ایمنی دربسته بندی مواد غذائی

غذا به عنوان منبع تولید انرژی در بدن، اگر دچار آلودگی های میکروبی باشد، می تواند منشاء بیماری های مختلف و در رأس آنها بیماری های گوارشی و مسمومیت های غذایی باشد شاید مهم ترین عامل افزایش نگرانی مسئولین بهداشت عمومی در برخی کشورها، افزایش بروز بیماری‌ های ناشی از غذا و نیز شیوع یک سری از بیماری ‌های مرگ بار با عوارض بهداشتی وخیم باشد.
بیماری ‌های ناشی از غذا، یکی از شایع‌ ترین و شدید ترین مشکلات بهداشت عمومی در جهان امروز هستند، که بر زندگی انسان‌ها، بار سنگینی تحمیل کرده‌اند. این بیماری‌ها با ماهیت عفونی یا سمی، معمولاً توسط عواملی که از طریق دریافت غذای آلوده وارد بدن می‌ شود، به وجود می ‌آیند بیماری‌های ناشی از غذا، در سطح اجتماع، خانواده‌ها، سیستم مراقبت بهداشتی و اجتماعی و موسسات تجاری، علاوه بر مرگ و ناخوشی، هزینه ی بالایی به بار می ‌آورد. این هزینه‌ها شامل هزینه ‌ی دارو و درمان، هزینه ‌ی بررسی همه ‌گیری بیماری ‌های ناشی از غذا و نیز اتلاف درآمد به دلیل غیبت از کار، بستن محل کار و هزینه ‌های قانونی و جرایم می ‌باشد.
با توجه به روند رو به رشد جمعیت که می‌تواند به طور روزافزونی بر نیازهای مواد غذایی کشور بیفزاید و از طرفی استاندارد ایمنی مواد غذایی به منظور ارتقای سطح سلامتی جامعه که یکی ا اهداف برنامه چهارم توسعه در زمینه امنیت غذایی است لذا بسته‌بندی بهداشتی مواد غذایی در ایجاد امنیت و و حفاظت از مواد غذایی نقش بسیار مهمی را ایفا نموده و همچنین این بسته‌بندی بهداشتی به عنوان یک اصل در تجارت و صادرات به خصوص مواد غیرنفتی در اغلب کشورهای جهان مورد توجه خاصی قرار گرفته است، موادی که معمولاً برای بستهبندی مورد استفاده قرار میگیرند در کشورهای مختلف یکسان نیستند. علاوه بر این، صنایع با ارائه فنآوریهای جدید مواد تازهای را برای بستهبندی مواد غذائی معرفی میکنند.
مسمومیت های غذایی در ارتباط با غذاهای مانده و آلوده بروز می کنند؛ به دلیل آنکه غذاها به طور بهداشتی تهیه ویا بسته بندی نمی شوند و خیلی از افراد از اصول بهداشتی غذا آگاهی ندارند به عبارت دیگر هم در تولید مواد غذایی و هم دربسته بندی و توزیع آن نکات بهداشتی را رعایت نمی شود. در بسیاری موارد مواد غذایی کنسرو شده که خراب می شوند، از رده خارج نمی شوند که بسیار خطرناک هستند.
جلوگیری از بیماری‌ های ناشی از غذا، پیشگیری یا کنترل آلودگی در تمام مراحل زنجیره‌ ی غذا، از تولید تا مصرف است. با این وجود، اقدامات انجام شده در مراحل اولیه ‌ی زنجیره‌ ی غذایی تنها هنگامی موثر خواهد بود، که این اقدامات در مراحل بعدی به ویژه وقتی غذا برای مصرف آماده می ‌شود نیز به موقع اجرا شوند وتولید ‌کنندگان مواد غذایی، در رابطه با عرضه ی غذابابسته بندی مطمئن، آموزش کافی را کسب نمایند و مصرف کنندگان در رابطه با انتخاب غذای خود بهتر راهنمایی شوند.