ، داستان این فیلم را شکل می‌دهد.
▪ یادداشت‌های یک دختر مدرسه‌ای (محصول: کره شمالی ۲۰۰۶/ کارگردان: این هاک جانگ)‌
ـ خلاصه داستان: دانش‌آموزی آزمایش‌های سخت و متفاوتی می‌کند تا دانشمند شود.
▪ با دختری از خاک تیره (محصول: فرانسه - کره جنوبی ۲۰۰۷/ کارگردان: سو ایل جئون)‌
ـ خلاصه داستان: یونگ لیم ۹ ساله، پرستاری برادر معلول ذهنی‌اش را به عهده دارد. روزی از روزها پدر خانواده شغلش را از دست می‌دهد و خانواده آنها با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود.
● فیلمی مطرح از سینمای اردن
برجسته‌ترین فیلمی که در این دوره به نمایش درخواهد آمد فیلم «کاپیتان ابوراعد» محصول سال ۲۰۰۸ اردن به کارگردانی و نویسندگی امین متلقا ا‌ست. این فیلم برنده ۱۲ جایزه بین‌المللی از جشنواره‌های معتبر جهانی ازجمله بهترین فیلم، بهترین کارگردان (امین متلقا)، بهترین بازیگر مرد (ندیم ساول‌ها) و بهترین بازیگر زن (رعنا سلطان) از جشنواره‌های ساندنس، دوربان، دبی، سیاتل، فیلم‌های مستقل روبوث بیچ، نیوپورت و هارتلند است و در جشنواره‌های دیگری از قبیل هلسینکی، تسالونیکی و سن لوئیس نیز حضور داشته، ضمن آن که نماینده سینمای اردن در اسکار ۲۰۰۹ در بخش بین‌الملل نیز بوده است.
این فیلم درباره رفتگر سالخورده فرودگاهی است که نقش او را ندیم ساولها بازی می‌کند. او با بچه‌های پناهنده فلسطینی در یک محله فقیرنشین دوست می‌شود و می‌بیند که چطور زندگی آنها دستخوش فقر و خشونت خانوادگی است. این کودکان محروم، به اشتباه فکر می‌کنند ابوراعد خلبان است و از او می‌خواهند داستان‌هایی از سفرهای خود به دور دنیا تعریف کند. ابوراعد هم با قصه‌گویی و پرورش قدرت تخیل بچه‌ها به کودکان کمک می‌کند تا قدرت رویارویی با دشواری‌های زندگی‌شان را پیدا کنند. مهم‌ترین ویژگی این فیلم ارائه پیام امید به آینده به مخاطب خود است.

مهری توکلیان

منبع : روزنامه جام‌جم