زادبوم = تقاطع ۲

«زادبوم» ساخته ابوالحسن داودی را باید نوعی «تقاطع ۲» نامید، «تقاطع» فیلم نسبتا درخشانی بود که در جشنواره فیلم فجر دیده نشد اما در جشن خانه سینما، داوران به درستی آن را دیدند و جایزه باران شد. «زادبوم» البته کمی از «تقاطع» جلوتر است، فیلمی که به همت حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و بنیاد سینمایی فارابی تولید شده است با فیلمنامه ای قابل تحسین نوشته ابوالحسن داودی و فرید مصطفوی و البته با ایده ای از سیدرضا میرکریمی که قرار است انتشارات سوره مهر وابسته به حوزه هنری به زودی آن را منتشر کند.
«خانواده»، «هویت» و «دانش و علم»، سه کلید واژه مهم «زادبوم» هستند، البته «سیاست» هم در جای جای فیلم حضور دارد و البته در صحنه های مربوط به پوسترهای تبلیغاتی و انتخاباتی خوب در نیامده است، به تعبیر دیگر فیلم خوب شروع نمی شود، اما خوب ادامه پیدا می کند و نسبتا خوب تمام می شود.
«زادبوم» حکایت ۳ نسل است در پنج روایت موازی و متقاطع که انصافا خوب کنار هم چیده شده اند، به ویژه سکانس هایی دوتایی یا مکمل از روایت های متقاطع، در جای جای فیلم به درستی کنار هم آمده اند و شاید به همین دلیل است که می گوییم «زادبوم» به میزان حداقلی از «تقاطع» بهتر است.
فیلم سرشار است از زیبایی ها و شگفتی های طبیعت به ویژه روایت لاک پشت ها و اثبات این فرضیه جالب که «لاک پشت ها، هر کجا که به دنیا می آیند، سی سال بعد به همان نقطه باز می گردند»، فرضیه ای که تلاش همکارانم برای ربط دادن آن به سی سالگی انقلا ب و سفارشی خواندن «زادبوم» ، تلا ش بیهوده و نچسبی جلوه می کند.
«زادبوم» البته برای به نتیجه رساندن حکایت پنج گانه خود، طولا نی به نظر می رسد و البته سکانس های پایانی کشدار و خسته کننده ای هم دارد که به نظر می رسد می تواند برای اکران عمومی دستخوش تدوین مجدد شود.
سکانس پایانی به ویژه از دو منظر قابل توجه است، یکی بحث درباره گرم نگهداشتن ساحل برای بیرون آمدن لا ک پشت ها از تخم که مشخص نیست چرا به فکر بهرام رادان می رسد اما به فکر ساحل نشینان به ویژه ناخدا که بومی منطقه هستند، نمی رسد! و دیگری بحث خواب بودن نسل های دوم و سوم یا عدم حضور آنان در شکوفایی حاصل شده- بیرون آمدن لا ک پشت ها از تخم است که روایت جالب و قابل بحثی است که می توان در زمان اکران عمومی بیشتر به آن پرداخت.
به هر حال ابوالحسن داودی در دو فیلم اخیر خود، ساختار جالبی را برای بیان داستان خود بر می گزیند که می توان امیدوار بود با ادامه دادن به این ساختار ، بتواند روایت های خطی و کسل کننده موجود در سینمای ایران را به سمت نوآوری و «نوزایی» تشویق کند.
«زاد بوم» بازی های چشم گیری ندارد و این با توجه به حضور بازیگران سرشناس سینمایی عجیب به نظر می رسد.
کوتاه سخن آنکه داودی معتقد است در این دو فیلم اخیر خود، صرفا به طرح مساله و مشکل پرداخته است و راه برون رفت از این مشکل را باید دیگران بررسی کنند. نگارنده البته بر این باور است که داودی در «زادبوم» اندکی هم به راه حل پرداخته است اگر چه خودش این اعتقاد را ندارد و متاسفانه ارائه راه حل را وظیفه هنرمند و سینما نمی داند!

نویسنده : حسن حائری

منبع : روزنامه مردم‌سالاری