ارتباط پدران و فرزندانشان

از زمان باستان و بسیار قدیم نظرات و عقاید وحشتناکی در مورد پدران به جای مانده است مثلا پدران دارای قلب سرد و بی احساسی هستند و یا در انجام وظایف خود مسئولیت پذیر نیستند و ... . ولی آیا واقعا پدران اینگونه اند؟
با بیماری کودک د ر خانواده همه اعضا درگیر امور مراقبت از وی میشوند و بیشتر از همه این مادران هستند که دخالت مستقیم در امر مراقبت از فرزند خود دارند و دچار استرسها و تنشهای مربوط به آن میشوند . همه اعضای خانواده سعی در کمک به مادر خانواده و کاهش فشار های روحی وی دارند ولی در این میان کمتر به پدران و احساسات او توجه میشود و اینکه پدران نیز مانند مادران در هنگام بیماری فرزند خود دچار استرس و نگرانی میشوند.
وقتی کودکی بیمار گردد به ویژه اگر دچار بیماری مزمن شده باشد مادران به شدت در گیر مراقبت از وی میشوند. در این میان ممکن است پدران دچار احساس تنهایی و انزوا شوند و اینکه کسی ایشان را در امر مراقبت از کودک شریک نمیکند . ایجاد این حس در پدران باعث میشود که او در ارزیابی ارزش و نقش خود به عنوان فرد مهمی در خانواده دچار مشکل شود و در نتیجه دچار حالات روحی مثل خشم و عصبانیت بیش ازحد و احساس انزوا و یا سرخوردگی شده و این خود بر مشکل خانواده اضافه میکند .
اکثر مردان پدر بودن را مساوی مشغولیت دائمی و تلاش و کوشش مداوم در جهت رفاه خانواده خود میدانند و معتقدند عزت نفس ایشان در گرو کار آنان است . ولی با رشد جوامع و پیشرفت سطح فرهنگی خانواده ها به تعداد زنانی که در بیرون از منزل کار میکنند اضافه میشود و این باعث میشود که اکثر پدران دچار مشکل در برقراری تعادل بین مسئولیتهای خود در محل کار و منزل شوند .
وقتی مردی دارای فرزندی با بیماری مزمن یا ناتوانی خاص است تعریف پدر بودن در او تغییر میکند . مردان به سرعت یاد میگیرند که آنها نمیتوانند خانواده اشان را از مشکلات حفظ کنند و یا نتایج آن را کنترل نمایند .استرسهای شدید وارده به یک خانواده با داشتن کودکی با نیازهای ویژه – احساسی / مراقبتی / شغلی وآموزشی – پدر را افسرده و درمانده و ضعیف و بسیار بسیار عصبانی ودستپاچه میکند و خوابها و رویاهای او بد و وحشتناک میشود . تحقیقات نشان میدهد تعداد زیادی از پدران در این موارد احساس شکست و گناه میکنند به ویژه که مراکز حمایتی برای پدران نسبت به مادران بسیا ر کمتر است .
● پدران و سیستم بهداشتی – درمانی :
حس ایزوله و جدا بودن به وسیله بی اعتنایی به آنها و محروم کردن ایشان از حق انتخاب توسط پرسنل درمانی تشدید میشود . محققی در این مورد میگوید : ما به طور تصادفی پدران را فراموش نکرده ایم بلکه ما از آنها غفلت کرده ایم بر اساس این فرض که آنها در مقایسه با مادران اهمیت کمتری در رشد و تکامل کودک دارند .
دلایل مختلفی برای کمتر دخالت کردن پدران در امر مراقبت از فرزندشان وجود دارد از جمله :
▪ به دلیل آنکه اکثر مراقبین بهداشت ودرمان را خانمها تشکیل میدهد بعضی پدران بر این باورند که برای شرکت در امر مراقبت از کودک خود دچار مشکل هستند .
▪ همزمانی انجام امور درمانی در ساعات کاری صبح و مشغولیت پدران در شغل خود ( هر چند که مادران شاغل نیز بیشتراز پدران در امور مراقبتی فرزند خود شرکت میکنند )
▪ به دلیل ارتباط کم پدر با فرزندش اطلاعات پایه پدر راجع به ناتواناییهای فرزندش بسیار محدود است .
● مزایای شرکت دادن پدران در امور مربوط به فرزند بیمار خود :
نتایج مثبت ناشی از دخالت دادن پدران بی پایان است . تحقیقات نشان داده است که :
▪ ارتباط در خانواده تقویت میشود
▪ افسردگی و خستگی پدر و مادر هردو کاهش می یابد .
▪ پدر و مادر به یک نسبت درانجام وظیفه والدینی خود سهیم میشوند .
▪ میزان طرد کردن کودک از طرف والدین کاهش یافته و او را بیشتر میپذ یرند .
● راههایی برا ی تشویق پدران :
کادر بهداشت و درمان به مانند دروازه بانی هستند که میتوانند پدران را تشویق به دخالت و شرکت در امر مراقبت از کودک خود کنند .
در این جا چند راه پیشنهاد میشود :
الف ) میل و اشتیاق کارکنان درمانی به شرکت دادن پدران و نشان دادن این اشتیاق به آنان هرچند پدران درظاهر علاقمند نباشند . از مردان بپرسید چه کمکی می توانید به آنها کنید / چه مسایلی را در مورد فرزندشان میخواهند بدانند و... . به طور کلی تصویر ذهنی مثبتی نسبت به مردان داشته باشید .
ب) مکانی را برای آموزش مردان در نظر بگیرید :
برای دادن اطلاعات در مورد تغذیه مناسب و صحیح کودک / چگونگی استفاده از وسایل کمکی و پروتز مورد مصرف کودک / حقوق کودک / دانستن حقایقی در مورد کودک / تقویت مهارتهای پدران و اطمینان بخشی به ایشان و .. .
ج ) مردان را تشویق کنید تا در مورد پدران خود صحبت کنند :
در این صورت میتوان پی برد آیا وی الگوی مناسبی برای ایفای نقش والدینی داشته یا خیر و سپس تا حد امکان به او کمک کرد .
چ ) فرصتهای زیادی برای مردان فراهم کنید تا کودک خود را در آغوش بگیرد :
به خصوص اگر کودک در بخش مراقبتهای ویژه بستری باشد . پدر را تشویق کنید فرزندش را در آغوش بگیرد / با او صحبت کند و نوازشش کند .
ح ) امکاناتی فراهم کنید تا از غم و اندوه خلاص شوند :
مردان اغلب از ندانستن می ترسند و یا وظیفه ای که بر دوش دارند آنها را میترساند و عصبانیت اغلب پوششی برای انکار این حس و فرار از ترس و غمگینی است . بنا براین فراهم کردن شرایطی که در آن مردان نگرانیها و ترسهای خود را با دیگران تقسیم کنند مثل صحبت با سایر پدران در وضعیت مشابه باعث میشود ترس و اندوه ایشان به شدت کاهش یابد .

فاطمه کلروزی - کارشناس ارشد آموزش پرستاری

منبع : پایگاه اختصاصی آموزش پرستاری کودکان