رژیم غذایی ضدآلزایمر

«بی‌بی‌ جون! من برای اینکه مخم کار کنه و ریاضی بیست بگیرم باید فسفر به مخم برسه؛باید میگو بخورم!» این دیالوگ یکی از قسمت‌های سریال به یاد ماندنی «قصه‌های مجید» است که هنوز هم خاطره‌خوش‌ آن با ماست. اما واقعا به غیر از میگو چه غذاهایی باعث تقویت حافظه می‌شوند؟ با دکتر کشاورز، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی، در همین رابطه گفتگو کرده‌ایم...
▪ در «قصه‌های مجید»، شخصیت «مجید» برای تقویت حافظه خود به دنبال خوردن میگو بود چون فسفر دارد. آیا او داشت درست فکر می‌کرد؟
ـ واقعیت این است که تغذیه یکی از عوامل موثر بر تقویت حافظه و عملکرد دستگاه عصبی بدن است اما یادمان باشد که برای دریافت فسفر نیازی به خوردن ماهی و میگو نیست چرا که سایر موادغذایی با منشأ حیوانی و غلاتی نظیر گندم و حبوبات سرشار از این ماده معدنی هستند و چون نان یکی از عناصر اصلی رژیم غذایی ما ایرانی‌ها است، ما از نظر فسفر معمولا کمبودی نداریم. موادغذایی مانند ماش، عدس، لوبیا و سیب‌زمینی نیز فسفر کافی دارند. اما فراموش نکنید که فسفر زیاد جذب کلسیم را مختل می‌کند؛ بنابراین نباید در مصرف منابع این ماده معدنی زیاده‌روی کرد زیرا با دریافت زیاد فسفر، کمبود کلسیم در کمین خواهد بود.
▪ چه رابطه‌ای بین تقویت حافظه و تغذیه صحیح وجود دارد؟
ـ گرسنگی باعث اختلال در عملکرد مغز می‌شود. ماده‌ای که مغز برای انجام فعالیت‌های خود مصرف می‌کند، گلوکز است. این گلوکز عمدتا از مواد نشاسته‌ای نظیر غلات و حبوبات و بخش دیگر آن از میوه‌ها و مواد شیرین به دست می‌آید. بنابراین، نخوردن صبحانه یا نخوردن غذای به موقع و کافی باعث می‌شود که سوخت مغز تامین نشده و فرد با اختلال در فعالیت‌های ذهنی‌اش رو به رو ‌شود. بی‌حوصلگی، از دست دادن قدرت تمرکز و کاهش قدرت یادگیری از دیگر اثرات تغذیه نامناسب بر مغز است. این اتفاق به صورت آنی رخ می‌‌دهد.
▪ گفتید نخوردن صبحانه فعالیت‌های ذهنی را مختل می‌کند؛ چرا؟
ـ مهم‌ترین وعده غذایی که بیشترین تاثیر را بر حافظه می‌گذارد، صبحانه است. تحقیقات نشان داده‌اند صبحانه‌ای که حاوی پروتئین‌ فراوان و باکیفیت (تخم‌مرغ، گوشت و لبنیات) و کربوهیدرات‌های پیچیده نظیر نان کامل و غلات سبوس‌دار است، می‌تواند روی حافظه تاثیر مثبت گذاشته و قدرت تمرکز را بالا ببرد. به علاوه، افرادی که عادت دارند صبحانه کاملی میل کنند، بیشترشان هم خلق خوی بهتری در طول روز خواهند داشت و هم نمرات بهتری در مدرسه و دانشگاه کسب خواهند کرد. پس به هیچ بهانه‌ای این وعده غذایی ارزشمند را از دست ندهید.
▪ رژیم غذایی نامناسب در طولانی مدت چگونه می‌تواند باعث تضعیف قدرت حافظه شود؟
