خطر های نامرئی

آسیب رسیدن به انسان از سوی آن چه که به چشم دیده نمی‌شود یا به آسانی و بدون تجهیزات خاص قابل شناسایی نیست، بسیار مضر و از نظر طبقه‌بندی خطرات، جزو خطرات با ریسک بسیار بالا و یا به عبارتی خطرات بارز قرار می‌گیرند. بسیاری از اختراعات ساخت دست بشر که امروز نیز مورد استفاده فراوانی دارند، موقع کار، امواجی از خود ساطع می‌کنند که این امواج بسته به نوع و ماهیتی که دارند و میزان و نوع استفاده از آن، می‌توانند بر قسمت‌های مختلف بدن تاثیرگذار و مضر باشند.
امواج را از نظر ماهیت و اثراتی که بر انسان می‌گذارند، به دو دسته بزرگ امواج یونیزان و امواج غیریونیزان تقسیم بندی کرده‌اند. امواج یونیزان، آن‌هایی هستند که انرژی موجود در آنها ماده‌ای را که آن را دریافت می‌کند، یونیزاسیون می‌کند.
در حالی که امواج غیریونیزان، بخشی از امواج الکترومانیتیک هستند که با جذب شدن در ماده در شرایط عادی در ساختار تشکیلاتی اتم آن ماده تغییری ایجاد نمی‌کند. البته این دسته از امواج نیز در اثر مواجهه با انسان بسته با ماهیتشان بر بافت‌ها ی مختلف اثرات مخربی خواهند داشت، مانند امواج مادون قرمز که در صورت برخورد با چشم غیرمسلح سبب ایجاد آب مروارید و یا حتی نابینایی می‌شود. علاوه بر امواج غیریونیزان طبیعی، مانند اشعه‌هایی که در نور خورشید وجود دارند، امروزه وسایل الکتریکی که در صنعت به کار گرفته می‌شوند و یا مصارف خانگی دارند، مولد امواج غیر یونیزان، محسوب می‌شوند.
امواج ماوراء بنفشی که در اثر جوشکاری با برق ایجاد می‌شوند، امواج مادون قرمزی که در کوره‌های مذاب تولید می‌شوند، امواج ناشی از فرستنده‌های رادیویی و ماهواره‌ای، امواجی متساطع از برخی وسایل مثل ماکرویو، تلفن‌های همراه و... همگی جزو امواج غیریونیزانی هستند که تاثیرات متفاوتی در بدن انسان ایجاد می‌کنند. یکی از این وسایلی که کاربرد همگانی دارد و افراد در گروه‌های سنی مختلف، از آن استفاده می‌کنند، تلفن همراه است. نوع و میزان مضر بودن امواج ناشی از کاربرد تلفن همراه، هنوز به صورت رسمی و کامل مشخص نشده است اما به صورت غیر رسمی در خبرگزاری‌ها و سایت‌های مختلف، مطالب زیادی در خصوص اثرات مخاطره‌آمیز امواج ناشی از موبایل بیان شده است. مطالبی که در این بخش در مورد تلفن همراه (موبایل) می‌خوانید، خلاصه‌ای از خبرهای غیررسمی منتشر شده از خطرات آن است.
در کشورهای سوئیس و اتریش به خانواده‌ها تاکید شده است که بچه‌های زیر ۱۶ سال اصلا با موبایل صحبت نکنند. در کل، حدود ۵۸ درصد از امواج موبایل‌ها برای کودکان و نوجوانان مضر است. علاوه بر آن در برخی کشورهای اروپایی استفاده از موبایل در فضایی که افراد زیادی تجمع کرده‌اند، مانند اتوبوس را صحیح نمی‌دانند، زیرا امواج تلفن همراه نه فقط برای شخص استفاده‌کننده از آن، بلکه به نسبت فرکانس‌هایی که تولید می‌کند، ممکن است برای بقیه افراد مجاور او هم مضر و خطرناک باشند. دانشمندان اروپایی چندی پیش از دولت‌هایشان خواستند که از نصب آنتن‌های BTS در نزدیکی مهدکودک‌ها، بیمارستان‌ها و مکان‌های تفریحی و عمومی که بیشتر کودکان در آنها حضور دارند، جلوگیری کنند. در نروژ هم آزمایش جالبی انجام شد که نشان داد استفاده از موبایل باعث ایجاد خستگی، کم‌خوابی و کم‌اشتهایی در بچه‌ها می‌شود.
وقتی شما با تلفن همراهتان حرکت می‌کنید، جاهایی که آنتن‌ها آنها را کمتر پوشش می‌دهند، گوشی شما سعی بیشتری برای به دست آوردن آنتن می‌کند، در واقع سیگنال‌های بیشتر و قوی‌تری از خود ساطع می‌کند که این موضوع میزان خطر آن را بالاتر می‌برد. حتی به افرادی که مشکل قلبی دارند، سفارش می‌شود موبایل‌هایشان را دور از خود نگه دارند، در صورتی که بعضی از این افراد گوشی‌شان را در جیب بغلشان که نزدیک‌ترین مکان به قلب است، می‌گذارند. خانم‌های باردار باید حداقل دو متر از موبایل دورتر باشند، یکی از نکات جالب این است که زمانی که شما با موبایلتان عکس می‌فرستید، هزار برابر خطرش بیشتر می‌شود، این موضوع را محققان یک دانشگاه در اتریش اثبات کرده‌اند.
اثرات مضر شناخته شده موبایل بر سلامت و تندرستی که هنوز از منابع رسمی و آکادمیک اعلام نشده‌اند، به شرح زیر هستند:
سرطان‌زایی، ضعیف کردن سیستم دفاعی بدن، کاهش قدرت باروری و قوای جنسی در آقایان، افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های آلزایمر و پارکینسون، تغییر ساختار آنزیمی بزاق دهان، تاثیرات منفی روی خون و ادرار، تغییر عملکرد جذب مواد معدنی در بدن و افزایش سرعت گسترش تومورها.
با وجود خطرات زیادی که این وسایل بر تندرستی بشر دارند، چون بشر امروزی به استفاده از آنها عادت کرده است، دست برداشتن از آنها غیرممکن به نظر می‌رسد، بنابراین ضروری است که با اختراع آنها امکانات و راه‌های پیشگیری از مضرات آنها هم مشخص و در دسترس بشر قرار گیرد.

کارشناس بهداشت حرفه‌ای

منبع : روزنامه تهران امروز