چرا ترکیه؟

در سال‌های نه چندان دور، مسافران ایرانی که به‌صورت زمینی از مسیر ترکیه به اروپا می‌رفتند، از دغدغه‌ای بزرگ به نام ناامنی در آن کشور رنج می‌بردند. پس از چند سال با حل نسبی مسائل منیتی در ترکیه، دغدغه اکثریت مسلمان آن کشور، فشارهائی بود که دولتمردان دین به بهانه حاکمیت نظام غیردینی (لائیک) بر آحاد جامعه مسلمان وارد می‌کردند.
این اقدامات که با مخالفت نسبت به تحصیل دانشجویان محجبه در برخی مراکز علمی آن کشور آغاز شده با رد صلاحیت مروه کاوکچی بانوی مسلمان - که به نمایندگی پارلمان ترکیه انتخاب شده بود - و اخراج از پارلمان به اوج خود رسید، اما از زمان اخراج کاوکچی از مجلس نمایندگان ترکیه - به جرم پایبندی به حجاب - تا روزی که نخست‌وزیر مسلمان آن کشور در جشن‌های رسمی به همراه همسر محجبه خود حضور یافت، فاصله زیادی طی نشد.
عملکرد همراه با تدبیر دولتمردان مسلمان ترکیه موجب ایجاد موفقیت‌های بزرگ اقتصادی در آن کشور تا حدی شد که بعضی از رسانه‌های داخلی ایران نیز آن را به رخ دولتمردان اصلاح‌طلب کشیدند.
از جمله روزنامه کیهان روز پنجشنبه چهاردهم اسفند ماه ۸۲، رسیدن حجم صادرات غیرنفتی ترکیه به ۵۰ میلیارد و کاهش نرخ تورم در آن کشور به کمتر از ده درصد را به مسئولان اقتصادی دولت آقای خاتمی یادآوری و از آنها خواست که نسبت به این آمارها ”تأمل کنند“ البته موفقیت دولت ترکیه، تنها به امور اقتصادی محدود نشد و سران مسلمان آن کشور، ضمن حفظ رابطه با همه کشورهای جهان، هر روز بر استحکام مواضع سیاسی خود نیز افزودند.
آنها اگرچه علاقه زیادی به پیوستن به اتحادیه اروپا داشتند، در عین حال هرگاه لازم بود به صراحت در برابر موضع‌گیری‌های بعضی از کشورهای اروپائی می‌ایستادند و تأکید می‌کردند که پیوستن به اتحادیه اروپا را به هر قیمتی نمی‌خواهند اما در همین موضع‌گیری‌ها نیز تلاش دولتمردان مسلمان آن کشور، جلوگیری از اتحاد دشمنان ترکیه بود. نقش‌آفرینی دولتمردان آنکارا در موضوع جنگ آمریکا علیه عراق - علی‌رغم مخالفت با درخواست آمریکائی‌ها برای استفاده از پایگاه‌های ترکیه برای حمله به عراق - نیز نشان داد که آنان در ایجاد توازن در روابط بین‌الملل و امتیازگیری از طرفین درگیری‌ها - به‌جای دادن امتیازهای متوالی - از تبحر خاصی برخوردار هستند.
چندی قبل هم که مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق، اظهاراتی علیه ترکیه بیان کرد. بلافاصله واکنش شدیداللحن و همراه با تهدید مقامات مسلمان ترکیه را به دنبال داشت و جالب آن بود که بسیاری از مقامات عراقی، اروپای و آمریکائی، فوراً در جبهه ترکیه قرار گرفتند و بارزانی را محکوم کردند. این موضوع نیز نشان داد که دولتمردان ترکیه به‌خوبی می‌دانند که چگونه با مخالفان و دوستان خود برخورد کنند.
این وضعیت به‌خصوص از آن جهت جلب توجه می‌نمود که همزمان با اظهارات یک مقام محلی عراق علیه ترکیه و واکنش شدید‌اللحن - و البته فرصت‌طلبانه ترکیه - در برابر آن بسیاری از مقامات ملی و کشوری عراق سخاوتمندانه، اتهاماتی متوجه ایران می‌نمودند و در مورد ادعای دخالت ایران در عراق با آمریکائی‌ها همزبان می‌شدند؛ بدون آنکه با برخوردی از سوی دولتمردان ایران مواجه شوند!
در روزهای گذشته، دو اتفاق دیگر افتاد که بار دیگر تدبیر و هوشمندی دولتمردان ترکیه را به نمایش گذارد. از جمله روز گذشته اعلام شد که وزیر خارجه آن کشور در آستانه تصدی ریاست جمهوری است و به این طریق، تسلط حزب اسلام‌گرای رجب طیب اردوغان بر ارکان حکومتی ترکیه کامل‌تر می‌شود.
نقش‌آفرینی ترکیه در برگزاری دور جدید مذاکرات لاریجانی - سولانا که قطعاً امتیازات فراوانی برای آن کشور خواهد داشت یکی دیگر از این اتفاقات بود، در حالی‌که به‌نظر می‌رسد راه‌هائی وجود داشته و دارد که ایران این امتیازات را در سیبد خود نگه دارد و آن را برای به‌دست آوردن امتیازات بزرگتر مورد استفاده قرار دهد. اما ظاهراً ما عادت کرده‌ایم که حل بعضی از موضوعات مرتبط با کشورمان را از طریق واسطه‌هائی انجام دهیم که هیچ دلیلی بر قدرتمندتر بودن آنها از ایران، وجود ندارد. در سال‌های گذشته روسیه و چین بارها با کارت ایران پا به عرصه بازی‌های سیاسی گذاردند و از آمریکا و اروپا امتیاز گرفتند.
همین اواخر، حتی سوریه نیز وارد این عرصه شد و ادعا کرد در آزادی سربازان انگلیسی بازداشتی در ایران، نقش مهمی ایفاء کرده است و امروز دولتمردان ترکیه به خود می‌بالند که واسطه از سرگیری مذاکرات اروپا و ایران شد‌ه‌اند. آنها با این کار علاوه بر امتیازت متعارف دیپلماتیک، برای خود در میان ملت‌های منطقه و حتی مردم برخی کشورهای دیگر - که نسبت به ایران علاقه‌مند هستند و یا از مواجه شدن ایران و منطقه با یک درگیری دیگر واهمه دارند - نیز وجهه کسب می‌کنند.
راستی کدام عامل باعث می‌شود که دولتمردان ترکیه- که میزان همراهی ملت ترکیه با آنها با آنچه کارگزاران حکومتی ایران از آن برخوردار هستند به هیچ‌وجه قابل مقایسه نیست - به چنین موفقیت‌هائی دسترسی پیدا کنند؟ آیا ما نمی‌توانیم مستقیماً در زمینه‌هائی که مرتبط با ایران می‌باشد نقش‌آفرینی کنیم و به دنیا ثابت نمائیم برای گفتن سخن خود، به چنین واسطه‌هائی نیاز نداریم؟

منبع : روزنامه آفتاب یزد