ـ تغذیه نامناسب یکی از دلایل اصلی کم‌خونی در افراد است. کم‌خونی ضریب هوشی را بین ۵ تا ۱۰ درصد کاهش می‌دهد و موجب تضعیف قدرت یادگیری و تمرکز می‌شود. بنابراین ما باید با تغذیه مناسب از کم‌خونی جلوگیری کنیم با توجه به آنکه تعداد زیادی از زنان و دختران نوجوان ما به این بیماری دچارند پس کم‌خونی حقیقت دارد و باید آنرا جدی گرفت.
▪ برای جبران کم‌خونی چه رژیم غذایی‌ای را باید رعایت کنیم؟
ـ برای پیشگیری از کم‌خونی باید در رژیم غذایی خود به مصرف گوشت قرمز، ماهی و جگر اهمیت بدهیم. به طور کلی مواد غذایی‌‌ای که دارای آهن باشند از کم‌خونی جلوگیری می‌کنند. یکی دیگر از مواردی که باعث اختلال در عملکرد مغز و یادگیری می‌شود، بیماری گواتر است که در اثر تغذیه ناصحیح به وجود می‌آید و باعث خشم و عصبانیت شده و قدرت تمرکز را مختل می‌کند.
▪ برای اینکه به این بیماری دچار نشویم، چه اقداماتی باید انجام دهیم؟
ـ در این زمینه، مصرف غذاهای دریایی مانند ماهی و میگو اهمیت دارد چون آبزیان دارای ید هستند و ید ماده‌ای ضروری برای بهبود عملکرد مغز است. البته باید یادآور شوم که ماهی‌های دریای خزر دارای ید زیادی نیستند چون آب دریای خزر از نظر ید فقیر است. شاید یکی از دلایلی که خوردن ماهی برای تقویت حافظه توصیه می‌شود، همین موضوع باشد اما بهتر است این غذاهای دریایی کمتر سرخ شوند و بیشتر روغن‌شان با چربی طبیعی که همان امگا۳ است همراه شود البته در کنار سبزیجات تازه.
▪ یک رژیم غذایی مطلوب برای تقویت حافظه دارای چه ویژگی‌هایی است؟
ـ در یک رژیم غذایی ایده‌آل برای تقویت حافظه نباید هیچ کدام از وعده‌های غذایی را حذف کنیم چون این کار هم باعث پرخوری در وعده غذایی قبلی یا بعدی می‌شود و هم معمولا در همان وعده‌ای که غذا نمی‌خوریم دچار گرسنگی می‌شویم. بنابراین، باید به موقع و به اندازه غذا بخوریم. البته فراموش نکنید که چاقی خودش باعث بی‌حالی و خستگی می‌شود. به همین دلیل است که بچه‌هایی که چاق می‌شوند، افت تحصیلی پیدا می‌کنند. پس باید درست غذا بخوریم البته این نکته نه در کودکی بلکه در میانسالی نیز صادق است؛ از این‌رو، برای پیشگیری از تضعیف قدرت حافظه، کوشش در جهت حفظ تناسب اندام و پرهیز از پرخوری در این گروه سنی نیز به شدت سفارش می‌شود.
▪ این درست خوردن به چه معنا است؟
ـ در رژیم غذایی صحیح، گوشت، مرغ و ماهی باید به عنوان بهترین منبع پروتئین و آهن مورد توجه قرار گیرند. به خصوص برای کودکان و نوجوانان این امر اهمیتی دو چندان دارد. اگر حبوبات را به دلیل مشکلات اقتصادی جایگزین گوشت می‌کنیم، مصرف ویتامینC نیز باید افزایش یابد چون باعث می‌شود جذب آهن بیشتر شود. مصرف غلات، لبنیات، میوه‌ها و سبزی‌ها نیز ضروری است، بنابراین ما باید براساس گروه‌های غذایی پنج‌گانه غذا بخوریم تا در هر سنی کارکرد فکری ایده‌آلی داشته باشیم.

روزبه زعفرانی

منبع : روزنامه سلامت