یکشنبه, ۱۸ آذر, ۱۴۰۳ / 8 December, 2024
مجله ویستا

پوشیده از جرم، مثل سماور


پوشیده از جرم، مثل سماور
اگر مدت کوتاهی میان مسواک‌زدن دندان‌هاتان فاصله بیفتد لایه‌ نازکی روی دندان‌های شما می‌نشیند که می‌توانید آن را با نوک ناخن بردارید. این لایه نازک پلاک میکروبی نام دارد که حاصل تجمع باکتری‌های دهان، ذرات غذایی و ترکیبات رسوب‌کرده بزاق است.
اگر پلاک میکروبی هر روز و یا در مراحل اولیه از سطح دندان تمیز نشود، املاح موجود در بزاق و مواد غذایی برآن رسوب نموده و منجر به ایجاد جرم دندان می‌گردد. جرم دندان سخت است و با مسواک‌زدن پاک نمی‌شود. جرم دندان باعث بوی بد دهان، بدشکلی دندان‌ها و تحلیل لثه می‌شود. برای برداشتن جرم نیازمند عمل جرم‌گیری توسط دندانپزشک هستید.
● دندان‌ها نیز مثل سماور جرم می‌گیرند
دندان‌پزشکان برای توضیح معنای جرم دندان به بیماران مثال آشنایی دارند: جرم داخل سماور!
جرمی که روی دندان‌ها تشکیل می‌شود چیزی شبیه این جرم‌های شیری رنگ جدار داخلی سماور یا کتری است؛ با این تفاوت که ترکیبات پیچیده‌تری داشته و روند تشکیل آن اندکی متفاوت است. در صورت عدم رعایت منظم بهداشت دهان در فاصله کوتاهی پس از مصرف مواد غذایی لایه‌ای نازک از مواد آلی روی دندان رسوب می‌کند و در صورت استمرار این لایه زمینه مناسبی برای رسوب املاح معدنی موجود در بزاق دهان فراهم می‌شود. در طی این روند تدریجاً به میزان چسبندگی، سختی و استحکام رسوبات که در این حال جرم نامیده می‌شوند افزوده می‌گردد.
پس جرم ترکیبی از مواد آلی، معدنی و مقادیر زیادی باکتری است که به سختی به سطح دندان چسبیده و با مسواک یا روش‌های خانگی برداشته نمی‌شود.
چیزی که مهم است این است که ما معمولا مقدار کمی از جرم تشکیل شده را می‌توانیم مشاهده کنیم و قسمت عمده این جرم با تخریب لثه، در زیر لثه تخریب شده جایگزین شده و از دید مستقیم ما پنهان می‌ماند و مساله مهم‌تر اینکه این جرم‌های تشکیل شده پر از میکروب‌های مختلف است و با مسواک‌زدن هم تمیز نمی‌گردد و این میکروب‌ها بین ۲۰ الی ۴۰ درصد جرم تشکیل شده را تشکیل می‌دهد و بافت چسبنده لثه که محکم به دندان چسبیده را به‌مرور تخریب و بافت نگهدارنده حیاتی لثه را تخریب کرده و باعث سست‌شدن پایه‌های دندان می‌شود. با جرم‌گیری و تمیزکردن این جرم‌های تشکیل شده روی دندان از روند تخریب لثه جلوگیری کنیم.
● هر گردی، گردو نیست!
تصور نکنید که هر تغییر رنگی در سطح دندان‌ها جرم است. برخی تغییر رنگ‌های قهوه‌ای تا سیاه در روی دندان‌ها پوسیدگی هستند نه جرم دندانی. یک راه تشخیص قطعی این تغییر رنگ‌ها این است که برخلاف جرم که معمولا روی دندان می‌نشیند و حجم اضافی را اشغال می‌کند، پوسیدگی‌ها روی دندان حفره ایجاد می‌کنند. پیشرفت پوسیدگی و عمیق‌تر شدن حفره در نهایت منجر به درد دندان می‌شود.
