بیمه‌های باربری (حمل و نقل) کالا

بیمه حمل و نقل کالا یا بیمه (باربری) قراردادی است که به موجب آن یک طرف (بیمه‌گر) در قبال دریافت وجهی به عنوان (حق بیمه) خسارتهای اتفاقی، احتمالی و تصادفی وارد به محموله مورد بیمه را طبق شرایط و مندرجات بیمه نامه جبران می‌نماید. بیمه باربری را می‌توان به سه طریق تقسیم‌بندی کرد:
۱) تقسیم‌بندی بر اساس طریق حمل
۲) تقسیم‌بندی بر پایه محدوده جغرافیایی حمل
۳) تقسیم‌بندی بر مبنای نوع پوشش بیمه‌ای
الف) تقسیم‌بندی بر اساس طریق حمل کالا :
بر سه نوع است: حمل و نقل زمینی، دریائی و هوائی
ب) تقسیم‌بندی بر پایه محدوده جغرافیایی که دو صورت دارد:
۱) بیمه حمل و نقل خارج از کشور (بیمه‌های وارداتی و صادراتی)
۲) بیمه حمل و نقل داخل کشور (بیمه‌های داخلی)
ج) تقسیم‌بندی بر مبنای نوع پوشش بیمه‌ای
این تقسیم‌بندی تا چندی پیش به سه نوع دسته‌بندی می‌گردید:
۱) شرایط تمام خطر ALL RISKS
۲) شرایط دبلیو. پی.آ WITH PARTICULAR AVERAGE - WIPA
۳) شرایط اف.پی.آ FREE OF PARTICULAR AVERAGE - FPA
بر اساس تصویب مجمع بیمه‌گران لندن از تاریخ ۱/۱/۱۹۸۲ صدور بیمه نامه با شرایط A و B و C جایگزین شرایط یاد شده گردیده است:
▪ شرایط تمام خطر ALL RISKS - شرایط A :
در این نوع بیمه کلیه خطرهایی که ممکن است در جریان حمل و نقل به وقوع پیوسته و ایجاد خسارت کند تحت پوشش بیمه می‌باشد. قابل ذکر است که حوادث و اتفاقاتی که به عنوان خطرهای عادی حمل و نقل محسوب نمی‌شود مانند خطر عیب ذاتی و نظایر آن مشمول بیمه نخواهد بود، به بیان دیگر در بیمه با شرایط A بیمه‌گر متعهد جبران هرنوع خسارتی خواهد بود که در جریان حمل و نقل به کالا وارد شود مگر اینکه خسارت در نتیجه وقوع خطری باشد که مشمول بیمه نیست، توضیح آنکه موارد استثنایی که پرداخت خسارت آن خارج از تعهد بیمه‌گر می‌باشد در بندهای ۴، ۵، ۶، ۷ مجموعه شرایط A مشخص گردیده است.
این نوع بیمه کاملترین نوع بیمه حمل و نقل بوده و بدیهی است که برای کالاهایی استفاده می‌شود که آسیب‌پذیر می‌باشند و احتمال تلف شدن یا صدمه دیدن آن در صورت وقوع خطرهای مختلف وجود دارد.
▪ بیمه با شرایط B :
در بیمه با شرایط B بیمه‌گر متعهد جبران خسارتهایی است که در نتیجه بروز حوادث معینی که در مجموعه شرایط B نام برده شده است به وجود آید.
▪ خطرهای بیمه شده :
این بیمه خطرهای زیر را (به استثنای مواد مندرج در بندهای ۴، ۵، ۶، ۷ مجموعه شرایط B ) پوشش می‌دهد.
۱) از بین رفتن یا آسیب دیدگی مورد بیمه در صورتی که مطلقا ناشی از یکی از از امور زیر باشد:
- آتش سوزی یا انفجار.
- به گل نشستن، برخورد با کف دریا، غرق شدن یا واژگون شدن کشتی یا شناور.
- واژگون شدن یا از راه و یا از خط خارج شدن وسیله حمل زمینی.
- تصادف شدید یا برخورد کشتی، شناور و یا هروسیله حمل دیگر با هرجسم - خارجی به غیر از آب.
- تخلیه کالا در بندر اضطراری.
- زلزله، آتشفشان و صاعقه.
۲) زیان یا آسیب وارده به کالای بیمه شده که علت آن یکی از امور زیر باشد:
- فدا کردن کالا در جریان خسارت عمومی.
- به دریا انداختن کالا جهت سبک سازی کشتی یا به دریا افتادن کالا از روی عرشه کشتی.
- ورود آب دریا، دریاچه یا رودخانه به کشتی، شناور، محفظه کالا، کانتینر، وسیله بالا بردن کالا (لیفت وان) یا محل انبار.
- از بین رفتن کامل هربسته کالا در کشتی یا شناور و یا تلف کلی هربسته به علت سقوط در هنگام بارگیری و یا تخلیه کشتی یا شناور.
▪ بیمه با شرایط C
در بیمه با شرایط C نیز همانند شرایط B تعهد بیمه‌گر محدود به جبران خسارتهایی است که در نتیجه بروز حوادث مندرج در متن شرایط ایجاد شود، منتهی تعهدات محدودتر است.
خطرات بیمه شده:
این بیمه خطرات زیر را (به استثنای موارد مندرج در بندهای ۴، ۵، ۶، ۷ مجموعه شرایط) پوشش می‌دهد.
۱) از بین رفتن یا آسیب وارده به مورد بیمه که مطلقا مرتبط با یکی از موارد زیر باشد:
- آتش سوزی یا انفجار.
- به گل نشستن، برخورد با کف دریا، غرق شدن یا واژگون شدن کشتی یا شناور.
- واژگون شدن یا از راه و خط خارج شدن وسیله حمل زمینی.
- تصادم یا برخورد کشتی، شناور یا هروسیله حمل دیگر با هرجسم خارجی به غیر از آب.
- تخلیه کالا در بندر اضطراری.
۲) از بین رفتن یا آسیب دیدگی مورد بیمه که علت آن یکی از موارد زیر باشد:
- فدا کردن کالا در جریان خسارت عمومی.
- به دریا انداختن کالا جهت سبک سازی کشتی.

منبع : شرکت خدمات بیمه ۱۵ آبان