اورانامات تخت - مریوان

«اورامانات تخت» از نوع روستاهای دره‌ای است و در جنوب غربی شهرستان مریوان، در شیب تند یال شمالی كوهستان «تخت» واقع شده است.
آب و هوای آن در فصول تابستان و بهار مطبوع و در زمستان بسیار سرد است. این روستا علاوه بر زیبایی چشم‌اندازها، به دلیل اجرای همه ساله مراسم بسیار باستانی، حیرت‌‌انگیز و دیدنی پیر شهریار قابلیت‌های جهانگردی ارزشمندی دارد.
اورامان در زبان كردی «هه‌ورامان» تلفظ می‌شود، و ناحیه‌ای وسیع و كوهستانی است كه سراسر جنوب استان كردستان را در بر گرفته است. مردم این سامان را «هه‌ورامی» و زبان آنان را نیز به همین نام می‌خوانند. لهجه «اورامی» از شاخه‌های معروف و گسترده زبان كردی گوران و شامل «اورامی كهن»، «اورامی» و «ژاوه رودی» است. «اورامی» كهن را با زبان اوستا بسیار نزدیك دانسته‌اند. آتشگاه‌های باقی مانده منطقه نشان می‌دهد كه مردم این ناحیه پیش از گرویدن به دین اسلام، زرتشتی بوده‌اند.
از معابد بسیار مورد احترام مردم این ناحیه‌ آرامگاه پیر شهریار اورامی صاحب كتاب «معرفت پیر شهریار» است. هر ساله مراسمی در كنار این آرامگاه برگزار می‌شود، پیر شهریار كه به پیر شالیار نیز معروف است، به روایتی از قدیسین زرتشتی پیش از اسلام است. بعدها كتاب وی توسط شخصی به نام «پیر شهریارشانی» پیراسته شده و با تنظیم مجدد با دیانت اسلام منطبق گردیده است. كتاب به گونه‌ای نمادین، مواردی را از زبان «زانای سیمیار» بیان كرده است. به اعتقاد برخی از كردشناسان «زانای سیمیار» یا دانای سیمیار همان زرتشت است كه رمزگو نیز معنی شده است. مردم اورامان مسلمان سنی و شافعی مذهب هستند. از دیگر اماكن مقدسه اورامان، مساجد اویهنگ، عبداللهی و مقبره پیری به نام كوسه هه جیج است كه مورد احترام و زیارت مردم اورامان و سایر مردم كردستان است.
مردم اورامان بسیار متدینند و دانشمندان و فضلای معروفی از این خطه برخاسته‌اند. در طریقت، پیرو دو طریقه قادریه و نقشبندیه‌اند. پیروان طریقه «قادری» را درویش و پیروان طریقه «نقشبندیه» را صوفی می‌نامند كه اعتقادی بسیار محكم به پیرو مرشد به ویژه شیخ خود دارند و هر ساله به زیارت وی می‌روند. پوشاك و نحوه زندگی و آیین‌های مردم اورامان نیز از جاذبه‌های آن محسوب می‌شوند.
در هر حال دیدار از روستای اورامان به ویژه در هنگام اجرای مراسم «پیر شالیار» و دیدن و شنیدن موسیقی گروه دف‌زنان كرد بسیار جالب توجه است.