نگرانی مسئولین بهداشت عمومی درباره ی کنترل مواد خوراکی و نیز نگرانی مربوط به صنایع و مصرف‌ کنندگان، بسیاری از دولت‌ها را واداشته است تا به برنامه‌ های ایمنی غذا نگاهی نو بیندازند و نیز به اطلاع ‌رسانی، آموزش و بازآموزی دست ‌اندرکاران مواد غذایی توجه بیشتری مبذول دارند. با این وجود، در بسیاری از کشورها، موضوع ایمنی غذا هنوز توجه کافی را به خود معطوف نداشته است و به ویژه آموزش بهداشت در ایمنی غذا غالباً به دست فراموشی سپرده شده یا این که در برنامه‌ های بهداشت عمومی از اولویت پایینی برخوردار بوده است.
امروزه روشهای مختلف بسته بندی به همراه روشهای نوین نگهداری موادغذایی نقش موثروکارآمدی درصنایع غذایی ایفامی کنند که با بسته بندی علمی وکارآمدفعالیت باکتریها وعوامل فساد موادغذایی رابه حداقل می رساند،دراین روشهاعلاوه برجلوگیری ازضربات مکانیکی وورودمیکروارگانیسم ها به دلیل نفوذناپذیری ازواکنش های شمیایی غذا با هوا یا اکسیژن،گازکربنیک وبخارآب نیزجلوگیری می کند ومزیت دیگرآنها اینکه حمل ونقل وعرضه مواد غذایی راآسان نموده واز این جهت نقش اقتصادی مهمی رابازی می کند
امروزه بسته بندی موادغذایی بصورت علمی وباتکنیک های خاص خود انجام می گیرد وجزو صنایع پیشرفته محسوب شده که می توان به بسته بندی گروههای:نان وشیرینی ،فراوردههای لبنی ،فراودههای گوشتی،موادغذایی منجمد،موادغذایی خشک،میوه وسبزیجات،،غلات،شکلات،قهوه و.... اشاره نمود که انواعی از موادنظیرفلزات ،موادسنتتیک(پلاستیک)،شیشه ،مقوا،چوب و....دربسته بندی مورد استفاده قرار میگیرند که روز به روزتعدادوتنوع آنهارو به افزایش است که دراین مطالعه به تکنیک ها وشرایط ومعایب ومزایای هر یک ازآنها پرداخته خواهدشد
پیشگیری از بیماری‌ های ناشی از غذا، فعالیت‌ های چند بخشی دولت، صنایع غذایی و مصرف کنندگان را می ‌طلبد و راه کارهای پیشگیری، تصویب قوانین روز آمد، اقدامات آموزشی و نیز پایش بیماری ‌های ناشی از غذا و آلاینده‌ها ومسائل ومشکلات خاص بسته بندی موادغذایی را در برمی ‌گیرد. دولت باید تضمین کند که به منظور غلبه بر مشکلات ملی، قوانین روز آمد، وضع شده و به نحو مطلوب به مورد اجرا گذاشته شوند.البته آحاد جامعه، چه آنهایی که غذا را آماده می‌ کنند یا مصرف کننده‌ ی آن هستند، بخشی از زنجیره ‌ی غذایی به شمار می ‌روند. از این رو همه ‌ی آن‌ها در تامین ایمنی غذا، با دولت و صنایع غذایی مسئولیت مشترک دارند لذا پیشنهاد می شود:
-با توجه به نو پا بودن صنعت بسته بندی موادغذایی هماهنگی لازم دربین مسئولین نظارت بر تولید وعرضه مواد غذایی(وزارت بهداشت ودرمان،وزارت صنایع ووزارت جهادکشاورزی )بعمل آید
-تکمیل ویاتغییردرقوانین مربوط به تولید وعرضه مواد غذایی واجرای دقیق آنها
-افزایش نیروهای ناظر وکنترل کننده درامرتولید وبسته بندی موادغذایی
-افزایش سطح اگاهی جامعه درخصوص بسته بندی موادغذایی

محمد باقر رضاعلی

منبع : سایر منابع