مصرف دارو در زمان رشد جوانه دندان، برخی نقص‌های تکاملی دندان‌ها و کمبود املاح مختلف در زمان تشکیل دندان و افزایش فلوراید آب مصرفی نیز می‌توانند منجر به تغییر رنگ دندان‌ها شوند. این رنگ‌ها در ساختمان خود دندان وجود دارند، معمولا دائمی بوده و با جرم‌گیری پاک نمی‌شوند.
نوع سوم تغییر رنگ‌ها ناشی از موادی است که به‌طور معمول مصرف می‌کنیم و رسوباتی که روی دندان تشکیل می‌شود. این رسوبات یا به‌صورت رنگدانه هستند و یا به‌صورت جرم که توسط جرم‌گیری و بروساژ دندان‌ها از بین می‌روند.
● وقتی لثه تب می‌کند!
افزایش جرم دندانی به‌صورت تدریجی از بلندی لثه و استخوان نگهدارنده دندان می‌کاهد. لثه رنگ صورتی کمرنگ خود را، که نشانگر سلامت است، از دست می‌دهد و به رنگ قرمز آتشین در می‌آید. خونریزی لثه در هنگام برخاستن از خواب یا مسواک‌زدن نشانه دیگری مبنی بر بیماری لثه است. این خونریزی در صورت ادامه روند تخریب لثه‌ها به‌صورت خودبخود در می‌آید. از دست رفتن لثه موجب لق‌شدن تدریجی دندان‌ها، بروز مشکلات زیبایی و حساس شدن دندان به سرما و گرما به علت عریان ماندن سطح ریشه دندان می‌شود.
● جرم‌گیری دشمن دندان نیست
متأسفانه تصور غلطی در میان مردم ایجاد شده است که فکر می‌کنند جرم‌گیری به دندان آسیب می‌رساند. این تصور را کسانی در ذهن دیگران ایجاد کرده‌اند که سال‌ها به دندانپزشک مراجعه نکرده‌اند و پس از مراجعه، دندانپزشک به‌عنوان اولین کار برای آنها جرم‌گیری انجام داده است. این‌گونه افراد پوسیدگی‌ها، بیماری‌های لثه و خلاصه هر آن چه از سهل‌انگاری خود به آن مبتلا شده‌اند را به جرم‌گیری منتسب می‌کنند. جرم دندان علاوه بر اینکه برای لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان مضر است، محلی برای تجمع و تکثیر میکروب‌های پوسیدگی‌زا نیز هست. با عمل جرم‌گیری تعداد این میکروب‌ها در دهان به مراتب کمتر می‌شود. با برداشته شدن جرم، بیمار ممکن است با زبانش حس کند که دندانش خالی شده است. این احساس همراه با مقداری حساسیت به سرما یا گرما (بعد از جرم‌گیری) این تصور غلط را تقویت نموده است که شاید دندان‌هایش در حین جرم‌گیری تراش خورده باشند، در صورتی که مکانیزم دستگاه جرم‌گیری لرزشی بوده و قادر به تراش نیست. خونریزی حین جرم‌گیری فرآیندی طبیعی و کاملاً لازم است و دلالت بر وارد آمدن آسیب به لثه ندارد.
● واجبات پس از جرم‌گیری
از دندانپزشک خود بخواهید روش صحیح مسواک‌زدن و نخ‌کشیدن دندان‌ها را به شما آموزش دهد. مطمئن باشید مسواک‌زدن صحیح سرعت تشکیل دوباره جرم را به حداقل خواهد رساند. بعد از انجام جرم‌گیری از تورم و قرمزی لثه‌ها کاسته می‌شود و در صورتی‌که پیش‌تر، دچار خونریزی و افزایش حجم لثه بوده اید، لثه شما فرو می‌نشیند و به مرور از خونریزی آن کاسته می‌شود. استفاده یک تا دو هفته‌ای از دهان‌شویه توصیه دیگر دندان‌پزشکان به شما خواهد بود تا سلامت لثه زودتر بازگردد.
دکتر سیامک شایان‌امین
دندانپزشک
منبع : روزنامه تهران امروز